Βιβλίο Δεν υπήρξα ποτέ
Συγγραφέας Κουνούνη Θάλεια
Κατηγορία Αισθηματικό μυθιστόρημα
Εκδότης Λιβάνης
Συντάκτης-ρια Έλλη Δέδε

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Βαθμολογία 7,5/10

Στο χώρο της Σύγχρονης Λογοτεχνίας, καλοκαίρι του 2014, έλαβε χώρα ένα λογοτεχνικό πείραμα –μ ο ν α δ ι κ ό στα χρονικά της πεζογραφίας, τουλάχιστον στην ελληνική γλώσσα-που ήρθε να ταράξει τα νερά.

Το ενδιαφέρον πείραμα ονομάστηκε Παράλληλη Λογοτεχνία και είναι μια πρωτοποριακή ιδέα των επιτυχημένων συγγραφέων, Μαρίας Κωνσταντούρου και Θάλειας Κουνούνη, που υλοποιήθηκε με τη σφραγίδα των εκδόσεων Λιβάνη σε δύο βιβλία που αλληλοσυμπληρώνονται, το «ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ» και το «… ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΠΟΤΕ»

Ας ανακαλύψουμε μαζί αυτό το πρωτότυπο πείραμα, που ανοίγει νέους λογοτεχνικούς ορίζοντες !

Η ιστορία μας ξεκινά με μια παράλογη ερωτική εμπειρία. Μια βραδιά παρόρμησης που «ζητά» να σπάσει τα δεσμά για δύο ανθρώπους εγκλωβισμένους σε τέλμα τελικά περιπλέκει τις ζωές της Ηλιάνας, της Αρετής, του Ορέστη και του Άλκη σε μια δίνη τρομακτική, όπου ελλοχεύουν ανεξόφλητοι λογαριασμοί του χθες και μια αδιανόητη υπόθεση κατασκοπίας που θα σφραγίσει με αίμα μιαν απρόσμενη αγάπη.

Ένα έργο δύο βιβλία, που όμως το ένα δεν αποτελεί συνέχεια του αλλού, όπως θα ήταν το αναμενόμενο με τα ως τώρα συγγραφικό δεδομένα κι εδώ είναι το απροσδόκητο του γεγονότος.

Πρόκειται για δύο βιβλία που το ένα συμπληρώνει το άλλο με το γοητευτικό τρόπο ενός καλοστημένου παζλ.

Ή για να το θέσουμε όπως υπαγορεύει ο τίτλος, δύο βιβλία που πάρα τη σχετική αυτονομία τους το ένα δεν μπορεί να «Υπάρξει Χωρίς» το άλλο.

Και τα δύο βιβλία περιστρέφονται γύρω από έναν κοινό άξονα με επίκεντρο την παράξενη και παθιασμένη σχέση ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα.

Το «ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ της Μαρίας Κωνσταντούρου παραθέτει την ιστορία από την πλευρά της γυναίκας, ενώ το «ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΠΟΤΕ» της Θάλειας Κουνούνη παρουσιάζει την οπτική του άντρα.

Τα δύο βιβλία ακολουθούν ταυτόσημη χρονική αλληλουχία των γεγονότων. Αν όμως πιστεύετε ότι θα δείτε επανάληψη θα διαψευστείτε ευχάριστα. Δε θα διασχίσετε γνώριμα μονοπάτια σύνδεσης των 2 ιστοριών με την αναπόφευκτη επανάληψη, όπως π. χ. στην αριστουργηματική τριλογία της ΠΩΛΛΙΝΑ ΣΙΜΟΝΣ, όπου στη συνέχεια του συγκλονιστικού ΜΠΡΟΥΤΖΙΝΟΥ ΚΑΒΑΛΑΡΗ, «Τατιάνα &Αλεξάντερ», ένα μέρος της αρχής μας θυμίζει ξανά τα γεγονότα του πρώτου βιβλίου από την πλευρά του Αλεξάντερ-(για να αποδεσμευτεί έπειτα από αυτά σε μια συναρπαστική συνέχεια…)

Στην περίπτωση του «ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ” «… ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΠΟΤΕ» έχουμε κάτι άλλο! Όχι διλογία, όχι συνέχεια ή επαναλήψεις.

Εδώ η μία πλευρά έρχεται να συμπληρώσει τα κενά που έντεχνα αφήνει η άλλη και να φωτίσει πλήρως τις σκιές της. Τίποτα δεν επαναλαμβάνεται, αλλά και τίποτα δε λειτουργεί αυθαίρετα ή αυθύπαρκτα. Δεν έχουμε κατοπτρισμό, αλλά σύζευξη. Σαν την εικόνα του γιν και του γιαν, που κάθε μέρος ενέχει στοιχεία του άλλου και αποκτά νόημα μέσα από το αντίθετό του.

Οι δύο συγγραφείς διατηρώντας κάποια στοιχεία της συγγραφικής τους ταυτότητας καταφέρνουν να συνθέσουν ένα έργο με υφολογική συνοχή. Ακόμη κι αν κάποιες στιγμές οι ήρωες τους ακολουθούν τις ατομικές τους διαδρομές διασχίζοντας τα ετερόκλητα, προσωπικά τους σκοτάδια, οι πορείες τους συναντώνται σε μια αρμονική ομολογία και λειτουργούν με τη λογική του μοτίβου- σε έναν συγγραφικό βηματισμό συντονισμένο σαν σε χορογραφία Συγχρονισμένης Κολύμβησης κι όλοι κατανοούμε τις δυσκολίες και την επιμονή στη λεπτομέρεια που συνεπάγεται αυτό. . .

Έτσι λίγο πριν την κορύφωση του δράματος έχουμε μιαν ανάπαυλα λογοτεχνική, όπου κι οι δύο συγγραφείς παραθέτουν μιαν αλληγορία παρμένη από τη φύση για να ιχνηλατήσουν την ψυχική σύγκρουση που βιώνουν οι δύο τους ήρωες πριν τις μεγάλες αποφάσεις.

Η Κωνσταντούρου συνθέτει την Αλληγορία του Σπουργιτιού κι η Θάλεια Κουνούνη συνθέτει την Αλληγορία του Δέντρου. Θεωρώ και στα δύο βιβλία ότι αυτό το σημείο αναδεικνύει την λογοτεχνική πλευρά προσδίδοντας μια νότα λυρισμού, που απουσιάζει από την υπόλοιπη ιστορία, στη οποία δεσπόζουν ο ερωτισμός και η αγωνία.

Το μαγικό είναι πως δεν έχει σημασία με ΠΟΙΑ ΣΕΙΡΑ θα διαβαστούν τα δύο βιβλία για να προσφέρουν ολοκληρωμένη την εικόνα. Είτε ως «ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ» «…ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΠΟΤΕ», ειτε ως «ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑ ΠΟΤΕ» «…ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ», το διπλό αυτό έργο λειτουργεί σαν τις γοητευτικές καρκινικές επιγραφές (με γνωστότερη το βυζαντινό ρητό «ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ»):

Με όποια σειρά κι αν διαβαστούν τα δύο βιβλία, το διπλό έργο που αντιπροσωπεύουν μαζί, διατηρεί το καθηλωτικό στοιχείο της συμπλήρωσης και της ανατροπής των αρχικών εντυπώσεων. To τέλος της ιστορίας το «διαβάζουμε» σε κάθε περίπτωση. Δεν το «μαθαίνουμε» όμως εάν δε διαβάσουμε και την άλλη πτυχή του στο άλλο βιβλίο-όποιο κι αν επιλέξουμε πρώτο.

Προσωπικά οφείλω να πω πως διάβασα πρώτα το ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ, αλλά λειτουργεί αμφίδρομα ούτως ή άλλως…

Η πρώτη γνωριμία με την ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ως αναγνωστική εμπειρία, παρά το μυθιστορηματικό πλαίσιο της ευφάνταστης αυτής ιστορίας, προσφέρει δύο μαθήματα ζωής.

Καταρχήν, η αλήθεια είναι πολυπρισματική κι είναι σοφία να στέκουμε επιεικείς μπροστά στα λάθη των ανθρώπων για τις παραμέτρους που μπορεί να αγνοούμε κ να κρύβουν εφιάλτες ανομολόγητους, που η ζωή σαν ο μέγιστος των συγγραφέων πλέκει.

Το άλλο μάθημα που μας δίνουν η Μαρία Κωνσταντούρου από την Αθήνα και η Θάλεια Κουνούνη από την Κύπρο ενώνοντας τις καταξιωμένες πένες τους είναι αυτό που ως λαός επιμένουμε να αγνοούμε:Ότι ενωμένοι κάνουμε θαύματα.

Κι αν ο όρος «θαύμα» εμπεριέχει μια δόση υπερβολής για τούτο το παρθενικό δείγμα της Παράλληλης Λογοτεχνίας ένα είναι βέβαιο: Πως το εγχείρημα πέτυχε κι έδωσε ένα ελπιδοφόρο δείγμα!

Εδώ έχουμε μια σημαντικότατη κ α ι ν ο τ ο μ ί α, -τουλάχιστον στην ελληνική λογοτεχνία- μια πρόκληση για σύσσωμη τη λογοτεχνική κοινότητα, που αξίζει να την εξετάσει σοβαρά, προκειμένου να βρει νέες φόρμες και «τρόπους» σε μια εποχή άνευρη και πολύ σκληρή για τον κόσμο του βιβλίου. . .

Μια μέθοδος που έρχεται να αναδείξει την ομορφιά της ομαδικής προσπάθειας, μια πρωτοποριακή ιδέα που έρχεται να γεφυρώσει και να ενώσει.

Η Κωνσταντούρου κι η Κουνούνη έβαλαν ένα σπόρο που αν τον καλλιεργήσουμε σωστά μπορεί να ανθίσει σε αριστουργηματικές εμπνεύσεις.

Όσο σπουδαία έργα όμως κι αν τύχει να προκύψουν από αυτήν την καινοτομία, όλοι θα έχουμε το ηθικό χρέος να ανατρέχουμε στη Θάλεια Κουνούνη και τη Μαρία Κωνσταντούρου, που με ένα γοητευτικό έργο, χωρίς βαθυστόχαστες αναλύσεις ή υπερβολικές αξιώσεις, άνοιξαν αυτόν το νέο δρόμο στα λογοτεχνικά πράγματα.

Χαιρετίζουμε λοιπόν αυτήν την πρωτοβουλία κι αναμένουμε με πολύ ενδιαφέρον τον τρόπο που θα εξελιχθεί στα λογοτεχνική πραγματικότητά μας.