Βιβλίο Το λάθος αστέρι
Συγγραφέας Τζον Γκριν
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Λιβάνης
Συντάκτης-ρια Έλλη Δέδε

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

BAΘΜΟΛΟΓΙΑ 10/10

O πολυβραβευμένος ΤΖΟΝ ΓΚΡΙΝ κατάφερε να συγκλονίσει όλον τον κόσμο μ’ ένα ξεχωριστό έργο που γνωρίσαμε και σε μια εξαιρετική κινηματογραφική μεταφορά, το ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ.

Η Χέιζελ είναι μια 17χρονη που ζει στην Ιντιανάπολις κι έχει όλες τις ανησυχίες των εφήβων της ηλικίας της: Τη μοναξιά να μεγαλώνεις χωρίς αδέλφια, την αντιδραστικότητα στους υπερπροστατευτικούς γονείς, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, τα αγαπημένα της βιβλία, το κολέγιο. Θα ήταν μια συνηθισμένη έφηβη, αν δεν ανήκε στα παιδιά εκείνα που κλήθηκαν νωρίς να συμβιώσουν με τη σκληρή πραγματικότητα του καρκίνου! Καταφέρνοντας να επιβιώσει -έστω κι επώδυνα- από τις πολλές υποτροπές της νόσου η 17χρονη Χέιζελ για 4 χρόνια θα παρακολουθεί τις αλλαγές στο σώμα της, φίλους να «φεύγουν», νέους να μπαίνουν στο πεδίο της άνισης μάχης με την πολυπρόσωπη αυτή αρρώστια. Μέσα της θα αντιπαλεύουν η όρεξη για ζωή κι η νιότη που διεκδικεί τα δίκια της στη ζωή, με τον πόνο, τη θλίψη, την παραίτηση και κείνο το αναπάντητο βασανιστικό «γιατί». Η Χέιζελ αναζητά τις απαντήσεις στα βιβλία και στην αινιγματική προσωπικότητα ενός ερημίτη συγγραφέα, που με τα λόγια του έγινε ερήμην του «συνοδοιπόρος της» στην ασθένειά της.

Αναπάντεχα τότε θα μπει στη μονότονη ζωή της ένας ξεχωριστός έφηβος, ο θυμόσοφος Ογκάστους, πρόθυμος να μοιραστεί τις αγωνίες της, τους προβληματισμούς της και τις μύχιες επιθυμίες της.

Με το σωματικό του κάλλος απλά να αντανακλά το ψυχικό του φως, ο Ογκάστους, κρύβοντας το προσωπικό του δράμα, θα οδηγήσει τη Χέιζελ σε πιο αισιόδοξα μονοπάτια και θα της διδάξει πως «η αγάπη μπορεί να σε ταξιδέψει ακόμη και με τραυματισμένα φτερά» και πως «η αληθινή ζωή μπορεί να χωρέσει και σε λίγες στιγμές αρκεί να θελήσουμε να τη μοιραστούμε. Μια ευτυχία που αξίζει κάθε τίμημα οδύνης», γιατί αυτή μας εξανθρωπίζει.

Μια ευτυχία, λοιπόν, και το βιβλίο ενός μυστηριώδους συγγραφέα ζητούν να ολοκληρωθούν, πριν το «τέλος». Θα προλάβουν;

Είναι λίγα όσα μπορεί να προσθέσει κάποιος σε μια τέτοια ξεχωριστή έμπνευση! Είναι βέβαιο πως το ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ θα συμπεριληφθεί στα πιο συγκινητικά βιβλία που διαβάσατε ποτέ!

Προσοχή όμως! Η δύναμη του βιβλίου αυτού δεν έγκειται μονάχα στο ευαίσθητο θέμα του (της συνύπαρξης του καρκίνου με το στάδιο της εφηβείας), αλλά στον τρόπο χειρισμού του.

Η «μαγεία» του έγκειται στον τρόπο που συμπλέκονται ο έρωτας με τη σκιά της Αρρώστιας…

Σίγουρα χρίζει κάθε επαίνου η απόφαση ενός συγγραφέα να αναδείξει απερίφραστα ένα τόσο ιδιαίτερο θέμα ,όπως ο καρκίνος-και μάλιστα σε νεαρές ηλικίες.

Καρκίνος! Ένα θέμα ταμπού, που το ξορκίζουμε με περιφράσεις όπως «επάρατη νόσος», «κακό σπυρί», προκειμένου να μην το κατονομάσουμε!

Στην ελληνική λογοτεχνία τον έχω συναντήσει σε συνήθως βραχυλογικές αναφορές σύγχρονων μυθιστορημάτων. Θα αναφέρω δύο αντίρροπες τάσεις:

Θυμάμαι το ζήτημα του καρκίνου διαποτισμένο από τον τρυφερό συναισθηματισμό της ΡΕΝΑΣ ΡΩΣΣΗ–ΖΑΙΡΗ, όταν στο «Κόκκινο Κοράλλι» τον προβάλλει από την πλευρά της θυσίας μιας εγκύου που αρνείται τη χημειοθεραπεία για να μη σκοτώσει το έμβρυο παιδί της, ενώ στους ΜΙΚΡΟΥΣ ΑΓΓΕΛΟΥΣ ως πρόωρη απώλεια μιας γλυκιάς ύπαρξης… χωρίς σε κανένα να βιώνουμε τη συνύπαρξη του ήρωα με την ασθένεια παρά μόνο τις συνέπειές της. Έτσι όπως συμβαίνει και στο χαμηλών τόνων ΑΣ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ της Έρσης Τσουκαράκη.

Από την άλλη στον Ηλία Μαγκλίνη και το δυνατό «ΣΩΜΑ ΜΕ ΣΩΜΑ» καταδυόμαστε με καταιγιστική παραστατικότητα και πολύ σκληρή γλώσσα σε όλη την οργή, τη μοναξιά και την απελπισία που επιφέρει ο καρκίνος στη ζωή ενός ασθενούς χωρίς τον αντίλογο καμιάς ελπίδας- στοιχεία που ίσως δεν τα αντέξουν όλοι οι αναγνώστες.

Το ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ, ισορροπεί σε… σωστές αποστάσεις ανάμεσα στις δύο αυτές τάσεις. Δεν είναι ούτε ποιητικά τρυφερό, ούτε άκαμπτα ωμό. Δεν είναι ουτοπικό, ωστόσο αντιμάχεται με πείσμα το σκοτάδι.

Ο ΤΖΟΝ ΓΚΡΙΝ καταφέρνει στο βιβλίο του δηλαδή να θίξει το θέμα της ασθένειας ακροβατώντας ανάμεσα σε μια αφοπλιστική ειλικρίνεια και μια ευαισθησία, αποφεύγοντας επιδέξια την παγίδα του μελοδραματισμού, που θα ήταν η εύκολη λύση- καθώς το θέμα προσφέρεται.

Το βιβλίο δεν τηρεί «αποστάσεις ασφαλείας» από την ίδια την πραγματικότητα της αρρώστιας για να τονίσει μονάχα τη συναισθηματική διάσταση της παρουσίας της. Αντιθέτως κατονομάζει τα πάντα, χωρίς να αναλωθεί σε κουραστικές ή εξειδικευμένες ιατρικές λεπτομέρειες.

Ενίοτε από το κείμενο ξεπηδά ένα χιούμορ πικρό κι αυτοσαρκαστικό χωρίς ποτέ όμως να καταλήγει σε κυνισμό. Ο πνευματώδης αυτός χαρακτήρας είναι απολαυστικός. Προσφέρει μια φρεσκάδα νεανική αμβλύνοντας τη συναισθηματική φόρτιση, χωρίς να την αναιρεί κι εδώ είναι η επιτυχία του!

Η παρουσία του καρκίνου στην ιστορία μας είναι διάχυτη. Αυτός είναι ρυθμιστής και αργά ή γρήγορα ξεγυμνώνει την αλήθεια όλων. Όχι! Δεν υπάρχουν υπερήρωες σε αυτή τη μάχη, δεν υπάρχει ωραιοποίηση.

Υπάρχουν άνθρωποι τρωτοί, πληγωμένοι που βιώνουν έναν αναπόδραστο φόβο. Λυγίζουν, κλαίνε, βιώνουν το θυμό του μεγάλου γιατί. Μερικοί από αυτούς αναπτύσσουν έναν δύστροπο, τυραννικό χαρακτήρα.

Μερικές φορές δοκιμάζουν την ευθεία απόρριψη από τον κόσμο των υγιών, την ερωτική απογοήτευση ή την ταπείνωση του οίκτου από τους γύρω. Με αυτόν τον τρόπο φωτίζονται όλες οι πλευρές και αποδομείται το εξιδανικευτικό στερεότυπο του «γελαστού καρκινοπαθούς που με το φως του και τη δύναμη του δίνει μαθήματα σε όλους». O καρκινοπαθής είναι άνθρωπος κι έχει δικαίωμα στην πτώση, στο θυμό, στην άρνηση.

Το ζοφερό αυτό τοπίο έρχεται να απαλύνει η φιλία και κυρίως ένας αγνός, νεανικός έρωτας από τους πιο ωραίους που έχω συναντήσει ποτέ στη λογοτεχνία. Αυτός ο έρωτας διέρχεται όλα τα φυσιολογικά στάδια, που του προσδίδουν αυθεντικότητα με αποτέλεσμα να μας αγγίζει όλους μας πολύ βαθιά και να μας παρέχει πολύτιμα διδάγματα.

Ενώ συνήθως στον κινηματογραφικές ιστορίες που εμπλέκουν τον παράγοντα της ασθένειας έχουμε ένα ετεροβαρές δίπολο σε όπου ο ένας είναι υγιής κι άλλος αντιμετωπίζει την προοπτική του θανάτου (Love Story, P.S. I love you, Το Ημερολόγιο), εδώ οι κεντρικοί ήρωες -Ογκάστους και Χέιζελ- είναι κοινωνοί της ίδιας μοίρας… Αυτό φυσικά δε στερεί από κανέναν τους την μοναδικότητά του. Απλώς εξασφαλίζει μια μεγαλύτερη μεταξύ τους συμβατότητα .

Μέσα από την αγάπη τους τα δυο παιδιά προτάσσουν μια χαμηλόφωνη, πλην ουσιαστική και γενναία αντίσταση στον καρκίνο. Στο κάτω κάτω είναι καθολική αλήθεια πως ο αμοιβαίος έρωτας ομορφαίνει τη ζωή όλων μας και συχνά μας αναμορφώνει. Έτσι κι εδώ!

Ο ξεχωριστός Ογκάστους θα αφυπνίσει και την Χέιζελ και θα την παρασύρει σε έναν ξέφρενο "χορό ζωής" σε πείσμα της σωματικής κατάπτωσης.

Ναι, μπορεί η ασθένεια να κινεί τα νήματα και μερικές φορές να θέτει χρονικά όρια όμως η ψυχή δε γίνεται μαριονέτα της!

Ο Ογκάστους και η Χέιζελ δεν καταδέχονται το «ναρκισσισμό» του «ηττημένου», που μεμψιμοιρώντας παραμένει στο επίκεντρο και επιβάλλει τις επιθυμίες του «ενοχοποιώντας» τους υγιείς οικείους του, αλλά διεκδικούν στιγμές αληθινές, ολότελα δικές τους και δεν παραδίδονται. Αυτή είναι η τραγικότητα και το μεγαλείο τους που θα στοιχειώσει για πάντα όποιον τους ανακαλύψει μέσα από τις σελίδες του ΤΖΟΝ ΓΚΡΙΝ:

Πόσοι υγιείς άραγε θα ζήσουν την παραχώρηση του Εγώ σε ένα μεγαλειώδες εμείς; Πόσοι υγιείς θα δουν τον έρωτά τους να ατενίζει έναν ουρανό που τους ραίνει με ροδοπέταλα; Πόσοι σε έναν τόπο γεμάτο ενθύμια θανάτου θα ανάγκαζαν τους γύρω τους να χειροκροτήσουν τη ζωή; Πόσοι θα βιώσουν στην πράξη τη μεγάλη αλήθεια εκείνου του παλιού τραγουδιού «Μονάχα όσα έδωσες για πάντα είναι δικά σου»;

«Μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα», όπως ακριβώς το συναντάμε στο λόγο του ποιητή… Γιατί το σπουδαιότερο δίδαγμα από το ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ είναι πως τελικά ο χρόνος αποτελεί μια συμβατική και πεπερασμένη έννοια. Η ψυχή και όσα νοηματοδοτούν την ύπαρξή μας εκτείνονται πέρα από χρονικά πλαίσια. Η αγάπη, η παραχώρηση, το πάθος εκφράζονται «ενσώματα» ,ωστόσο παραμένουν άχρονα. Δεν υποτάσσονται σε… προθεσμίες.

Μια ψυχή κλειδαμπαρωμένη στην ωραιοπάθεια και στην απληστία δεν πρόκειται να βιώσει ποτέ την ομορφιά της ζωής όσα χρόνια κι αν της δοθούν. Θα παραμείνει ένας θλιβερός Αρνητής της Ζωής, «Αρνητής της Αγάπης», όπως ορίζεται στην κοινωνική Μπαλάντα «Η Ώρα της Κρίσεως» που ερμήνευσαν η Χριστιάνα κι ο Μητροπάνος στα ΣΚΟΡΠΙΑ ΦΥΛΛΑ του Καλδάρα, το 1975.

Το μεγαλείο του ανθρώπου δεν προσδιορίζεται ούτε από τη φυσική του κατάσταση, ούτε από τη διάρκεια του βίου του αλλά από την αξιοποίηση της στιγμής.

Ερχόμαστε ως έμβια όντα με αρχικό σκοπό την επιβίωση. Ζητούμενο όμως πρώτιστο είναι να ζήσουμε. Αυτή είναι η πρόκληση. Κατάφαση ζωής όμως σημαίνει υπέρβαση του «μικρού θηρίου», που σύμφωνα με την αριστοτελική ρήση γαντζώνεται από το μονισμό του. Όταν τείνουμε το χέρι για να συναντήσουμε στον Άλλον κάνουμε ένα βήμα προς τον Άνθρωπο. Σηκώνουμε την ψυχή από «τα τέσσερα στα δύο πόδια» ,όπως κατά παράφραση ανέφερε στη δίκη του ο ανθρωπιστής συγγραφέας Μενέλαος Λουντέμης.

Το ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ αποδεικνύει ιδανικά την αφοπλιστική ρήση του Βίκτορ Ουγκό στους ΑΘΛΙΟΥΣ,

«Το να πεθαίνεις δεν είναι τίποτα. Το να μη ζεις είναι τρομερό !».

Είναι βέβαιο πως ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΑΣΤΕΡΙ είναι ένα βιβλίο «φωτοβόλο», που το νιώθεις ως τα τρίσβαθα να ακτινοβολεί επιθυμία για ζωή, ανθρωπιά και συγκλονιστικά διδάγματα που σε σημαδεύουν για μια ζωή και επηρεάζουν καταλυτικά τη στάση απέναντι σε όλα τα ζητήματα της ύπαρξης μας.

Αφήστε αυτό το «λαμπρό άστρο» της Λογοτεχνίας να φωτίσει την καρδιά σας -κι αν λίγο τη ραγίσει, δεν πειράζει!- θα την έχει φέρει πιο κοντά στον «Άνθρωπο» ...