Βιβλίο Γιούντιν
Συγγραφέας Γιώργος Ρωμανός
Κατηγορία Ιστορικό μυθιστόρημα
Εκδότης Άγκυρα
Συντάκτης-ρια Διονύσης Λεϊμονής

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Μία πόλη, μια ιστορία… ο συγγραφέας ζωντανεύει σε σελίδες μια ολόκληρη εποχή που ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη του Β΄ παγκοσμίου πολέμου και φτάνει μέχρι τη δεκαετία του 1990.

Η πλοκή παράγεται από τους μυθοπλασμένους χαρακτήρες, την ψυχολογία και τις αντιδράσεις τους, κατά την σύγκρουση τους με την επίσημη Ιστορία.

Διαμέσου των χαρακτήρων συμβαίνουν όλα σ’ αυτό το μυθιστόρημα και από αυτούς τίθενται και τα μεγάλα φιλοσοφικά ζητήματα. Όπως, οι πεπερασμένες σε σύλληψη νοός, έννοιες του Όντος, αλλά και η μη ύπαρξη σχέσης ανάμεσα στην Ύβρη και τη Νέμεση, αντίθετα από ό,τι πιστεύεται.

Η Αντζέλ, Μια γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, είναι Εβραία και αφηγείται την ιστορία της οικογενείας της, που αρχίζει πριν από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και φτάνει στη δεκαετία του 1990. Η οικογένειά της έχει φιλικές σχέσεις με μία άλλη οικογένεια, χριστιανών.

Στην Κατοχή, μέσα από τις δύο οικογένειες, θα ξεπηδήσουν δυο μεγάλοι έρωτες, ένας ιδεαλιστικός και ένας κολασμένος. Η αδελφή της Αντζέλ, η Λέα, θα βιώσει την κορύφωση του μεγάλου της έρωτα, μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η Λόρυ, κόρη της Λέα, προσπαθεί να ξεπεράσει τον δικό της νοσηρό και αδιέξοδο έρωτα ζητώντας βοήθεια από την ψυχαναλύτριά της.

Η μικροϊστορία των ασήμαντων ανθρώπων σε μετωπική σύγκρουση με την επίσημη Ιστορία. Ντοκουμέντα και μυθοπλασία αποκαλύπτουν τα καλά κρυμμένα μυστικά της Θεσσαλονίκης και των θυμάτων της εποχής εκείνης. Οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί. Οι Γερμανοί και ο ρόλος των Βουλγάρων. Ποιος πρόδωσε, ποιόν; Ποιος ο ρόλος των δωσίλογων, και της εβραϊκής κοινότητας; Τι συνέβη μετά, στον Εμφύλιο; Πώς ‘φτάσαν όλα αυτά να επηρεάζουν τη χώρα μας σήμερα;

Κομμάτια ζωής, αφημένα, μεταξύ ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρω­σης και σοβιετικών Γκουλάγκ.

Η συναρπαστική αφήγηση, με την ιδιαίτερη συγγραφική σύνθεση, συνοδεύεται από σειρά ντοκουμέντων, μερικά των οποίων σε παράρτημα στο τέλος του βιβλίου.

Μια κοινότητα σε διωγμό. Μια οικογένεια που σημαδεύτηκε όπως και τόσες άλλες από το πογκρόμ κατά των Εβραίων. Μια φυλή που από ακμάζουσα κοινότητα κατέληξε να θυσιαστεί εν μία νυκτί. 50.000-60.000 μέλη απαριθμούσε η εβραϊκή κοινότητα και μόλις 1950 απέμειναν μετά τον πόλεμο και αυτοί σακατεμένοι  ψυχολογικά και οικονομικά.

Μέσα από ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον παιχνίδι όπου το παρελθόν ξεπηδά μέσα από τις  αναμνήσεις της Αντζέλ μιας γυναίκας που έζησε την ακμή και το τέλος της εβραϊκής κοινότητας πριν και μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, ο συγγραφέας καταφέρνει να αναβιώσει την ομιχλώδη ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια του οδυνηρότερου πολέμου που τσάκισε την ανθρωπότητα.

Οι αναμνήσεις της Λέα της αδερφής της ηρωίδας Ατζέλ φωτίζουν την επιφανειακά ανέφελη ζωή της πλούσιας αστικής τάξης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, τα αρχοντικά των οποίων ακόμη κοσμούν τους δρόμους της πόλης, αλλά και στηλιτεύουν τη μικροαστική ηθική που κουκούλωνε τα σκάνδαλα και δεν ασχολούνταν με ό,τι συνέβαινε πίσω από κλειστές πόρτες.

Οι αποσπασματικές και τραγικές στο σύνολό τους  αναμνήσεις της Λόρυ, της τρίτης γυναικείας φιγούρας, που κουβαλά τις ενοχές και την απελπισία μιας γενιάς που πασχίζει να επαναπροσδιοριστεί, φωτίζουν ιδιαίτερα τις σχέσεις με την οικογένειά της που κάθε άλλο παρά ιδανικές ήταν. Ένας γάμος που επιβλήθηκε, μία μητέρα που ασφυκτιούσε μέσα στο συντηρητικό περιβάλλον  της εποχής, ένα παιδί ερωτευμένο με τον ίδιο του τον πατέρα που κάτω από το ενοχικό σύνδρομο της Ηλέκτρας ικετεύει για λίγα ψίχουλα πατρικής αγάπης.

Ο Αλέξανδρος, ο Μωύς, ο Ελιάν…Οι αντρικές φιγούρες  στον καμβά της ιστορίας παίζουν το δικό τους ρόλο, απ’ την άλλη. Ο πρώτος  αποτελεί την πέτρα του σκανδάλου και το λόγο για τον οποίο ήρθε σε ρήξη η Λέα με τον άντρα της, τον Μωύς, ο οποίος επέδειξε μία ανείπωτη σκληρότητα απέναντί της. Ο Ελιάν αποτελεί τον αποδέκτη όλων των εκρήξεων της Λόρυ, κόρης της Λέα που ψάχνει να αγαπήσει κάποιον και ταυτόχρονα κάποιον για τον τιμωρήσει για όσα η ίδια έχει υποστεί στο παρελθόν.

Μέσα από μία πολυπρισματική γραφή, μία συνεχή εναλλαγή οπτικής γωνίας και εστίασης καθώς και με τα ιστορικά ντοκουμέντα να φωτίζουν το ιστορικό πλαίσιο της ιστορίας ο συγγραφέας καταφέρνει να αναπλάσει  μία εποχή, να θέσει ερωτήματα για μία σκοτεινή περίοδο της ελληνικής ιστορίας και  να στήσει ήρωες  και ηρωίδες που περπατούν στα μονοπάτια που  κάποιοι άλλοι όρισαν γι’ αυτούς. Αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται για άβουλα πλάσματα  που δε ρισκάρουν και δεν παίρνουν πρωτοβουλίες αλλά για ανθρώπους, που κάτω από το βάρος των γεγονότων καλούνται να φερθούν ανάλογα. Κι αν η συμπεριφορά τους μοιάζει μερικές φορές αλλοπρόσαλλη, ίσως θα έπρεπε να σκεφτούμε τι φρίκη κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν για να αντιληφθούμε γιατί αναζητούν ψεύτικους παράδεισους (όπως η Λόρυ) ή γιατί  οδηγούνται στην τρέλα και την απομόνωση όπως η Λέα.

Το τέχνασμα του συγγραφέα να αποδώσει στο τέλος τα λόγια της Ανζέλ στον Ελιάν και να κρυφτεί πίσω από το δικό του πρόσωπο στην προσπάθεια να κρίνει αντικειμενικά και ψύχραιμα το λόγο της καταστροφής της εβραϊκής κοινότητας αποδίδει. Μας ξαφνιάζει και μας ωθεί να αναρωτηθούμε πόσο καλά γνωρίζουμε την ιστορία και πόσο οι «φαινομενικά ασήμαντες ζωές των ανωνύμων σημαίναν πολύ περισσότερα από δεκάδες σελίδες επίσημης ιστορίας κι από όσα άλεθε στα γρανάζια της για να βγάλει το χυλό της» (λόγια του συγγραφέα,σ.371).

Η αχνή παρουσία του συγγραφέα ως φίλου θεσσαλονικιού συγγραφέα του Ελιάν διαφαίνεται στις τελευταίες σελίδες  με την επισήμανση ότι

«Στη ζωή συχνά νομίζεις αντίθετα με το σινεμά συχνά νομίζεις πως όλα μπορείς να τα διορθώσεις μετά… αλλά δεν υπάρχει μετά υπάρχει μόνο τώρα. Κάθε φορά είναι τώρα. Αλλά το λάθος που μπορεί να συμβεί στον καθένα, είναι ότι συχνά βρισκόμαστε είτε λίγο πιο μπροστά είτε λίγο πιο πίσω από το τώρα. Κι εκείνη τη λάθος στιγμή που ζούμε, νομίζουμε πως πάρα πολλά ανήκουν ακόμη στο μέλλον. Κι ακόμη ότι η ζωή είναι ατελείωτη κι ευτυχισμένη ή ότι βρισκόμαστε και πέρα από τη φρίκη και τη δυστυχία. Κι όμως εκείνη τη για πάντα χαμένη στιγμή όλα έχουν ήδη τελειώσει. Γιατί ό,τι κι αν συμβεί μετά, δεν θα έχει ποτέ την ίδια σημασία. Ίσως και καμιά σημασία».

Η Θεσσαλονίκη του σήμερα διαφέρει άραγε από την κατοχική  Θεσσαλονίκη;
Η Ελλάδα του σήμερα διαφέρει άραγε από την Ελλάδα του τότε;
Και οι άνθρωποι εξακολουθούν να κάνουν τα ίδια λάθη ή μήπως όχι;

Συχνά το παρελθόν γίνεται μέλλον με βραδύτητα. Αν η λογοτεχνία μπορεί να οδηγήσει στη γνώση του παρελθόντος μέσα από τους προβληματισμούς που θέτει νομίζω πως το βιβλίο του Γιώργου Ρωμανού μπορεί να συμβάλλει σε αυτήν την κατεύθυνση.