Βιβλίο Σκλάβοι της ελευθερίας
Συγγραφέας Conte, Giuseppe
Κατηγορία Ιστορικό/Πολιτικό μυθιστόρημα
Εκδότης Πόλις
Συντάκτης-ρια Έλλη Δέδε

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Βαθμολογία: 8,5/10

Όταν ο «ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟΣ» του Τζακ Λόντον συναντάει την «Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά» υπό το πρίσμα μιας φλογερής κοινωνικής αγωνίας, το αποτέλεσμα είναι μια καταιγιστική θαλασσινή περιπέτεια, που έρχεται να σαλπίσει ένα ηχηρό μήνυμα δικαιοσύνης ενάντια σε κάθε ρατσισμό, ενάντια σε κάθε κοινωνική ανισότητα, ενάντια σε κάθε τυραννία και κάθε καταδυνάστευση του Ανθρώπου!

Λυτό είναι το βιβλίο του Guiseppe Conte ΣΚΛΑΒΟΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Μέσα από το λόγο του ήρωα-αφηγητή, που κατατάσσεται καμαρότος για να γλυτώσει τη φτώχια, ξετυλίγεται η ζωή ενός ετερόκλητου πληρώματος.

Ο Αριστοκράτης Πλοίαρχος με την προκλητική του γυναίκα κυβερνούν τη μικρή κοινωνία του καραβιού με τη βοήθεια του του ελιτιστή Πρώτου Καπετάνιου και του θρησκόληπτου Δεύτερου.

Ανάμεσα στους αξιωματικούς ο μελαγχολικός, διανοούμενος Τρίτος Καπετάνιος, Φλωριάνο ντι Σανταφλόρα, με τα κρυμμένα μυστικά, ο οποίος φέρνει μια πρωτόγνωρη ανθρωπιά στη ζωή των ταλαιπωρημένων ναυτικών-των καταπονημένων από την αλμύρα και το μαστίγιο της εξουσίας.

Οι ισορροπίες ανατρέπονται δραματικά όταν αποκαλύπτεται πως το καράβι είναι… δουλεμπορικό κι όταν κατά τη μεταφορά των Σκλάβων ο Σανταφλόρα ερωτεύεται παράφορα μια νεαρή Αφρικανή σκλάβα.

Ο έρωτάς τους θα φέρει τον Φλωριάνο προεξάρχοντα στην ανταρσία Ναυτών και Σκλάβων ενάντια στους δυνάστες και θα δρομολογήσει το όραμα επιστροφής στην Αφρική για την υλοποίηση μιας ουτοπίας –της εγκαθίδρυσης μιας κοινωνίας Δικαιοσύνης στα πρότυπα της πρώιμης Δημοκρατίας με αρχηγό τον ανθρωπιστή Σανταφλωρα. Θα επιβιώσει το όνειρο ;;;

ΣΧΟΛΙΟ

Με υπαινιγμούς στη γνωστή Ανταρσία του Μπάουντι, πρόκειται για ένα σύγχρονο διαμάντι με όλες τις αρετές που καθιστούν ένα έργο κλασσικό! Πλοκή, βάθος χαρακτήρων, πλούσια κοινωνικά μηνύματα.

Μεγάλο πλεονέκτημα στους ΣΚΛΑΒΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» είναι πως συνδυάζουν πολλά ετερόκλητα στοιχειά κινούμενοι σε πολλά επίπεδα! Ένα βιβλίο που τα έχει όλα!

Ένα έργο που μπορεί να ικανοποιήσει κάθε αναγνώστη, είτε αυτός ζητά ένα μυθιστόρημα με έντονη περιπέτεια να τον συναρπάσει, είτε ψάχνει μια ιστορία αγάπης να τον συγκινήσει, είτε προσδοκά ένα βιβλίο να του θέσει γόνιμους φιλοσοφικούς και κοινωνικούς προβληματισμούς.

Σε πρώτο επίπεδο παρακολουθούμε μια περιπλάνηση στους ωκεανούς, έναν αγώνα άνισο απέναντι στην Αδικία με μια φωτεινή μειοψηφία να ορθώνει ανάστημα απέναντι σε ένα σύστημα ανομίας. Ο αναγνώστης αγωνιά για την έκβαση του πρωτόγνωρου εγχειρήματος. H ανάγλυφη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, και το συγκλονιστικότατο τέλος, σημαδεύει την ψυχή του αναγνώστη.

Σε δεύτερο επίπεδο το βιβλίο αποτελεί μια μικρή πραγματεία πάνω στη φύση του ανθρώπου, στη θρησκεία, την πολιτική διάρθρωση της κοινωνίας και την ηθική. Το μήνυμά του είναι ένας ύμνος στο όραμα της ειρήνης και στο μεγαλείο της αυτοθυσίας.

Ο συσχετισμός των ΣΚΛΑΒΩΝ με το ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟ του Τζακ Λόντον εδράζεται στην ταυτόσημη αφηγηματική τεχνική, καθώς και τα δυο στηρίζονται στο « τρίτο πρόσωπο», το οποίο – πρωτογενώς- ως παρατηρητής και δευτερογενώς ως δρον άτομο στον περίγυρο των πρωταγωνιστών, παρατηρεί και καταγράφει τα πάντα.

Τεχνική συνήθης, από έργα όπως το ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ ως τα ΑΝΕΜΟΔΑΡΜΕΝΑ ΥΨΗ.

Ωστόσο στο ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟ και στους ΣΚΛΑΒΟΥΣ, που αποτελούν απροσδόκητες ναυτικές περιπέτειες αμφότερα, έχουμε δυο χαμηλόβαθμους ναυτικούς που επικεντρώνονται στο πρόσωπο ενός ανώτερου τους, τον οποίο και πλαισιώνουν με δέος:

Και στα δυο έργα, ο πρωταγωνιστής είναι ένας άνθρωπος με γοητεία, πνευματική υπεροχή και προβληματισμούς πέραν του μέσου ορού, με τα αναγνώσματα του να επηρεάζουν δραματικά την κοσμοθεωρία του και την ερμηνεία του χαρακτήρα, αρά και των επιλογών του…

Στη σύγκριση αυτή εντοπίζουμε ένα δίπολο.

Του Εωσφόρου και του Μάρτυρα.

Στο ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟ ο καπετάνιος Λάρσεν είναι ένα χαρισματικό πλάσμα, που η μοναξιά αποκτήνωσε και η πνευματική καλλιέργεια αποχαλίνωσε, μεταλλάσσοντας την εσωτερική του οδύνη σε σαδισμό σχεδόν σατανικό. Ακόμη κι η χαρά του έρωτα είναι εξουσία για τον Λάρσεν. Ο Γουλφ Λάρσεν είναι ένας αντικατοπτρισμός ναρκισσιστικός με τη γοητεία αρχαίου θεού και τον πρωτογονισμό των μυθικών τεράτων, όπως οι Κύκλωπες. Ακολουθεί το δρόμο του Θηρίου, όπως το ορίζει ο Αριστοτέλης.

Στους ΣΚΛΑΒΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ο Σανταφλώρα αντιπροσωπεύει τον άλλο πόλο.

Είναι ο μπροστάρης που θέτει την πνευματική του υπεροχή στην υπηρεσία των άλλων και θυσιάζεται πρόθυμα για το κοινό καλό, ξορκίζοντας τα προσωπικά του πάθη κ λάθη. Οι προσωπικές του σκιές τον αποτρέπουν την εξιδανίκευση του καθιστώντας τον πιο ρεαλιστικό.

Ο έρωτας για τον Φλοριάνο είναι δόσιμο, δύναμη, που τον στρέφει στα Υψηλά.

Ο Φλωριάνο είναι φτιαγμένος από τη στόφα μεγάλων Αναμορφωτών, όπως ο Ζαπάτα κι ο Αντύπας… Πυρήνας του η Αυτοπροσφορά.

Φέρνει στο νου το μυθικό βασιλιά της Αθήνας, Κόδρο, που δε δίστασε να δώσει τη ζωή του, όταν ο χρησμός παρουσίασε το θάνατό του ως προαπαιτούμενο για το αήττητο της πόλης του στον πόλεμο.

Είναι η ιδανική φιγούρα του Κοινωνικού Αγωνιστή.

Η σύγκριση με την ΚΑΛΥΒΑ ΤΟΥ ΜΠΑΡΜΠΑ –ΘΩΜΑ έγκειται στο γεγονός ότι ΚΑΙ οι ΣΚΛΑΒΟΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, εστιάζουν στο μακραίωνο δράμα των Νέγρων της Αφρικής κι εξαπολύουν ένα δριμύ κατηγορώ στον παραλογισμό του ρατσισμού και της εμπορευματοποίησης του ίδιου του ανθρώπου.

Κι αν στο 19ο αιώνα αυτό ήταν κυριολεξία-στη σημερινή καπιταλιστική εποχή μπορεί να αναχθεί σε επίπεδο συμβολικό πλην όμως ουσιαστικό… Αρκεί να εστιάσει κάποιος στην μεθοδευμένη φτωχοποίηση των λαών και στην αποδόμηση των κοινωνικών δικαιωμάτων σε Ευρώπη κι αλλού. Δυστυχώς η καταπίεση κι η διψα για κοινωνική δικαιοσύνη είναι αιτήματα πανανθρώπινα και διαχρονικά.

Ειδοποιός διαφορά των δυο έργων, πλην της εποχής τους και της πολίτικης επιρροής τους, είναι πως το έργο της Στόου,η ΚΑΛΥΒΑ ΤΟΥ ΜΠΑΡΜΠΑ-ΘΩΜΑ, οικοδομείται πάνω στα θεμέλια του χριστιανικού λόγου, αναβλύζοντας πραότητα και αγιοσύνη, η οποία εκπορεύεται από το ευαγγελικό κήρυγμα. Αυτό είναι η αφετηρία και ο προορισμός.(Ψήγματα αμιγώς πολίτικης σκέψης παρατηρούμε μόνο σε ένα διάλογο του γλυκύτατου και αλέγκρου Αύγουστου.)

Στους ΣΚΛΑΒΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, όμως, συναντάμε μια πιο ξεκάθαρη πολιτικοποίηση.

Από τη Γαλλική Επανάστασης, μέχρι απόψεις πρώιμα σοσιαλιστικών αποχρώσεων το βιβλίο δίνει ένα ιδεολογικό στίγμα.

Χαρακτηριστικό είναι πως στέκεται κριτικά προς αυτό που επί κομμουνισμού εκφράστηκε με άκρατο κρατισμό, χωρίς όμως να εκπίπτει στον αναρχισμό...

Επιπλέον,στο έργο εκφράζεται ένας σκεπτικισμός απέναντι στη θρησκεία:

Η θρησκοληψία της καθολικής κοινωνίας επικρίνεται σίγουρα-κυρίως μέσα από τον φαύλο κι άσπλαχνο δεύτερο καπετάνιο που είναι και ιερέας, άλλα αδυνατεί να αγαπήσει τον Άνθρωπο…

Ταυτόχρονα, ξετυλίγονται με σεβασμό οι παραδόσεις των αυτοχθόνων της Αφρικής κι ο ανιμισμός τους προβάλλει ως μια πρωτόγνωρη σοφία, που συμφιλιώνει άνθρωπο και φύση.

Η θεώρηση του δίπολου Καλού-και του Κακού είναι μανιχαϊστική και κάποιοι προβληματισμοί εκκινούν από άλλες θρησκευτικές θεωρίες.

Το δε όραμα του βιβλίου ξεπηδά διαποτισμένο με παραβολές από το ζωροαστρισμό. Ωστόσο τηρείται μια ευλάβεια απέναντι στο σημείο του Σταυρού, ο οποίος είναι ένα από τα ιερά εμβλήματα στη νέα κοινωνία και συνυπάρχει με άλλα θρησκευτικά σύμβολα κ συγγράμματα...

Τολμηρά θα μπορούσα να εντοπίσω στη θεώρηση αυτή ψήγματα του παγκόσμιου οράματος της «πανθρησκείας» που συναντάμε στην πομπώδη ποίηση του Άγγελου Σικελιανού.

Τελικά ύψιστη θρησκεία είναι ο Άνθρωπος και η πορεία του πως την Ιδανική «Πολιτεία του» με τους Άλλους. Αυτό είναι το επιστέγασμα.

Πόσες σκέψεις δεν πυροδοτεί μες στην απλότητά του το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, ωδή στην κοινωνική δικαιοσύνη και στη Δημοκρατία !

Ταξιδέψτε σε αυτό το καράβι λοιπόν που αέρα στα πανιά του έχει την πίστη στον Άνθρωπο κ προορισμό την Ελευθερία!