Βιβλίο Χαμένος παράδεισος: Σμύρνη 1922
Συγγραφέας Giles Milton
Κατηγορία Δοκίμιο - Ιστορία
Εκδότης Μίνωας
Συντάκτης-ρια Γιάννης Ρουσιάς

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Θεωρώ σημαντικό σε έναν ιστορικό να κάνει ενδελεχή έρευνα πάνω στο θέμα που μελετά και να προσπαθεί να σταθεί αντικειμενικά πάνω στο γεγονός το οποίο μελετά. Ο Μίλτον πραγματοποίησε μια σημαντική έρευνα σχετικά με την καταστροφή της Σμύρνης, χρησιμοποιώντας πρωτογενείς πηγές και μαρτυρίες από τους επιζώντες.

Στην αρχή μας παρουσιάζει τη Σμύρνη πριν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όταν αρκετές εθνότητες ζούσαν ειρηνικά, συνεργάζονταν και ευημερούσαν. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και Λεβαντίνοι, δημιουργούσαν το πολύχρωμο μωσαϊκό και είχαν δημιουργήσει μια πόλη πρότυπο για τον κοσμοπολιτισμό της και την ανεκτικότητά της.

Βρισκόμαστε στα πρόθυρα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και ένα ατυχές περιστατικό, η μη παράδοση δυο πολεμικών πλοίων από την Αγγλία, στέκεται αφορμή για να στραφεί η Τουρκία στο πλευρό της Γερμανίας και των κεντρικών δυνάμεων. Ο βαλής της Σμύρνης, ο Ραχίτ πασάς, κατορθώνει να κρατήσει τη πόλη μακριά από τον πόλεμο, να διατηρήσει τη συνοχή της, παρά τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει από την κυβέρνηση της χώρας του και από τους Γερμανούς.

Το τέλος του πολέμου φέρνει τον ελληνικό στρατό στη περιφέρεια της Σμύρνης και από τη πρώτη στιγμή γίνεται αντιληπτό ότι θα υπήρχαν προβλήματα. Λίγα μόλις λεπτά από την αποβίβασή του είχαμε τις πρώτες συγκρούσεις με τον ντόπιο πληθυσμό, κυρίως με τους Τούρκους και είχαμε και τους πρώτους νεκρούς.

Ο ύπατος αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης, στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου, κατέβαλλε πολλές προσπάθειες για να κρατήσει τις ισορροπίες, πολλές φορές παίρνοντας το μέρος των Τούρκων. Αυτό στάθηκε αφορμή να κατηγορηθεί αρκετές φορές από το ελληνικό στοιχείο, το οποίο θεώρησε ότι θα έπρεπε να παίρνει το μέρος τους.

Μετά τις εκλογές του 1920 και την ήττα του Βενιζέλου ο ελληνικός στρατός πήρε την εντολή να προχωρήσει στα βάθη της Ανατολίας. Τα προβλήματα έγιναν αμέσως ορατά καθώς είχαμε τις πρώτες αψιμαχίες με τον άτακτο στρατό του Κεμάλ και την έλλειψη τροφοδοσίας  καθώς ήταν αποκομμένες οι γραμμές.

Δεν άργησε να έρθει σε πρώτη φάση η καταστροφή του ελληνικού στρατού και σε δεύτερη φάση η εισβολή στη Σμύρνη, μια εισβολή που στάθηκε καταστροφική για τη πόλη καθώς καταστράφηκε ολοκληρωτικά η πόλη των απίστων, όπως τη θεωρούσαν οι Τούρκοι, μια πόλη υπόδειγμα για τον πολιτισμό της, για τον κοσμοπολιτισμό της και για την ανεκτικότητά της.

Ο συγγραφέας μάς περιγράφει βήμα βήμα τις τελευταίες ημέρες της πόλης και τον τρόπο με τον οποίο έδρασαν οι Τούρκοι στρατιώτες μετά την εισβολή. Ο ρόλος μιας τόσο σημαντικής μελέτης είναι να μας οδηγήσει στην ουσιαστική προσέγγιση του θέματος, μέσα από την οποία θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα λάθη του παρελθόντος, λάθη που οδήγησαν στη καταστροφή όχι μόνοτου μικρασιατικού ελληνισμού, αλλά μιας πόλης πρότυπο.

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της ιστορίας μας, το οποίο τώρα έχει αρχίσει να μελετάται πιο εμπεριστατωμένα και επιστημονικά και στη χώρα μας, καθώς έχει περάσει πλέον ο αναγκαίος χρόνος για να μπορέσουμε να αποστασιοποιηθούμε από τα γεγονότα.

Ο "Χαμένος παράδεισος" είναι μια δυνατή ιστορία καταστροφής, ηρωισμού και επιβίωσης, ειπωμένο με τον ξεχωριστό λόγο που κατέστησε τον Γκάιλς Μίλτον, επιτυχημένο δημοσιογράφο και συγγραφέα. Ξετυλίγεται μέσα από τις αναμνήσεις επιζώντων, πολλοί απ\' τους οποίους μιλάνε για πρώτη φορά δημόσια, και τις μαρτυρίες εκείνων που βρέθηκαν στη δίνη μιας από τις μεγαλύτερες καταστροφές της σύγχρονης ιστορίας.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, το τουρκικό ιππικό μπήκε στη Σμύρνη, την πιο πλούσια και κοσμοπολίτικη πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στην πόλη υπήρχε διάχυτος ο φόβος ότι ο νικηφόρος πια τουρκικός στρατός θα ξεσπούσε με παράφορο μένος στους κατοίκους της Σμύρνης.

Η πραγματικότητα όμως διέψευσε και την πιο δυσοίωνη πρόβλεψη. Αυτό που συνέβη τις επόμενες δύο εβδομάδες έχει καταγραφεί ως ένα απ\' τα πιο φρικτά δράματα στην ιστορία του εικοστού αιώνα, το δράμα του ξεριζωμού χιλιάδων προσφύγων, των οποίων το αίμα κυλάει στις φλέβες πολλών σύγχρονων ελληνικών οικογενειών. Σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι έπεσαν θύματα μιας τρομακτικής, σε βιαιότητα και έκταση, καταστροφής.