Γράφει:

Το βιβλίο «Συζητώντας με τον DrK: ψυχοδηλωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία» στο Bookia.
Ο συγγραφέας Ζέφυρος Καυκαλίδης στο Bookia.
Συνέντευξη και φωτογραφίες από το Σπύρο Δόικα (Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών).

Απόσπασμα από το βιβλίο:

Στην ερώτηση «Γιατί φοβάστε το σεξ», οι ανεπιθύμητοι «Α» απάντησαν: «Επειδή ο σεξουαλικός οργασμός μάς αναγκάζει να επιβιώνουμε την κόλαση της απορριπτικής μήτρας». Δηλαδή, ο σεξουαλικός οργασμός, επανενεργοποιώντας τα ενδομήτρια απορριπτικά ίχνη μνήμης, προκαλεί κυριολεκτικά, και όχι μόνο συμβολικά, την επαναβίωση του ανυπόφορου για το έμβρυο πρωτόγονου δέους της ενδομήτριας απόρριψης. […]

«Η επιθυμία επιστροφής στην “ασφαλή” μήτρα είναι μη συνειδητή και πολυπόθητη, επειδή το εξωτερικό περιβάλλον είναι θανάσιμα επικίνδυνο. Η συγκινησιακή επαναβίωση της ενδομήτριας ζωής του ευπρόσδεκτου ανθρώπου-εμβρύου (αρσενικού ή θηλυκού) συνοδεύεται από αίσθημα άφατης γαλήνης και αρμονίας. Η συγκινησιακή επαναβίωση της ενδομήτριας ζωής του ανεπιθύμητου ανθρώπου-εμβρύου (αρσενικού ή θηλυκού) συνοδεύεται από φρικτή αγωνία και δέος. Όμως η επιθυμία επιστροφής στην απορριπτική μήτρα συνεχίζεται σε μη συνειδητό επίπεδο και στην καθημερινή ζωή, επειδή το απορριπτικό ενδομήτριο περιβάλλον είναι σχετικά “ασφαλέστερο” από το εξωτερικό περιβάλλον που τελικά θανατώνει τον «Α».

Ο Αθανάσιος Καυκαλίδης μιλάει στην Κυπριακή Τηλεόραση

Ο Ζέφυρος A. Καυκαλίδης, γεννήθηκε στο Κάιρο (Αίγυπτος) το 1948. Σπούδασε φιλοσοφία και νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ξεκίνησε το συγγραφικό του έργο με την καταγραφή και τον σχολιασμό της Διεθνούς Νομοθεσίας και Νομολογίας του Εργατικού Δικαίου στο έργο του Δημητρίου Ν. Κεράνη, «Κώδικας Εργατικής Νομοθεσία και Νομολογίας» (1976). Συνέχισε με το θεατρικό έργο «Το δείπνο» που σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν στο Θέατρο Τέχνης το 1976. Το έργο του «Στέφανος Ξένος: Σκηνές από το δράμα του ελληνισμού σε Ανατολή και Δύση 1821-1894», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 1999 και το 2001 πήρε το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών. Το 2005, η μελέτη του «Ποίηση και μνήμη κυκλοφόρησε» από τις εκδόσεις Σύλλογος Προς Διάδoσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Το μυθιστόρημά του «25 καλοκαίρια» κυκλοφόρησε το 2007 από τις Εκδόσεις Πάτμος. Από τις ίδιες εκδόσεις, το 2010, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Συζητώντας με τον DrK: ψυχοδηλωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία». Ανακοινώσεις του σε Διεθνή Συνέδρια Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού. Είναι μέλος της International Society of Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine.

Η ιδιότητα η οποία υπήρξε καθοριστική για την παρούσα συνέντευξη όμως, είναι το γεγονός ότι υπήρξε ο γιός μιας μυθικής –και εν πολλοίς άγνωστης–μορφής της παγκόσμιας ψυχοθεραπείας με χρήση ψυχοδηλωτικών (psychedelic psychotherapy), του Αθανάσιου Καυκαλίδη, εφεξής, αναφερόμενου ως «DrK».

Ο DrK, λοιπόν, από το 1960 ως το 1987 αφιέρωσε πολύ χρόνο στην κλινική έρευνα του τομέα της ψυχοθεραπείας με χρήση ψυχοδηλωτικών, χρησιμοποιώντας ουσίες όπως το LSD, την ψιλοκυβίνη (περιέχεται στα λεγόμενα «μαγικά μανιτάρια») και την κεταμίνη.

Το εκπληκτικό με τον DrK είναι η περίοδος κατά την οποία ασχολήθηκε, η οποία κάθε άλλο παρά φιλική ήταν ως προς την έρευνα για τα ψυχοδηλωτικά. Ονόμασε τη μέθοδό του «αυτοψυχογνωσία» και με τη χρήση ψυχοδηλωτικών φαρμάκων οδηγούσε τους θεραπευόμενους σε προγεννητικό ή περιγεννητικό στάδιο (σε συνεδρίες που μπορεί να διαρκούσαν έως και 10 ώρες!). Ο ακρογωνιαίος λίθος της θεωρίας του είναι οι έννοιες της απορριπτικής και αποδεκτικής μήτρας. Η έννοια του όρου απορριπτική μήτρα περιλαμβάνει την ενδομήτρια απόρριψη και την απόρριψη της εξώθησης-γέννησης.

Στο βιβλίο φαίνεται με ιδιαίτερα συγκλονιστικό τρόπο πώς η ανατροφοδότηση των θεραπευόμενων ανατρέπει τις προκατειλημμένες ιδέες του DrK. Π.χ. πώς συζητώντας με μια θεραπευόμενη η οποία βίωνε φόβο μέσα στην «ασφαλή μήτρα» τού είπε (σσ. 116-7):

«Νιώθω ότι βρίσκομαι μέσα στη μήτρα... φοβάμαι... φοβάμαι πάρα πολύ...». Κι εγώ τότε με την πιο αντιδεοντολογική συμπεριφορά: «Μα πώς είναι δυνατόν να είσαι μέσα στην ασφαλή μήτρα και να φοβάσαι;» Η απάντησή της ήταν οργισμένη: «Και πώς μπορείτε εσείς να ξέρετε ότι εγώ μέσα στη μήτρα ήμουν ασφαλής;». Ήταν για μένα μια συγκλονιστική ψυχρολουσία!

Μπορώ να πω ότι διαβάζοντας το βιβλίο «Συζητώντας με τον DrK: ψυχοδηλωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία» βρήκα σε μεγάλο βαθμό απαντήσεις σε ερωτήματα που θα ήθελα να θέσω εγώ στον DrK. Ήταν λες και ο Ζέφυρος Καυκαλίδης ήταν στο μυαλό μου, ή λες κι εγώ ήμουν στο μυαλό του Ζέφυρου Καυκαλίδη. Ή, απλούστατα, ήταν η φωνή της λογικής που έθετε τα κατάλληλα ερωτήματα. Επίσης, η περιεκτικότητα και η λιτότητα των διαλόγων ήταν μία ακόμη ευχάριστη έκπληξη η οποία απεκάλυψε σε μεγάλο βάθος του εκπληκτικό μυαλό του DrK. Ένα μυαλό άφθαστα λογικό, το οποίο δίχως καμία αντίφαση απέρριψε το καρτεσιανό «cogito ergo sum» για χάρη μιας πιο διαισθητικής, πιο ανθρώπινης προσέγγισης της ανθρώπινης κατάστασης.

Ωστόσο, στη δική μου περίπτωση υφίστατο ένα σημαντικό μειονέκτημα: δεν είχα καν γνωρίσει τον DrK, πόσο μάλλον να ήμουν γιος του! Έτσι, η ειδική θέση και γνώση του Ζέφυρου ήταν για μένα ένας τρόπος να προσεγγίσω την προσωπικότητα του αινιγματικού DrK.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρω ότι ο ίδιος ο Ζέφυρος είχε την εμπειρία της αυτοψυχογνωσίας, και ως εκ τούτου, η γνώση του δεν είναι απλά ακαδημαϊκή, αλλά εμπειρική συνάμα, πράγμα που θεωρώ υψίστης σημασίας, καθώς, αναμφισβήτητα, είναι ένας από τους ελάχιστους εν ζωή θεραπευόμενους του DrK για τους οποίους γνωρίζουμε πού βρίσκονται. Οι παρακάτω ερωταπαντήσεις είναι ένα μικρό απάνθισμα των συζητήσεών μας, οι οποίες ήταν διεξοδικές και σε μεγάλο βάθος.

Ένα από τα πράγματα που έμαθα είναι ότι το βιβλίο «Συζητώντας με τον DrK: ψυχοδηλωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία» είναι στην ουσία το πρώτο μέρος μιας συνομιλίας του Ζέφυρου με τον DrK, και το δεύτερο (ανέκδοτο ακόμη) προεκτείνεται σε φιλοσοφικές απόψεις του DrK.

Και αυτό, θα περιμένω εναγωνίως να το διαβάσω.

Να σημειώσω ότι το βιβλίο «Συζητώντας με τον DrK: ψυχοδηλωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία» έχει εξαντληθεί, ωστόσο υπάρχουν ακόμη αντίτυπα του βιβλίου του DrK Η γνώση της μήτρας, στο οποίο καταγράφονται οι εμπειρίες του με τους θεραπευόμενους.

Ε: Στο βιβλίο δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην αλήθεια της υποκειμενικότητας των εμπειριών εν αντιθέσει με την καρτεσιανή αντίληψη ότι πρόκειται για ψευδαισθήσεις. Ωστόσο, ως μέρος της ψυχεδελικής εμπειρίας υπάρχουν και ψευδαισθητικά φαινόμενα («ψευδαισθητώσεις») που μπορούν να ποικίλουν από απλές οπτικές ψευδαισθήσεις μέχρι έμμονες ιδέες, όπως αυτή που είχε ο Χόφμαν ότι η γειτόνισσά του ήταν μάγισσα. Πώς, κατά τη διάρκεια της ψυχεδελικής εμπειρίας, μπορούμε να γνωρίζουμε τι αποτελεί ψευδαίσθηση και τι ενόραση;

Α: Θα ήθελα κατ’ αρχάς να πούμε δυο λόγια για τις ψευδαισθήσεις. Ψευδαίσθηση είναι ζωηρότατη αισθητική εντύπωση που λαμβάνει χώρα χωρίς εξωτερικό ερέθισμα. Η παραίσθηση, πάλι, όταν υπάρχει εξωτερικό ερέθισμα, όταν υπάρχει λ.χ. ένα αντικείμενο αλλά εσύ το εκλαμβάνεις διαφορετικά π.χ. ένα δένδρο που φωτίζεται από τις ακτίνες της σελήνης και που εσύ το εκλαμβάνεις ως φάντασμα ή όπως αυτό που μόλις προανέφερες με τον Hofmann που πήρε για μάγισσα τη γειτόνισσά του. Σαφώς και υπάρχουν τέτοιου είδους «ψευδαισθήσεις» και «παραισθήσεις» στη διάρκεια της ψυχοδηλωτικής εμπειρίας. Το τι, όμως, αποτελεί ψευδαίσθηση ή παραίσθηση και τι πραγματικότητα για τον ίδιο, μόνον ο υποβαλλόμενος μπορεί να απαντήσει. Θα σου φέρω ένα παράδειγμα παραίσθησης από τις περιγραφές του Α4: Η επιφάνεια του προσώπου του γιατρού είναι όλο φλέβες, νεύρα και κόκαλα! Είναι σαν φρικτή εικόνα σε βιβλίο ανατομίας… αυτό δεν διαρκεί πολύ… Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα που συναντάς στις σχετικές περιγραφές. Αυτό όμως που θα ήθελα να αναφέρω είναι ο τρόπος με τον οποίο ο DrK αντιμετώπισε το όρο ψευδαίσθηση. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι εδώ υπάρχει μια παρεξήγηση. Η ετυμολογία των όρων «ψεύδος» και «αίσθηση» δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για κάτι ψεύτικο, ότι η ψευδαίσθηση είναι κάτι μη πραγματικό. Θεωρεί τον όρο αποτυχημένο και φέρνει ένα παράδειγμα για να το υποστηρίξει. Ιδού τι γράφει:

«Το πόσο αποτυχημένος είναι ο όρος ψευδαίσθηση φαίνεται από το ακόλουθο παράδειγμα: Αν αυτή τη στιγμή που βρίσκομαι στην Αθήνα αναπολήσω τις λεπτομέρειες μιας συγκλονιστικής εμπειρίας που είχα στο Παρίσι πριν ένα χρόνο, νιώθω να την επαναβιώνω ζωηρότατα, έτσι σύμφωνα με τον πιο πάνω ορισμό πάσχω από ψευδαισθήσεις επειδή ζωηρότατες αισθητικές εντυπώσεις δημιουργήθηκαν μέσα στο μυαλό μου χωρίς εξωτερικό ερέθισμα. Αν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε πως εγώ μπόρεσα να αναπολήσω τις λεπτομέρειες της περιπέτειας μου στο Παρίσι, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτές οι λεπτομέρειες άφησαν ίχνη μνήμης που επανενεργοποιήθηκαν με αποτέλεσμα να επαναβιώσω την περιπέτεια μου χωρίς να βρίσκομαι στο Παρίσι. Κάτι περίπου ανάλογο με την αναπόληση του ταξιδιού μου στο Παρίσι, συμβαίνει στον εγκέφαλο μου όταν στη διάρκεια συνεδρίας με ψυχοδηλωτικό φάρμακο επαναβιώνω ενδομήτριες εμπειρίες ή οποιεσδήποτε άλλες εμπειρίες. Με το παράδειγμα που προανέφερα δεν εννοώ ότι δεν υπάρχουν ψευδαισθήσεις νοσηρής φύσης, απλώς θέλω να δείξω ότι ο όρος ψευδαίσθηση είναι εσφαλμένος και η έννοια του χρειάζεται διασαφήνιση. Ολοκληρώνω την τοποθέτηση μου απέναντι στα ψυχοδηλωτικά φάρμακα που πολλοί χαρακτηρίζουν ψευδαισθησιογόνα φάρμακα. Πιστεύω ότι αυτά τα φάρμακα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά κάτω από συνθήκες αυτοψυχογνωσίας και ότι το ψεύτικο στοιχείο των «ψευδαισθήσεων» που προκαλούν τα τελευταία, αφορά αποκλειστικά τον καρτεσιανό παρατηρητή. Για το ίδιο το άτομο η υποκειμενική κατάσταση της ψευδαίσθησης είναι αληθινή και ο συμπαραστάτης – γιατρός έχει την υποχρέωση να τη σεβαστεί».

Στο ανωτέρω συμπέρασμα έφτασε ο ίδιος στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Θα πρέπει να σου πω εδώ, ότι από το 1965 μοιραζόταν την κοινή σε όλους τους ερευνητές πεποίθηση ότι οι καταστάσεις που βίωναν οι υποβαλλόμενοι ήταν καθαρές ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις. Από το 1965 όμως πείστηκε ότι οι ψυχοδηλωτικές ουσίες ενεργοποιούσαν «ίχνη μνήμης» παλαιοτέρων εμπειριών. Οι εμπειρίες που βίωνε το περιστατικό ήταν για το ίδιο μια «υποκειμενική αλήθεια».

Ε: Από το βιβλίο προκύπτει ότι η επιλογή (καθώς και οι κατά καιρούς αλλαγές) στη φαρμακολογία, απορρέουν από περιορισμούς στο νομικό πλαίσιο. Εκδήλωσε ποτέ ο DrK προτίμηση σε κάποιο από τα φάρμακα; Διαπίστωσε κάποια διαφοροποίηση στη θεραπευτική διαδικασία;

Α: Ο DrK χρησιμοποίησε τα ψυχοδηλωτικά LSD-25, Psilocybin και Ketamine hydrochloride. Οπωσδήποτε υπάρχει διαφορά ως προς το χρόνο διάρκειας εκάστου από τα προαναφερθέντα φάρμακα. Γεγονός, ωστόσο, είναι ότι και οι τρεις αυτές ουσίες ενεργοποιούν τα ίχνη μνήμης επιπέδων συνείδησης του κοντινού και μακρινού παρελθόντος. Με το LSD που η κάθε συνεδρία κρατά 6 με 9 ώρες μπορεί ο υποβαλλόμενος να δουλέψει σε βάθος. Είναι μια εξαντλητική, πολλές φορές, σωματική επαναβίωση γεγονότων και καταστάσεων του παρελθόντος. Η psilocybin διαρκεί λιγότερο, αισθητά λιγότερες ώρες και η ketamine γύρω στις 2 ώρες. Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο είναι το Psychedelic Drugs Reconsidered των Grinspoon και Bakalar. Εκεί θα διαβάσεις λεπτομέρειες για πολλά άλλα ψυχοδηλωτικά φάρμακα. Όμως όλα εξαρτώνται από τη δοσολογία, την προσωπικότητα του υποβαλλόμενου και του συμπαραστάτη καθώς και τη μεθοδολογία που ακολουθείται. Εδώ ήταν και οι υπερβολές του Timothy Leary ο οποίος θεώρησε ότι μπορούσαν να πάρουν ψυχοδηλωτικά οι πάντες και πως το ψυχοδηλωτικό ήταν ένα είδος πανάκειας. Δεν μπορεί, βέβαια, κανείς να αρνηθεί ότι άτομα που πήραν ψυχοδηλωτικές ουσίες εκτός ψυχοθεραπευτικού πλαισίου, δεν οδηγήθηκαν σε καινοτόμες δραστηριότητες και συνειδητοποιήσεις. Πάρε τον Steve Jobs ή τον Francis Krick, τον νομπελίστα που δήλωσε, λίγο πριν πεθάνει, ότι το LSD τον βοήθησε να διαλευκάνει τη δομή του DNA ή τον φίλο του Aldous Huxley, τον συγγραφέα του Brave New World και του The Doors of perception. Το τελευταίο αυτό καθώς και το μυθιστόρημά του The Island, ήταν καταγραφή των εμπειριών του με μεσκαλίνη και LSD. Θα μπορούσα να σου αναφέρω αρκετές προσωπικότητες από το χώρο του πολιτισμού και της επιστήμης που είχαν τις εμπειρίες με ψυχοδηλωτικά και καινοτόμησαν στον τομέα τους. Αυτό όμως ήταν η εξαίρεση. Η αλόγιστη χρήση από το πλήθος των νέων που έπαιρναν τέτοιες ουσίες απλώς για να «την ακούσουν», ανέστειλε τη σοβαρή έρευνα στο χώρο της ψυχοθεραπείας. Αυτό ήταν μοιραία καταστροφικό.

Ε: Είναι γεγονός ότι ο DrK έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην προγεννητική και περιγεννητική εμπειρία. Ωστόσο, δεν είναι πολλοί οι μελετητές όπου διαπίστωσαν και μελέτησαν τέτοια επίδραση των ψυχοδηλωτικών ουσιών. Ο DrK καθοδηγούσε με κάποιο τρόπο τους ασθενείς σε αυτό το στάδιο ή πρόκειται για εντελώς αυθόρμητα ευρήματα; Κι αν ισχύει το δεύτερο, πώς είναι δυνατόν τόσοι άλλοι ερευνητές να μην έχουν αναφέρει τα ίδια; Αντίστοιχο ερώτημα υπάρχει και από εσάς στη σελίδα 66 («…») στο οποίο ο DrK απαντάει αναφέροντας τις προσμείξεις που υπάρχουν στις ουσίες που αγοράζει κανείς από τον δρόμο. Δεδομένου ότι πολλοί ερευνητές χρησιμοποίησαν ουσίες από έγκυρες πηγές χωρίς να έχουν αυτού του είδους τα αποτελέσματα, αυτό το επιχείρημα καταρρίπτεται.

Α: Να πάρουμε το ζήτημα της αυθυποβολής, διότι το ερώτημά σου επικεντρώνεται σ’ αυτό το σημείο. Η καθοδήγηση, με άλλα λόγια, του συμπαραστάτη DrK, οδηγεί τον υποκείμενο στο να υποβάλει στον εαυτό του ότι επαναβιώνει τη μήτρα κ.τ.λ. ενώ αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Θα ήταν πραγματικά περίεργο να υποστηρίξει κανείς κάτι τέτοιο όταν δυο άλλοι ψυχίατροι, ο Frank Lake και ο Stanislav Grof, χρησιμοποιώντας το LSD-25, έφτασαν την ίδια εποχή, σε διαφορετικές χώρες ο καθένας και χωρίς καμία επαφή μεταξύ τους και με τον DrK, στα ίδια περίπου συμπεράσματα. Και οι τρείς αυτοί ψυχίατροι είχαν ασθενείς που επαναβίωσαν ψυχικά και σωματικά, μεταξύ άλλων, την ενδομήτρια ζωή τους και τη στιγμή της γέννησής τους κάτω από την επίδραση του ψυχοδηλωτικού. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να διαβάσει το βιβλίο του Grof Realms of Human Unconscious (1975) και LSD Psychotherapy (1980) καθώς και εκείνο του Lake, Clinical Theology (1966) και The First Trimester, παράλληλα με την ανακοίνωση του DrK στο Παγκόσμιο Συνέδριο Ψυχιατρικής της Μαδρίτης, A case of homosexuality treated with LSD-25 (1966) και του VI Διεθνούς Συνεδρίου Ψυχοθεραπείας στο Wiesbaden, όπου παρουσίασε μια δεύτερη ανακοίνωσή με τίτλο Ιntra-uterine security: the cause of the oedipus & electra complexes in two cases treated with LSD-25 (1967) και βέβαια την πραγματεία Η Γνώση της Μήτρας, Η Αυτοψυχογνωσία με ψυχοδηλωτικά φάρμακα (1980). Ο αναγνώστης θα δει αρκετά περιστατικά τα οποία επαναβίωσαν την ενδομήτρια ζωής τους και τη στιγμή της γέννησης τους στα έργα και των τριών προαναφερθέντων ψυχιάτρων. Αλλά και πέρα όλων αυτών, ότι και να ειπωθεί στον μέλλοντα να υποβληθεί σε βαθιές συνεδρίες με ψυχοδηλωτικά περί μήτρας και γέννησης τον αφήνουν αδιάφορο. Μονάχα τη στιγμή που θα βιώσει με σωματικό και ψυχικό συγχρονισμό το γεγονός, τότε μόνον αποτελεί γι αυτόν μια υποκειμενική αλήθεια, μια καθαρώς «υποκειμενική» κατάσταση που είναι αδύνατον να μεταβιβάσει ή να κοινοποιήσει σε τρίτο.

Η δεύτερη παρατήρησή σου είναι από τη σελίδα 66. Αλλά στη σελίδα αυτή ο σχετικός σχολιασμός στην ερώτησή μου προς τον DrK έχει ως εξής: «…. Οποιοδήποτε νέο ρωτήσεις που έχει δοκιμάσει LSD, θα σου μιλήσει για χρώματα και περίεργες παραισθήσεις, αλλά δεν άκουσα κανένα να μου περιγράφει προγεννητικές επαναβιώσεις». Αναφέρουμε στους νέους που παίρνουν LSD ως recreational drug και όχι σε ερευνητές ψυχιάτρους και στις κλινικές τους έρευνες στο χώρο της αμιγούς ψυχοθεραπείας. Στη σελίδα 78, ωστόσο, γίνεται ξεκάθαρο ότι άλλοι δύο ερευνητές, οι Stanislav Grof και Frank Lake, ο πρώτος στην Τσεχοσλοβακία και αργότερα στις ΗΠΑ και ο δεύτερος στη Μ. Βρετανία, χωρίς να έχουν καμιά επαφή μεταξύ τους και με τον DrK, είχαν φτάσει σε παρόμοια με αυτόν συμπεράσματα.

Ένα βασικό, ωστόσο, σχετικό με τα πιο πάνω ερώτημα είναι για ποιο λόγο κάποιος παίρνει ψυχοδηλωτικές ουσίες. Τι προσδοκά κάποιος από τη λήψη ψυχοδηλωτικών ουσιών; Για ποιο λόγο το κάνει; Συνήθως οι νέοι παίρνουν ψυχοδηλωτικά διότι κάποιοι άλλοι φίλοι τους πήραν και είδαν χρώματα κ.τ.λ.. Η προδιάθεση, ο σκοπός που το παίρνεις παίζει σημαντικότατο ρόλο. Από την άλλη μεριά, δεν είναι όλοι οι ψυχίατροι που αντιμετώπισαν τα ψυχοδηλωτικά με τον ίδιο τρόπο. Ο συμπαραστάτης έχει τεράστια σημασία. Σου παραθέτω την ερώτησή μου προς τον DrK και την απάντησή του, η οποία πιστεύω διαυγοποιεί κατά τι το ζήτημα.

Είναι γνωστό ότι αρκετοί ξένοι ψυχίατροι χρησιμοποιούν Ελ-Εσ-Ντι και άλλα ψυχεδελικά φάρμακα από το 1950 μέχρι σήμερα. Αυτοί οι ψυχίατροι κατέληξαν στα ίδια συμπεράσματα μ’ εσένα;

Dr Κ.

Η ερώτησή σου μου θυμίζει το έκτο Διεθνές Συνέδριο Ψυχοθεραπείας που είχε γίνει το 1967 στο Wiesbaden (Γερμανία). Τρεις ψυχίατροι, ένας Τσέχος, ένας Γερμανός κι ένας Έλληνας, έκαναν ανακοινώσεις σχετικά με την επαναβίωση ενδομήτριων εμπειριών από αρρώστους που είχαν υποβάλλει σε συνεδρίες με ψυχοδηλωτικά φάρμακα, ο Τσέχος στην Πράγα, ο Γερμανός στο Βερολίνο κι ο Έλληνας στο Κάιρο. Λοιπόν αυτές οι εμπειρίες χαρακτηρίστηκαν από τον Τσέχο ως ψευδαισθήσεις, από το Γερμανό ως ουτοπία και από τον Έλληνα (που ήμουνα εγώ) ως αληθινή επαναβίωση που οφειλόταν στην επανενεργοποίηση από το ψυχοδηλωτικό φάρμακο των ιχνών μνήμης της ενδομήτρια ζωής που είχαν διατηρηθεί μέσα στο σώμα των αρρώστων. Από τη συζήτηση που ακολούθησε τις πιο πάνω ανακοινώσεις φάνηκε καθαρά πως η καρτεσιανή τοποθέτηση του Τσέχου και του Γερμανού τους υποχρέωσε να μην παραδεχτούν ότι οι υποκειμενικές εμπειρίες των αρρώστων τους ήταν αληθινές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήταν αδύνατον οι εν λόγω ψυχίατροι να καταλήξουν στα ίδια συμπεράσματα με τα συμπεράσματα των αρρώστων μου, τα οποία συμπεράσματα ενστερνίστηκα ύστερα από πολλά χρόνια πειραματικής έρευνας.

Θα ήθελα να σου σχολιάσω τη φράση με έμφαση. Είναι αδύνατον να αντιμετωπίσει και να μελετήσει κάποιος, με τον ίδιο τρόπο, ένα φαινόμενο ή ένα σύμπτωμα το οποίο θεωρεί a priori ως φαντασίωση, με εκείνον που το αποδέχεται ως πραγματικότητα, ως ανταποκρινόμενο σε μια αλήθεια του υποβαλόμενου; Από τη στιγμή όμως που θα το δεχτεί ως πραγματικότητα, τότε γίνεται το κέντρο της έρευνας και της μεθοδολογίας του. Τότε ξεκινά η έρευνα του DrK που κατέληξε στα συμπεράσματα που εμπεριέχονται στις 133 παραγράφους της πραγματείας του. Εξάλλου και ο Grof και ο Lake έφτασαν σε παραπλήσια συμπεράσματα. Και αυτών οι πελάτες ή, αν θες, οι υποβαλλόμενοι σε βαθιές συνεδρίες με LSD, επαναβίωσαν και περιέγραψαν προγεννητικές εμπειρίες. Η θεωρητική ερμηνεία όμως που έδωσαν οι τρεις ψυχίατροι Grof, Kafkalides και Lake για τη σημασία της ενδομήτριας ζωής και τη σχέση της με την ψυχική υγεία του ανθρώπου, διαφέρει. Ο πρώτος θεώρησε τον τραυματισμό της γέννησης ως το βασικότερο, επιβεβαιώνοντας τα ψυχαναλυτικά θεωρητικά ευρήματα του Otto Rank. Ο δεύτερος επικεντρώθηκε στο πρώτο τρίμηνο της κύησης το οποίο θεώρησε κρισιμότατο. Ο Καυκαλίδης με τον όρο απορριπτική μήτρα συμπεριέλαβε και την ενδομήτρια απόρριψη και τον τραυματισμό της γέννησης τονίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που παίζει στην μετέπειτα ζωή. Ο Τσέχος ψυχίατρος Grof και ο Άγγλος Lake διατύπωσαν τις θεωρητικές τους απόψεις χωρίς όμως να φτάσουν τη δομή και τη συνοχή που έχει το corpus των θεωρητικών απόψεων του DrK. Θα μου πεις γιατί οι Timothy Leary, Richard Alpert, Ralph Metzner –πρωτοπόροι κι αυτοί στη χρήση ψυχοδηλωτικών ουσιών από τις αρχές του 1960– δεν ανέφεραν σχεδόν τίποτα ή ελάχιστα για τη σημασία της ενδομήτριας ζωής και τον τραυματισμό της γέννησης. Αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που έχει ενδιαφέρον. Νομίζω πως οι προαναφερθέντες δεν αντιμετώπισαν το φάρμακο μέσα σε αυστηρά ψυχοθεραπευτικά πλαίσια. Δεν ήταν αυτός ο σκοπός τους. Οι ιδιότητες του φαρμάκου βέβαια τους συγκλόνισαν. Η κολοσσιαία διεύρυνση και διαφοροποίηση της συνείδησης που προκαλούν, αυτή και μόνο, τους έπεισε για την σημασία του σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Εξάλλου αν παρακολουθήσει κάποιος την μετέπειτα πορεία τους θα παρατηρήσει ότι ακολούθησαν, λίγο πολύ, τον δρόμο της μεταφυσικής. Θα σου αναφέρω όμως κάτι σχετικό με αυτό το θέμα. Άνθρωποι όπως ο συγγραφέας Aldous Huxley θεωρούσαν ότι έπρεπε να περιοριστεί η χρήση αυτών των ουσιών σε πολύ στενό κύκλο διανοουμένων. Υπήρχαν και οι ψυχίατροι που απαιτούσαν να έχουν μόνον αυτοί πρόσβαση στα ψυχοδηλωτικά. Ο Leary, από την άλλη μεριά, καθώς και οι συνεργάτες του, θεωρούσε ότι οι ψυχοδηλωτικές ουσίες, τα ψυχοδηλωτικά φυτά, τα έδωσε ο Θεός για όλους. Για όλους ανεξαιρέτως. Αυτό ήταν μια καθαρή υπερβολή. Βεβαίως τα ψυχοδηλωτικά άνοιγαν έναν απόλυτα καινούργιο κόσμο διαπλατύνοντας τη συνείδηση σε εξωφρενικό βαθμό, αλλά όπως κατάντησε να χρησιμοποιούνται (street drugs) ήταν μοιραίο να οδηγήσει στη δυσφήμηση τους.

Ε: Υπάρχουν αναφορές για περιστατικό ίασης της ομοφυλοφιλίας (σελίδες 42-3). Για τη σύγχρονη ψυχιατρική η ομοφυλοφιλία έχει πάψει να ταξινομείται ως ασθένεια από το 1986 όταν αφαιρέθηκε (οριστικά) από το DSM. Θεωρείτε ότι υπάρχουν ακόμη περιπτώσεις όπου ένας ψυχίατρος μπορεί να εκλάβει την ομοφυλοφιλία ως ασθένεια χρήζουσα θεραπείας;

Α: Το περιστατικό του οποίου το ιστορικό ανακοινώθηκε το 1966 στο Συνέδριο της Μαδρίτης έγινε πριν θεωρηθεί η ομοφυλοφιλία ως μη ασθένεια. Αλλά δεν είναι αυτό το ζήτημα. Ούτε εάν κάποιοι ψυχίατροι ή ψυχολόγοι εξακολουθούν να τη θεωρούν ασθένεια. Ποιο είναι το ζήτημα λοιπόν; Είναι η ομοφυλοφιλία ένα πρόβλημα per se ή είναι απλώς ένας τρόπος σεξουαλικής δραστηριότητας για να αντιμετωπιστεί κάτι άλλο; Υπάρχουν άνθρωποι που δέχονται την ομοφυλοφιλία τους και άλλοι που δεν τη δέχονται. Το περιστατικό της Μαδρίτης επισκέφτηκε τον DrK, για να βοηθηθεί ψυχολογικά, όπως και τόσα άλλα περιστατικά τα οποία δεν ήταν ομοφυλόφιλοι.

Θα προσπαθήσω να σου δώσω τα σχετικά με την ομοφυλοφιλία όπως βιώθηκαν από τους ίδιους τους υποβληθέντες σε ψυχοθεραπεία με ψυχοδηλωτικά. Απαραίτητο, εδώ, να τονίσουμε αυτό που αποτελεί ένα από τα βασικότερα συμπέρασμα φαρμακευτικής αυτοψυχογνωσίας. Τα περιστατικά που υποβλήθηκαν σε συνεδρίες συνειδητοποίησαν ότι η σεξουαλική δραστηριότητα και ειδικά ο οργασμός με μητρικό υποκατάστατο, συμβολίζει συγκινησιακά την επιστροφή στη μήτρα. Αυτή την ανάγκη που υπήρχε σε μη συνειδητό επίπεδο, την αισθάνθηκαν επιτακτικά στη διάρκεια των συνεδριών. Κάποιοι από τους υποβαλλόμενους είχαν επαναβιώσει αποδεκτική μήτρα, κάποιοι άλλοι –οι περισσότεροι– απορριπτική. Και στις δύο περιπτώσεις η ανάγκη, η συναισθηματική ανάγκη να επιστρέψουν έστω σε μια «κακή μήτρα», που τη θεώρησαν ως σχετικά ασφαλές περιβάλλον, ήταν επιτακτική. Ότι ο άνθρωπος, βέβαια, δεν μπορεί να επιστρέψει στην πρωταρχική μήτρα είναι γεγονός. Γεννήθηκε και τελείωσε. Βρίσκεται στο έλεος ενός φοβογόνου και επικίνδυνου περιβάλλοντος. Η ανάγκη όμως επιστροφής είναι επιτακτική. Η επιστροφή σε συγκινησιακό επίπεδο γίνεται μέσω των υποκατάστατων. Μητρικά υποκατάστατα μπορεί να είναι μια γυναίκα, ένας άντρας, ένα αντικείμενο κ.τ.λ. Αν διαβάσεις τις περιγραφές των περιστατικών (βλ. Η Γνώση της Μήτρας σσ. 47-274) θα δεις ότι σε εκείνους που κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ενεργοποιούνταν ίχνη αποδεκτικής μήτρας, ένιωθαν γαλήνη. Το ζήτημα εδώ είναι τι συνέβαινε με εκείνους που επαναβίωναν απορριπτικές καταστάσεις, που «επέστρεφαν» σε καταστάσεις «κακιάς μήτρας», δηλαδή, που ενεργοποιούνταν εντός τους απορριπτικά ίχνη μνήμης. Τα αποτελέσματα ήτα ποικίλα: Αδυναμία να φτάσουν σε οργασμό, οργασμός χωρίς ηδονή, κατάθλιψη, άγχος, πρόωρη εκσπερμάτιση, σαδομαζοχιστικές δραστηριότητες, φετιχισμός κ.τ.λ. Η ομοφυλοφιλία είναι κι αυτή ένας τρόπος να αποφευχθεί η επαφή με το γυναικείο σώμα, εάν το σώμα αυτό επανενεργοποιεί ίχνη απορριπτικής μήτρας. Εάν κάποιος δεν μπορεί να λειτουργήσει σεξουαλικά μ’ αυτό τον τρόπο θα στραφεί σε άλλο μητρικό υποκατάστατο. Όσο για την ομοφυλοφιλία δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα, ένας αναγκαίος δρόμος να αποφευχθεί η επιστροφή σε απορριπτικές καταστάσεις στη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Κάποια περιστατικά περιέγραψαν πώς ταυτίζονταν με τη μήτρα για να αποφύγουν την αίσθηση της απόρριψης.

Ε: Ένα από τα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση στη συνέντευξη στον Τσαγκαρουσιάνο είναι το σημείωμά του σχετικά με τη συνέντευξη: «Τα μεταφέρω με επιφύλαξη καθώς δεν είμαι επιστημονικός συντάκτης ο διάλογος είναι επιθυμητός» καθώς και η έκπληξή του όταν μαθαίνει ότι τα ψυχοδηλωτικά δεν είναι εθιστικά (μια κοινή εσφαλμένη πεποίθηση που θα περίμενε κανείς να μην έχει κάποιος που παίρνει συνέντευξη από έναν άνθρωπο που τα έχει χρησιμοποιήσει ως θεραπευτικό μέσο). Παραθέτω ενδεικτικά ένα μέρος από τον διάλογο:

Διαπιστώνω ότι αυτή η εσφαλμένη αντίληψη συνεχίζει να υπάρχει, ακόμη και σε λειτουργούς της ψυχικής υγείας. Πιστεύετε ότι αυτή η άγνοια προκύπτει από τη παραμένουσα δαιμονοποίηση των ψυχοδηλωτικών κατά το τέλος της δεκαετίας του 1960;

Α: Εδώ οι απαντήσεις μπορεί να είναι ποικίλες. Δεν υπάρχει μία απάντηση. Οπωσδήποτε η άγνοια παίζει ρόλο.

Αλλά πως εξηγείται ότι διακόπηκαν και αυτές ακόμα οι καθαρά επιστημονικές έρευνες για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Μπορεί μια ουσία να απαγορεύεται αλλά οι έρευνες για το τι είναι και τι ακριβώς προκαλεί αυτή η ουσία συνεχίζονται σε πανεπιστημιακά κέντρα ερευνών. Αυτό δεν έγινε με τα ψυχοδηλωτικά. Όλα κόπηκαν μαχαίρι. Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι οι πειραματικές έρευνες που έγιναν με ειδικές κυβερνητικές άδειες τα τελευταία 40 χρόνια. Σήμερα όμως κάτι κινείται. Σαν να διαφαίνεται μια αναγέννηση στο τομέα αυτό. Έξι Πανεπιστήμια στις ΗΠΑ έχουν επιστρέψει σε ερευνητικά προγράμματα με ψυχοδηλωτικά φάρμακα. Τα πανεπιστήμια αυτά είναι το Yale, Harvard, UCLA, Johns Hopkins, Stanford, UCSF, University of Arizona – όλα έχουν αρχίσει έρευνες με ψυχοδηλωτικές ουσίες. Έρευνες ξεκίνησαν και στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, το Imperial College του Λονδίνου, στην Ιατρική Σχολή του Ανόβερου, στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, το Norwegian University of Science and Technology κ.ά. Ερευνητικό πρόγραμμα με τη χρήση κεταμίνης ως βοηθητικό μέσο στην ψυχοθεραπεία, ολοκληρώθηκε στην Αγία Πετρούπολη στο Bekhterev Research Psychoneurological Institute. Τα σχετικά με την επιστροφή των ψυχοδηλωτικών και αναλυτικότερα των προγραμμάτων που έχουν ξεκινήσει, θα τα βρεις στο βιβλίο Neuropsychedelia: The Revival of Hallucinogen Research Since the Decade of the Brain του Nicolas Langlitz, (University of California Press, 2013).

Ε: Διαβλέπετε μια ανισορροπία στο νομικό πλαίσιο που κατατάσσει τα ψυχοδηλωτικά στο ίδιο επίπεδο με την ηρωίνη και την κοκαΐνη και ταυτόχρονα διαθέτει για πώληση με απλή συνταγή ιατρού εξαρτησιογόνες ουσίες όπως οι βενζοδιαζεπίνες; Για να μην αναφέρουμε την ελεύθερη πρόσβαση σε καπνικά είδη και αλκοόλ που συνδυαστικά ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους ανά την υφήλιο παγκοσμίως (ενώ αντίστοιχα οι θάνατοι από ψυχοδηλωτικά μπορεί να είναι και μηδενικοί έως ελάχιστοι). Τι λέει αυτό για την κοινωνία μας; Μήπως ενυπάρχει ένας συστημικός φόβος των ενοράσεων που μπορεί να προκύψουν από τη χρήση τους; Μήπως τα ψυχοφάρμακα που επηρεάζουν με συναφείς τρόπους τη χημεία του εγκεφάλου (και που έχουν οδηγήσει σε πολυάριθμες αυτοκτονίες και άλλες παρενέργειες) να είναι πιο «θεμιτά» λόγω των τεράστιων οικονομικών συμφερόντων;

Α: Στην ουσία δεν θα έπρεπε τα ψυχοδηλωτικά να υπόκεινται στις ίδιες νομικές ρυθμίσεις με εκείνες των ναρκωτικών ουσιών. Η άγνοια και η αλόγιστη χρήση τους σίγουρα εγκυμονεί κάποιους κινδύνους. Δεν μπορεί ο καθένας, ακίνδυνα, να παίρνει ψυχοδηλωτικές ουσίες, όπως λ.χ. αυτοί που παρουσιάζουν μόνιμα ψυχοσικόμορφα συμπτώματα και φαινόμενα. Αλλά δεν είναι ναρκωτικά κι αυτό δεν μπορεί κανείς σοβαρός μελετητής να το αρνηθεί. Όχι απλώς δεν ναρκώνουν αλλά ενεργοποιούν τη μνήμη. Ο υποβαλλόμενος διατηρεί τις αισθήσεις του και έχει πλήρη επίγνωση των πράξεών του και του τι λέει και τι πράττει. Υπάρχουν, βέβαια, περιπτώσεις που η ενεργοποίηση φοβογόνων ιχνών μνήμης του παρελθόντος και ο πανικός που καταλαμβάνει τον άνθρωπο να οδηγήσει σε σύγχυση και σε πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα. Αυτός είναι ένας λόγος που η παρουσία και ο ρόλος του συμπαραστάτη είναι απαραίτητος. Η λήψη πρέπει να γίνεται μέσα σε ένα περιβάλλον ελεγμένο. Ο ίδιος ο DrK αναφέρει τα ακόλουθα στην §82 της πραγματείας του:

Η πολύχρονη πείρα μου δείχνει ότι ο «Α» (ο υποβαλλόμενος, δηλαδή) στη διάρκεια μιας Συνεδρίας έχει ανάγκη από την παρουσία κάποιου που θα του παρασταθεί ως άνθρωπος και ως γιατρός σε περίπτωση που θα απαιτηθεί η διακοπή της Συνεδρίας.

Τον οδυνηρό δρόμο που θα οδηγήσει στο μη συνειδητό ο «Α» πρέπει να τον βρει μόνος του, δηλ. τον πρωτεύοντα ρόλο στη συνεδρία τον έχει ο «Α». Ο συμπαραστάτης-γιατρός κάθεται υπομονετικά δίπλα στο προσκέφαλο του «Α» χωρίς το ρολόι στο χέρι.

Εάν στη διάρκεια της συνεδρίας ο «Α» δείχνει σημεία αναστολής του συνειρμού του, επεμβαίνω υποβάλλοντας ερωτήσεις σχετικές με θέματα που αποτελούν πηγή αντίστασης. Εάν το άγχος κλιμακώνεται, τον ενθαρρύνω να μην το εξουδετερώσει, έστω και αν νιώθει ότι αγγίζει το «όρια θανάτου».

Σε περίπτωση που το άγχος συνεχιστεί σε εντονότατο βαθμό επί δύο ώρες, τότε διακόπτω τη συνεδρία με μια ένεση chlorpromazine 25 χιλ. γραμμ. ενδομυϊκώς.

Σε περίπτωση που η παρουσία του συμπαραστάτη-γιατρού είναι αιτία αναστολής του συνειρμού του «Α», ο πρώτος οφείλει να εγκαταλείψει το δωμάτιο της Συνεδρίας και να επανέλθει μόνο όταν ο «Α» τον καλέσει.

Όσον αφορά τη φήμη ότι τα ψυχοδηλωτικά καταστρέφουν τα χρωμοσώματα ή οδηγούν στη σχιζοφρένεια ή ότι προδιαθέτουν τον λήπτη σε μελλοντικές ψυχικές διαταραχές έχει καταρριφθεί. Ο «συστημικός φόβος», τον οποίο αναφέρεις σίγουρα υπάρχει, αλλά η αιτία του ή έστω μία από τις αιτίες του, έγκειται αλλού. Η ψυχοδηλωτική εμπειρία δεν είναι μια ευχάριστη εμπειρία όπως θέλουν να την παρουσιάζουν. Η καταβύθιση στο μη συνειδητό δεν είναι εύκολη. Αντιθέτως, είναι μια επώδυνη πολλές φορές εμπειρία διότι ενεργοποιούνται δυσάρεστα και φοβογόνα γεγονότα του παρελθόντος, μνήμες τραυματικές του παρελθόντος (το λεγόμενο «bad trip»). Η ψυχοθεραπευτική τους, εξάλλου, δυνατότητα είναι ακριβώς αυτή: να επαναβιωθούν ιδιαίτερα οι απορριπτικές και τραυματικές μνήμες και στο μέτρο του δυνατού να συνειδητοποιηθούν και να ερμηνευθούν. Ταυτόχρονα να γίνει μια προσπάθεια αναφοράς σε αποδεκτικές μνήμες πάνω στις οποίες μπορεί ο άνθρωπος να οικοδομήσει ένα νέο τρόπο δραστηριοποίησης και βίωσης της ζωής. Το ότι μπορεί να βιώσει κάποιος και καλές, αρμονικές και αποδεκτικές μνήμες τις οποίες επαναβιώνει είναι γεγονός, αλλά η βίωση των φοβογόνων τραυματικών γεγονότων του παρελθόντος δίνει τη δυνατότητα στον υποβαλλόμενο να εκτονωθεί συναισθηματικά, αλλά και να γνωρίσει το περιεχόμενο και τις αιτίες της ψυχικής του διαταραχής.

Όσο για τα συμφέροντα που αναφέρεις ως ανασταλτικούς παράγοντες της χρήσης των ψυχοδηλωτικών, σίγουρα υπάρχουν τα συμφέροντα. Εάν υποθέσουμε ότι γνωρίζουν τα αποτελέσματα της ορθής χρήσης των ψυχοδηλωτικών ουσιών και τα αγαθά αποτελέσματα που μπορούν να έχουν στο χώρο των συνειδητοποιήσεων και της ψυχικής υγείας, σίγουρα δεν θα είναι του γούστου τους. Πάρε λ.χ. το LSD-25 το οποίο χρησιμοποιήθηκε – εκτός από τη ψυχοθεραπεία– με καλά αποτελέσματα σε αλκοολικούς. Και όμως αυτά ξεχάστηκαν. Όλες αυτές οι έρευνες έπεσαν στη λήθη. Θα είναι ίσως λίγο τραβηγμένο, αλλά δεν μπορούμε να απορρίψουμε και την αλλαγή νοοτροπίας και ψυχισμού στην οποία οδηγούν τα ψυχοδηλωτικά. Την εποχή του 1960 τα παιδιά των πλουσιοτέρων οικογενειών της Αμερικής που είχαν την εμπειρία –έστω και χωρίς εξειδικευμένη παρακολούθηση– τους δημιούργησαν –ή σε πολλά απ αυτά– μια διαφοροποίηση της ζωής προς το ειρηνικότερο, προς μια διαφορετική αντιμετώπιση και συνειδητοποίηση της ζωής. Αυτή η αλλαγή είχε γίνει και στα πλαίσια της CIA η οποία πίστεψε αρχικώς ότι το LSD-25 μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ορός αληθείας στην ανάκριση κατασκόπων ή χημικό όπλο το οποίο θα μπορούσε να αποδιοργανώσει τις εχθρικές δυνάμεις. Το αποτέλεσμα ήταν κάποιες φορές κωμικό. Ένας βετεράνος πράκτορας εμβίωνε τόσο ευάρεστες και αρμονικές καταστάσεις κάτω από το ψυχοδηλωτικό ώστε ήθελε να φύγει από την υπηρεσία. Η CIA εγκατέλειψε την έρευνα γύρω από το LSD-25 όταν αποδείχτηκε ότι δεν βοηθούσε τους σκοπούς της. Όλα αυτά σίγουρα έπαιξαν ρόλο στη διακοπή της έρευνας γύρω από τις ουσίες αυτές αν και δειλά, σε ορισμένα κέντρα, τα τελευταία χρόνια οι έρευνες ξανάρχισαν.

Ε: Στην τελευταία περίοδο ο DrK χρησιμοποιούσε κεταμίνη. Είχε γνώση για τις παρενέργειες της κεταμίνης π.χ. στο ουροποιητικό σύστημα, το ήπαρ, κτλ.

Α: Κατ’ αρχάς οι έρευνες αυτές και τα ευρήματα σχετικά με τη χρήση της κεταμίνης έγιναν τα τελευταία χρόνια. Δεν ήταν λοιπόν εν γνώσει του DrK. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι η κατάχρηση που κάνει κάποιος με τις ψυχοδηλωτικές ουσίες. Ειδικά με την κεταμίνη φαίνεται πως η συνεχής και επαναλαμβανόμενη λήψη της οδηγεί σε εξάρτηση. Κάποιοι το παίρνουν ως παυσίπονο. Στη βιβλιογραφία υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις συνεχούς χρήσης από άτομα επί μέρες και εβδομάδες ακόμα και μήνες σε καθημερινή βάση. Είναι περίεργο, αλλά τελικά τα αποτελέσματα του φαρμάκου, μετά από συνεχή και αδιάκοπη χρήση, μοιάζουν με ένα μείγμα κοκαΐνης, οπίου, κάνναβης, και οινοπνεύματος και πολύ λιγότερο με τα συμπτώματα ψυχοδηλωτικού φαρμάκου. Για το ζήτημα της κεταμίνης θα ήθελα να σε παραπέμψω στο βιβλίο του Karl Jansen M.D., Ph.D. Ketamine: Dreams and Realities. Θα βρεις απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα. Βλέπεις, το ζήτημα είναι και πάλι πώς χρησιμοποιείς και για ποιο λόγο τα ψυχοδηλωτικά, σε τι δοσολογία κ.τ.λ. Ο DrK υπέβαλε σε μιας σειρά συνεδριών τους ασθενείς του, έναν συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών εντός καθαρά ψυχοθεραπευτικών πλαισίων, πέντε, δέκα, όχι παραπάνω και μάλιστα σε διαστήματα μεγάλα. Μεταξύ των συνεδριών περνούσαν 1 ή και 2 μήνες στη διάρκεια των οποίων γίνονταν εμπέδωση των συνειδητοποιήσεων. Δεν υπήρχε εδώ κατάχρηση της ουσίας. Σε έναν τέτοιο αριθμό δεν μπορούσε να υπάρξει επιπλοκή. Και αυτό το είχε στενά παρακολουθήσει ο DrK. Σου φέρνω ένα παράδειγμα που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Urology για 9 ασθενείς οι οποίοι έκαναν καθημερινή χρήση του φαρμάκου και υπέστησαν επιπλοκές. Σε αυτές τις περιπτώσεις και με τέτοια κατάχρηση ποιο φάρμακο δεν φέρνει επιπλοκές;

Ε: Ο DrK αναφέρεται (σελίδα 71) στην έννοια της «μνήμης της ύλης» και την υλική βάση που έχουν τα ταξίδια στο παρελθόν με LSD. Επίσης αναφέρει: «δεν είναι λίγοι εκείνοι που διατείνονται ότι η ψυχιατρική δεν είναι ιατρική αλλά μεταφυσική επιστήμη» (σελίδα 79). Ποιες ήταν οι πνευματικές / θρησκευτικές πεποιθήσεις του DrK; Πίστευε στη ζωή μετά θάνατον; Από το παραπάνω προκύπτει ότι πίστευε ότι υπήρχε τουλάχιστον μια συνέχεια της μνήμης της ύλης που διατηρεί ο άνθρωπος μέσα στο σώμα του.

Α: Πράγματι πίστευε ότι «κάτι» παραμένει, για κάποιο χρονικό διάστημα, πέρα από το θάνατο έως να χαθεί κι αυτό και να απορροφηθεί από το κοσμικό σύμπαν. Δεν ήταν θρήσκος, αλλά αυτό δε σήμαινε ότι δεν είχε βιώσει ο ίδιος εμπειρίες που έδειχναν προς «κάτι» πέρ’ από το θάνατο. Σε συζητήσεις μας είχε αναφερθεί στον Δημόκριτο και τον τρόπο με τον οποίο ο τελευταίος αντιλαμβανόταν τη ψυχή – ως άτμητο μιας άλλης ποιότητας. Αλλά θα πρέπει να διαβάσεις τις φιλοσοφικές του απόψεις και τα σχόλια πάνω σ αυτό το θέμα που περιλαμβάνονται στον δεύτερο τόμο των Συζητήσεων. Το corpus της φιλοσοφικής του τοποθέτησης έχει δημοσιευθεί στα πρακτικά του Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Αυτοψυχογνωσίας που είχε γίνει στην Κύπρο μετά τον θάνατό του. Παρ όλον ότι είχε δουλέψει για δύο μόνον χρόνια στα Ψυχιατρικά Ιδρύματα Αθαλάσσης, στη Λευκωσία, η Κύπρος τίμησε το έργο του με την οργάνωση αυτής της συνάντησης. Εξάλλου, με άδεια της κυπριακής κυβέρνησης είχε μπορέσει να συνεχίσει τις έρευνές του με ψυχοδηλωτικά φάρμακα τη διετία 1970-1972. Στα πρακτικά του συνεδρίου θα βρεις και το τρισέλιδο με τίτλο «Μια Κοσμολογική Υπόθεση».

Η πεποίθησή του αυτή δεν τον εμπόδισε στο να θεωρεί την ψυχιατρική ως κλάδο της ιατρικής. Δεν αντιμετώπισε ποτέ την ψυχιατρική ως μεταφυσική επιστήμη. Είναι άλλο το ζήτημα εάν αντιμετώπισε τον καρτεσιανό ορθολογισμό ή μάλλον τον επιστημονισμό επικριτικά.

Ε: Έχω διαπιστώσει ότι μεγάλος αριθμός των ατόμων που έχουν ασχοληθεί με τα ψυχοδηλωτικά διακρίνεται από μια ευρύτερη τάση για ουσιοκατάχρηση. Π.χ. οι περισσότεροι καπνίζουν και πίνουν, συχνά σε υπέρμετρο βαθμό και αρκετοί παίρνουν… ό,τι βρίσκουν. Επίσης, η χρήση τους γίνεται συχνά σε περιβάλλοντα και συνθήκες που κάθε άλλο παρά ευνοϊκά είναι για θεραπευτικούς/πνευματικούς σκοπούς (το λεγόμενο «set and setting») και με αντίστοιχα σαθρά κίνητρα (π.χ. «χαβαλές», «να την «ακούσουμε»). Ελάχιστοι είναι αυτοί που τα έχουν χρησιμοποιήσει με φειδώ ως ένα επιπλέον εργαλείο εξύψωσης της συνείδησης.

Ανάμεσα στους δαιμονοποιητές των ψυχοδηλωτικών που τα εξισώνουν με τα ναρκωτικά και θεωρούν ότι δεν έχουν καμία χρησιμότητα, και τους ευαγγελιστές τους, που τα θεωρούν ως κατ’ εξοχήν ψυχοθεραπευτικό μέσον και εργαλείο εξύψωσης της συνειδητότητας και της πνευματικότητας, ποια είναι η δική σας θέση;

Α: Νομίζω πως η ερώτηση αυτή απαντήθηκε, εν μέρει, πιο πάνω. Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να επιστρέψουν τα ψυχοδηλωτικά στα χέρια ουμανιστών ψυχοθεραπευτών που να είναι όμως απελευθερωμένοι από τις παρωπίδες του επιστημονισμού, του κακώς εννοουμένου ορθολογισμού. Ερευνητές με ανοιχτούς ορίζοντες και μακριά από τη μπηχεβιοριστική σχολή, μακριά από τους δογματισμούς της ψυχαναλυτικής σχολής, έτοιμοι να ακούσουν και να δεχτούν τις εμπειρίες και περιγραφές εκείνων που υποβάλλονται σε βαθιές συνεδρίες με ψυχοδηλωτικά. Αυτό που ο DrK έθεσε ως παράτιτλο στην εισαγωγή της πραγματείας του και το οποίο χαρακτηρίζει το περιεχόμενό της, νομίζω πως ανταποκρίνεται στο πνεύμα των καιρών:

Το πειραματικό νευροψυχιατρικό πεδίο που ανοίγεται με την ορθολογική χρήση των ψυχοδηλωτικών φαρμάκων σε ειδικά κέντρα ερευνών είναι ένας ωκεανός... μία σταγόνα του αποτελεί την παρούσα πραγματεία (εννοεί το βιβλίο του «Η Γνώση της Μήτρας»).

Έτσι αντιμετώπιζε τα συμπεράσματά του: «σταγόνα στον ωκεανό».

Ε: Στο κείμενο γίνονται αναφορές για κάποια βιβλία, υπάρχει κάποια νεότερη εκτίμηση για τη δημοσίευσή τους; Αναφέρω ενδεικτικά: Πέρα από τα όρια της μήτρας που ελπίζουμε σύντομα να κυκλοφορήσει (σελίδα 52)…«Η δύναμη της μήτρας και η υποκειμενική αλήθεια».
Ο Β΄ τόμος που ελπίζουμε σύντομα να κυκλοφορήσει (σελίδα 55)

Α: Ας αρχίσω από το τελευταίο. Πράγματι, ο δεύτερος τόμος των συζητήσεων έχει σχεδόν απομαγνητοφωνηθεί και καταγραφεί. Πρόκειται για συζητήσεις γύρω από την τέχνη, τη μουσική και τη φιλοσοφία, αλλά και για περιστατικά από τη προσωπική ζωή του DrK. Απομένει να ολοκληρωθεί μια εκτενής εισαγωγή που θα δίνει πληροφορίες όσον αφορά την έρευνα στο χώρο της προγεννητικής και των ψυχοδηλωτικών από το 1987 έως σήμερα. Θεωρώ ότι θα είναι χρήσιμη για τους μελετητές του ζητήματος αυτού. Το «Πέρα από τα όρια της μήτρας» είναι οι φιλοσοφικές απόψεις του DrK οι οποίες εμπεριέχονται σε ένα τρισέλιδο με τίτλο «Μια Κοσμολογική Υπόθεση». Το κείμενο αυτό έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα μας www.kafkalides.gr και μπορεί οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται να το διαβάσει. Σκοπός μας, βέβαια, είναι να το τυπώσουμε και αυτό, μαζί με τις ανέκδοτες ανακοινώσεις και σκέψεις του από το 1961 έως τον θάνατό του το 1987. Ελπίζω κάποια στιγμή, παρ όλες τις δυσκολίες που περνάμε όλοι μας, να τα καταφέρουμε. Θέλω πάντως να σημειώσω εδώ ότι προς τα τέλη του καλοκαιριού θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο στα αγγλικά με τίτλο Studies on Prenatal Psychology and Psychedelic Science. Θα περιέχει τις ανακοινώσεις μου καθώς και εκείνες του αδερφού μου γιατρού Κωνσταντίνου Καυκαλίδη που παρουσιάστηκαν στα διεθνή συνέδρια της International Society of Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine (ISPPM).