Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

|PEN INTERNATIONAL|
Ουκρανία: Δύο χρόνια από την ολοκληρωτική ρωσική εισβολή, η δικαιοσύνη και η απόδοση ευθυνών πρέπει να επικρατήσουν

Στις 24 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, 10.378 άμαχοι σκοτώθηκαν και 19.632, τραυματίστηκαν, αν και οι πραγματικοί αριθμοί είναι πιθανό να είναι υψηλότεροι. Πολλοί εξακολουθούν να αναφέρονται ως αγνοούμενοι. Δεκάδες χιλιάδες Ουκρανοί στρατιωτικοί, μεταξύ των οποίων και πρώην πολίτες που πήραν τα όπλα για να υπερασπιστούν την Ουκρανία, έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί από τις ρωσικές δυνάμεις. Πάνω από 6,3 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Ουκρανία καταγράφηκαν παγκοσμίως στα τέλη του 2023. Το PEN International έχει επανειλημμένα κάνει έκκληση προς τη Ρωσική Ομοσπονδία να τερματίσει τον καταστροφικό της πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.

Σχολιάζοντας την επέτειο των δύο ετών, ο Μπουρχάν Σονμέζ, πρόεδρος του PEN International, δήλωσε:

«Η 24η Φεβρουαρίου σηματοδοτεί ένα ζοφερό ορόσημο στον πόλεμο της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας, ο οποίος συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Δύο χρόνια που έχουν φέρει δεινά σε εκατομμύρια ανθρώπους, με τις ρωσικές δυνάμεις να διαπράττουν εγκλήματα πολέμου και άλλες παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Οι συνοπτικές εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, οι βιασμοί, η σκόπιμη στοχοποίηση μη στρατιωτικών υποδομών, οι απελάσεις και οι βίαιες μεταφορές αμάχων - μεταξύ των οποίων χιλιάδες παιδιά - στη Ρωσική Ομοσπονδία, δεν πρέπει να μείνουν ατιμώρητα.

Σήμερα, επαναλαμβάνουμε για άλλη μια φορά την πλήρη υποστήριξή μας στους φίλους μας στο PEN Ukraine και σε όλους όσοι πλήττονται από τον πόλεμο, οι οποίοι επιδεικνύουν εξαιρετική δύναμη και αποφασιστικότητα μπροστά σε αδιανόητες αντιξοότητες.

Καταδικάζουμε σθεναρά τις απαράδεκτες απώλειες ανθρώπινων ζωών, με τουλάχιστον 15 Ουκρανούς και ξένους δημοσιογράφους να έχουν σκοτωθεί στην Ουκρανία από την ολομέτωπη εισβολή, ενώ εκτελούσαν τα επαγγελματικά τους καθήκοντα. Συνεχίζουμε να θρηνούμε για τη δολοφονία της συγγραφέα, μέλους του PEN Ukraine και ερευνήτριας εγκλημάτων πολέμου Victoria Amelina, η οποία πέθανε πέρυσι από τα τραύματα που υπέστη σε μια φρικτή ρωσική πυραυλική επίθεση στο Κραματόρσκ της Ανατολικής Ουκρανίας. Τουλάχιστον 96 προσωπικότητες του ουκρανικού πολιτισμού έχουν σκοτωθεί τα τελευταία δύο χρόνια, μεταξύ των οποίων ο συγγραφέας Volodymyr Vakulenko και ο μαέστρος ορχήστρας Yuriy Kerpatenko. Όλοι οι υπεύθυνοι πρέπει να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη.

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους Ουκρανούς συγγραφείς και δημοσιογράφους που βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα με προσχηματικούς λόγους στην κατεχόμενη από τη Ρωσία Κριμαία και στη Ρωσική Ομοσπονδία, με την κράτησή τους να αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων πολιτών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Iryna Danylovych και Server Mustafayev. Ζητάμε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωσή τους.

Καταδικάζουμε απερίφραστα τις επίμονες προσπάθειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας να διαγράψει τον ουκρανικό πολιτισμό και την ουκρανική ταυτότητα. Μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία σε όλη την Ουκρανία συνεχίζουν να στοχοποιούνται και να καταστρέφονται σκόπιμα, ενώ τα "ρωσικά πρότυπα" και η ρωσική γλώσσα επιβάλλονται στα κατεχόμενα μέρη της Ουκρανίας. Οι επιθέσεις κατά του ουκρανικού πολιτισμού, της ιστορίας και της γλώσσας του ουκρανικού λαού πρέπει να σταματήσουν αμέσως.

Αυτή τη σημαδιακή ημέρα, καλούμε για άλλη μια φορά τη διεθνή κοινότητα να υποστηρίξει όλες τις προσπάθειες για τη διασφάλιση της απόδοσης ευθυνών για τον λαό της Ουκρανίας και να λογοδοτήσουν όλοι οι υπαίτιοι των εγκλημάτων πολέμου και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στους επιζώντες πρέπει να παρασχεθεί πλήρης αποζημίωση.

Με τους πολέμους να μαίνονται σε όλο τον κόσμο, εμείς, τα μέλη του PEN, θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να διαλύσουμε κάθε μίσος. Η ειρήνη, η δικαιοσύνη και η απόδοση ευθυνών πρέπει να επικρατήσουν».

Ακατάλυτη ουκρανική αποφασιστικότητα

Μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία, το PEN Ukraine πρωτοστάτησε στην καταγραφή εγκλημάτων πολέμου - συμπεριλαμβανομένων εγκλημάτων κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς, των μέσων ενημέρωσης και των προσωπικοτήτων του πολιτισμού - και στην υποστήριξη της πολιτιστικής ζωής και της λογοτεχνικής κοινότητας στην Ουκρανία.

Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2022, το PEN Ukraine καθιέρωσε το Unbreakable Ukrainian Libraries, ένα πρόγραμμα για τις ουκρανικές βιβλιοθήκες που επλήγησαν από τον πόλεμο. Σε συνεργασία με την Book Aid International - μαζί με το PEN Ukraine, το PEN International και το English PEN, στάλθηκαν 25.000 ολοκαίνουργια βιβλία από το Λονδίνο στο Κίεβο, τον Νοέμβριο του 2023. Τα βιβλία θα στηρίξουν βιβλιοθήκες σε όλη την Ουκρανία, μεταξύ άλλων στη μετωπική γραμμή και στα απελευθερωμένα εδάφη.

Ο Volodymyr Yermolenko, πρόεδρος του PEN Ukraine, δήλωσε:

«Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία δεν πρόκειται να σταματήσει. Έχει στόχο όχι μόνο να διαγράψει την ουκρανική εθνική ταυτότητα και την ουκρανική κρατική υπόσταση, αλλά και να υπονομεύσει τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε όλο τον κόσμο. Αν επιτρέψουμε στη Ρωσία να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, ο 21ος αιώνας θα είναι ένας αιώνας νέων γκουλάγκ και μαζικών δολοφονιών - και αυτό συμβαίνει τώρα. Στόχος μας είναι να υπερασπιστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, περιλαμβανομένου πρωτίστως του δικαιώματος στη ζωή».