Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

20ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
16 έως 19 Μαΐου 2024, με τιμώμενο το Εμιράτο της Σάρτζα (ΗΑΕ)
Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου

ΔΕΒΘ - 20 χρόνια βιβλία και ιδέες!

Η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης γιορτάζει φέτος είκοσι χρόνια επιτυχημένης και δυναμικής παρουσίας στον χώρο του βιβλίου. Από το 2004, κάθε Μάιο «Διαβάζουμε βιβλία, μοιραζόμαστε ιδέες!» στη μεγάλη γιορτή του βιβλίου που φέτος θα λάβει χώρα από τις 16 έως τις 19 Μαΐου, στο Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO. Ακόμη πιο πλούσια σε διεθνείς συμμετοχές και σημαντικές πρωτοβουλίες για συγγραφείς αλλά και επαγγελματίες του βιβλίου, με τιμώμενο το Εμιράτο της Σάρτζα (ΗΑΕ), η ΔΕΒΘ 2024 υπόσχεται μια μοναδική εμπειρία για το αναγνωστικό κοινό, τους μικρούς και μεγάλους φίλους της ελληνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Με συμμετοχές απ’ όλον τον κόσμο που ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, με περισσότερους από 40 ξένους συγγραφείς από 18 χώρες και 50 προσκεκλημένους κορυφαίους επαγγελματίες από τον χώρο του βιβλίου, με τη συμμετοχή της πλειοψηφίας των Ελλήνων εκδοτών, συγγραφέων και ανθρώπων του πνεύματος και του πολιτισμού, η 20ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης παρουσιάζει ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα, δημιουργώντας μια μεγάλη κοινότητα που την ενώνει όχι μόνον η αγάπη για το βιβλίο, αλλά και η διάθεση διαλόγου, συνεργασίας και ανάδειξης των σύγχρονων προβληματισμών.

Όπως δηλώνει ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Νίκος Κούκης: «Φέτος είναι μια ιδιαίτερη χρονιά, καθώς η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης συμπληρώνει τα 20 χρόνια της. Μέσα σε έναν διαρκώς και ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο, η ΔΕΒΘ όχι μόνο διατηρεί σταθερή τη σχέση της με τα βιβλία και τους ανθρώπους τους, αλλά και αναπτύσσεται, εξελίσσεται, ξεκινά νέα προγράμματα και συνεργασίες και αποτελεί όχι απλά μια έκθεση βιβλίου, αλλά μια σύγχρονη πλατφόρμα ανοικτού διαλόγου. Στοχεύουμε σε μια επιτυχημένη διοργάνωση που θα ενώσει όλους τους πολιτισμούς, αναδεικνύοντας τη δυναμική και τις προοπτικές της ΔΕΒΘ».

ΔΕΒΘ και Διαπολιτισμικός Διάλογος

Με πολύ σημαντικές για τη χώρα μας διεθνείς συνεργασίες και προγράμματα που διαρκώς διευρύνονται, με τιμώμενη τη Σάρτζα να γεφυρώνει τον ελληνικό με τον αραβικό πολιτισμό μέσω των βιβλίων, με εκδηλώσεις και δράσεις με ανθρώπους και φορείς από τον χώρο του βιβλίου, των τεχνών, του πολιτισμού και της επιστήμης, φεστιβάλ και συναντήσεις, διάλογο και σύγχρονους προβληματισμούς, η 20ή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης αποτελεί ουσιαστικά μια πλατφόρμα διαπολιτισμικού διαλόγου και συμπερίληψης.

Συγγραφείς του Κόσμου στη Θεσσαλονίκη

Σημαντικοί ξένοι συγγραφείς επισκέπτονται και αυτήν τη χρονιά τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τους Έλληνες εκδότες και τα μορφωτικά ινστιτούτα. Διακεκριμένοι, πολυτάλαντοι, ανήσυχα πνεύματα, από πολλές διαφορετικές χώρες και τομείς, μοιράζονται με το κοινό την οπτική τους για τον κόσμο.

Μεταξύ αυτών, ο βραβευμένος Ιταλός συγγραφέας Fabio Stassi (εκδ. Ίκαρος), η Ισλανδή Yrsa Sigurdardottir με τα αστυνομικά της μυθιστορήματα (εκδ. Μεταίχμιο), ο δημοφιλής για τα ψυχολογικά του θρίλερ, Sebastian Fitzek από τη Γερμανία και ο Ιταλός συγγραφέας αστυνομικών βιβλίων, Carlo Lucarelli (εκδ. Διόπτρα). Ο Zulfu Livaneli, ο γνωστότερος Τούρκος μουσικοσυνθέτης και εξαιρετικά αγαπητός στην Ελλάδα, έρχεται επίσης στη Θεσσαλονίκη μαζί με τα βιβλία του (εκδ. Πατάκη).

Με τη συνεργασία του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης συναντάμε τον Gilles Legardinier με το βιβλίο του J’ai encore menti! / Πάλι ψέματα είπα! (éditions Flammarion, εκδόσεις Πατάκη) και την Camille Laurens με το βιβλίο της Fille / Κορίτσι (éditions Gallimard, εκδόσεις Μεταίχμιο), ενώ στην Παιδική Γωνιά θα βρίσκεται ο Γάλλος εικονογράφος Benjamin Strickler.

Το Goethe-Institut Thessaloniki σε συνεργασία με τις εκδόσεις Κλειδάριθμος φέρνουν από τη Γερμανία την bestseller συγγραφέα της Ημέρας της Μητέρας, Nele Neuhaus και επίσης, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Ενύπνιο, τον συγγραφέα Björn Kuhligk με τη Γλώσσα του Γιβραλτάρ, ενώ ο Γερμανός συγγραφέας Will Gmehling θα συναντήσει τους μικρούς του φίλους στην παιδική γωνιά.

Μαζί μας θα έχουμε και τέσσερις συγγραφείς που έχουν αποσπάσει το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL), τους Martina Vidaić (Κροατία, 2023), Marente de Moor (Ολλανδία, 2014), Bianca Bellová (Τσεχία, 2017), και Giovanni Dozzini (Ιταλία, 2019).

Η Ισπανίδα συγγραφέας και διευθύντρια του Θερβάντες στην Ελλάδα Pilar Tena παρουσιάζει το πρώτο βιβλίο της στα ελληνικά και, σε συνεργασία με το Etxepare Basque Institute και τις εκδόσεις Βακχικόν, θα γνωρίσουμε από κοντά την Βάσκα ποιήτρια Leire Bilbao.

Γνωρίζουμε «Τα Βαλκάνια από μέσα και από έξω» με τους Marija Dejanović και Denis Škofič (εκδ. Θράκα), αλλά και την ιρλανδική ποίηση με τους ποιητές Louis de Paor και Biddy Jenkinson και τον ανθολόγο και μεταφραστή Kevin Anderson σε συνεργασία των εκδόσεων Βακχικόν με το Culture Ireland.

Η Rhea Krcmárová, νέα αλλά ήδη διάσημη Αυστριακή συγγραφέας και εξαιρετική σοπράνο, θα κάνει μια διαδραστική παρουσίαση του βιβλίου της, Monstrosa, με συνοδεία κοντραμπάσο σε συνεργασία της Αυστριακής Πρεσβείας και του Αυστριακού Προξενείου.

Η Hila Blum, από τις δημοφιλέστερες συγγραφείς του Ισραήλ, θα είναι επίσης μαζί μας με το Πώς να αγαπάς την κόρη σου, όπως και η Cara Hoffman, που ζει μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης, με τους Κράχτες της (εκδ. Gutenberg).

Η Μαρία-Kinuko Fukami, γεννημένη στην Ιαπωνία, κάνει με τη Συμφιλίωση ένα ταξίδι στις θρησκείες του κόσμου (εκδ. Έαρ), ενώ ο διακεκριμένος αστροφυσικός Luciano Rezzolla (Η Ακαταμάχητη Έλξη της Βαρύτητας, εκδ. Σοφία) μας καλεί σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο της φυσικής της βαρύτητας και μοιράζεται μαζί μας την πρώτη εικόνα μιας υπερμεγέθους μαύρης τρύπας!

Τιμώμενο για το 2024, το Εμιράτο της Σάρτζα

Τιμώμενη για το 2024 είναι η Σάρτζα (Sharjah-UAE), ένα από τα επτά Εμιράτα και πνευματικό κέντρο του ομοσπονδιακού κράτους των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Την οργάνωση της συμμετοχής έχει αναλάβει η Sharjah Book Authority με πρωταρχικό στόχο αφενός την ανάπτυξη ενός ουσιαστικού πολιτιστικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών στη σημερινή εποχή και αφετέρου την ανάδειξη των ιστορικών δεσμών που μας ενώνουν από την αρχαιότητα. Το πρόγραμμά της περιλαμβάνει συναντήσεις της νεότερης γενιάς Ελλήνων και Αράβων λογοτεχνών και ποιητών, πάνελ για το «γυναικείο μυθιστόρημα» και τον κοινωνικό του ρόλο στα Εμιράτα και στην Ελλάδα, συζητήσεις για την τέχνη του διηγήματος, τους πολιτιστικούς δεσμούς του ελληνικού και αραβικού πολιτισμού, αλλά και για την επίδραση της ελληνικής φιλοσοφίας στη σύγχρονη αραβική και ελληνική λογοτεχνία.

Σε επαγγελματικό επίπεδο λαμβάνονται πρωτοβουλίες που διευκολύνουν τους εκδότες εκατέρωθεν στην αγορά δικαιωμάτων, μετάφρασης και έκδοσης βιβλίων. Ήδη έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά δέκα βιβλία σύγχρονων Αράβων συγγραφέων που θα βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη και στόχος είναι η μετάφραση, αντιστοίχως, ελληνικών βιβλίων στα αραβικά.

Παράλληλα θα υλοποιηθούν εργαστήρια, προβολές, μουσικές εκδηλώσεις, συνεργασίες και εκθέσεις με εικονογράφους των δύο χωρών, αλλά και μία σημαντική συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργαστήρια για παιδιά, προβολές και μουσικές εκδηλώσεις θα υλοποιηθούν αμέσως μετά την ΔΕΒΘ και στην Αθήνα, σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και με τον Δήμο Αθηναίων.

2^ο Διεθνές Επαγγελματικό Πρόγραμμα ΔΕΒΘ

Η μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το περσινό πρώτο διεθνές επαγγελματικό πρόγραμμα της ΔΕΒΘ, του προσέδωσε μια πρωτοφανή δυναμική και εξασφάλισε φέτος 30 συμμετοχές μέσα από 20 πολύ σημαντικές χώρες και αγορές και από επιφανείς εκδοτικούς οίκους. Στο πλαίσιο του διεθνούς επαγγελματικού προγράμματος «Κέντρο Δικαιωμάτων ΔΙΑΛΟΓΟΣ / DIALOGUE Rights Centre», θα πραγματοποιηθεί το 2^ο «Fellowship-Πρόγραμμα Πρόσκλησης Επαγγελματιών του Βιβλίου», με έμφαση σε εκδότες και λογοτεχνικούς πράκτορες του εξωτερικού. Fellowship Ambassador είναι η Petra Hardt, διακεκριμένη διευθύντρια δικαιωμάτων επί εικοσιπενταετία στον μεγαλύτερο γερμανικό εκδοτικό οίκο, Suhrkamp Verlag.

Παρούσες στη φετινή διοργάνωση θα είναι, μεταξύ άλλων, η τ. πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Εκδοτών (IPA) και πρόεδρος της Sharjah Book Authority, Α.Ε. Sheikha Bodour Al Qasimi, με τη συνεχή ενθάρρυνση και υποστήριξη της οποίας δρομολογήθηκε η συνεργασία με τη Σάρτζα, η Αντιπρόεδρος της IPA, Gvantsa Jobava,  και Διευθύντρια της Ένωσης Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP), Anne Bergman.

Διεθνείς Συνεργασίες

Η ΔΕΒΘ συμμετέχει εδώ και είκοσι χρόνια στο διεθνή διάλογο του εκδοτικού κλάδου καλλιεργώντας συστηματικά σχέσεις και συνεργασίες ως μέλος του Φόρουμ Διεθνών Εκθέσεων Βιβλίου από το 2009 καθώς και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εκθέσεων Βιβλίου ALDUS UP. Αναπτύσσει και διευρύνει κάθε χρόνο το διεθνές της πρόγραμμα μέσα από συνεργασίες με μεγάλους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς. Το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) εκπροσωπείται δυναμικά στην έκθεση με βραβευμένους συγγραφείς, ενώ παρουσία και συνεργασία με την ΔΕΒΘ έχουν επίσης μεταξύ άλλων το Versepolis – Poetry European Network, το διεθνές φόρουμ δικτύωσης PublisHer – Women in Publishing και το Βασκικό Ινστιτούτο γλώσσας και πολιτισμού Etxepare Basque Institute. Η ΔΕΒΘ θα φιλοξενήσει φέτος την ετήσια συνάντηση του ENLIT – Δίκτυο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Μετάφρασης.

Θέματα αιχμής: Τεχνητή νοημοσύνη και Γυναίκες στα βιβλία

Το κεντρικό αφιέρωμα της φετινής ΔΕΒΘ με θέμα «Άνθρωπος και Μηχανή» θέτει στο επίκεντρο των συζητήσεων την πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης, ειδικά στην εφαρμογή της στον κλάδο των εκδόσεων που επηρεάζει και αλλάζει εξολοκλήρου τον τρόπο λειτουργίας όλων σχεδόν των επαγγελμάτων που εμπλέκονται στην παραγωγή ενός βιβλίου.

Μια επίσης βασική θεματική της ΔΕΒΘ που αντανακλά σύγχρονους προβληματισμούς είναι οι Γυναίκες στα βιβλία. Μέσα από συζητήσεις, δράσεις και εκδηλώσεις θα γίνει μια πρώτη επισκόπηση της επαγγελματικής θέσης της γυναίκας στον χώρο του βιβλίου, αλλά και μια συνοπτική χαρτογράφηση της πνευματικής και καλλιτεχνικής παραγωγής των γυναικών δημιουργών, που εν μέρει παραμένει αφανής ακόμη και σήμερα. Σημαντική είναι η συμμετοχή στην έκθεση του διεθνούς φόρουμ δικτύωσης PublisHer - Women in Publishing, ενώ θα γίνει επίσης παρουσίαση συλλογής δεκάδων μεταφρασμένων στα αγγλικά τίτλων απ’ όλον τον κόσμο, παρουσίαση του booklet “Κnow her words” από το PEN Greece, πάνελ με γυναίκες από τον χώρο του βιβλίου στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και πολλές ακόμα δράσεις.

Οι Ιστορίες από τα Βαλκάνια θα παρουσιαστούν για δεύτερη χρονιά στην ΔΕΒΘ διευρύνοντας τον διάλογο, τη συνεργασία και την αμοιβαία κατανόηση με τις γείτονες χώρες. Θα πραγματοποιηθεί Αφιέρωμα στον συγγραφέα Γιώργο Ιωάννου σε συνεργασία με το ΒαφοπούλειοΠνευματικό Κέντρο Θεσσαλονίκης που θα παρουσιάσει στο κοινό το πλούσιο αρχείο του, καθώς και Επετειακά αφιερώματα για τον Φραντς Κάφκα, με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατό του και για τον σπουδαιότερο φιλόσοφο των Νεότερων Χρόνων Ιμμάνουελ Καντ, με αφορμή την επέτειο των 300 χρόνων από τη γέννησή του.

Διοργανώσεις-θεσμοί της ΔΕΒΘ

Σε συνεργασία με τους συμμετέχοντες εκδότες, φορείς, ινστιτούτα και ομάδες, η 20ή ΔΕΒΘ συνεχίζει και φέτος τις διοργανώσεις της που πλέον αποτελούν θεσμούς: Το 10^ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών θα παρουσιάσει μεταξύ άλλων και το νέο του πρότζεκτ Black Poetry Box με videopoems σύγχρονων Eλλήνων ποιητριών και ποιητών να διατρέχουν την έκθεση. Θα πραγματοποιηθούν επίσης το 8^ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, το 2^ο Βραβείο Νέων Σχεδιαστών Βιβλίου, τη 2^η Συνάντηση Λεσχών Ανάγνωσης απ’ όλη τη χώρα με ανοικτή εκδήλωση για την εξωστρέφεια, τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά, καθώς και παρουσιάσεις νέων εκδόσεων, συζητήσεις, ημερίδες, εργαστήρια, ομιλίες, στρογγυλά τραπέζια, προβολές, εικαστικά και θεατρικά δρώμενα, παράλληλες πολιτιστικές δράσεις στην πόλη και στην ευρύτερη Μακεδονία.

Παιδική και Εφηβική Γωνιά

Όπως κάθε χρόνο, οι εκδηλώσεις για παιδιά, εφήβους και εκπαιδευτικούς αποτελούν έναν από τους δυναμικότερους πόλους έλξης της ΔΕΒΘ και μία από τις βασικές της προτεραιότητες για την καλλιέργεια της φιλαναγωσίας. Οργανωμένες επισκέψεις μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων, παρουσιάσεις βιβλίων, συναντήσεις με Έλληνες και ξένους συγγραφείς και εικονογράφους, θεατρικά, μουσικά και εικαστικά δρώμενα, εργαστήρια κ.ά. συγκαταλέγονται στο φετινό πλούσιο πρόγραμμα. Φέτος, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού θα οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες δράσεις για τα δικαιώματα των παιδιών. Οι Έλληνες εικονογράφοι μοιράζονται με το κοινό έργα τους, ενώ Ιστορίες από τις Χίλιες και μία νύχτες, παραμύθια των Βαλκανίων και άλλες τόσες ιστορίες για μικρούς και μεγάλους θα ακούγονται καθ’ όλη τη διάρκεια της Έκθεσης.

Περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες για το πρόγραμμα της 20ής ΔΕΒΘ θα ανακοινώνονται στο προσεχές διάστημα. Δείτε και την ιστοσελίδα της διοργάνωσης https://www.thessalonikibookfair.gr/.

Η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης διοργανώνεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με τους Έλληνες εκδότες, τη ΔΕΘ–HELEXPO, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το Δήμο Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020. Η ΔΕΒΘ είναι μέλος του Φόρουμ Διεθνών Εκθέσεων Βιβλίου και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εκθέσεων Βιβλίου ALDUS UP.