Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης μιλά με τη Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη για το βιβλίο «1821 μέσα από τη ματιά σύγχρονων συγγραφέων», εκδόσεις 24 Γράμματα.

Κύριε Ιντζέμπελη είναι χαρά και τιμή που μου παραχωρείτε συνέντευξη για το Bookia. Διαβάζοντας ο αναγνώστης τη biblionet θα διαπιστώσει πως έχετε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Δεκατρία συλλογικά έργα, δεκαεπτά, μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, ιστορικά βιβλία, βιογραφίες και πολλές επιμέλειες. Νιώθετε κατά κάποιο τρόπο ταμένος στη συγγραφή και την έρευνα;

Ο κάθε συγγραφέας ξεκινά με το όνειρο να εκδώσει ένα βιβλίο. Έτσι ξεκίνησα πριν από είκοσι δύο χρόνια τυπώνοντας το πρώτο μου βιβλίο. Αυτό το γεγονός μου έδωσε μεγάλη χαρά, αν και η νουβέλα «Η παράσταση», δεν είχε τύχη και δεν προωθήθηκε καθόλου. Έλειπα στη Γερμανία και δεν είχα εικόνα για το βιβλίο μου. Έμειναν τα καλά λόγια που μου είπαν οι λιγοστοί αναγνώστες μου. Η συνέχεια ήταν δύσκολη. Δούλευα, είχα μικρά παιδιά και τον ελεύθερο χρόνο μου έγραφα. Μέχρι που η γραφή νότισε το είναι μου και αποτέλεσε μαζί με το διάβασμα ένα από τα σπουδαιότερα στοιχεία της προσωπικότητάς μου. Παράλληλα έψαχνα νέα θέματα και χανόμουν στην έρευνα και την ανάγνωση. Το ένα βιβλίο έφερνε το άλλο. Και κάποια στιγμή ανακάλυψα ότι είχα γράψει αρκετά βιβλία. Ξαπόστασα για λίγο πήρα βαθιές ανάσες και άφησα το γράψιμο και για μια περίοδο απόλαυσα τους δρόμους του χωριού μου και της Άρτας που συχνά πηγαίνω για να έλθω σε επαφή με τον πολιτισμό της. Δε νομίζω ότι είμαι ταμένος μόνο στη συγγραφή και την έρευνα είμαι περισσότερο ταμένος στην ίδια τη ζωή που με εμπνέει καθημερινά.

Αγαπάτε την έρευνα κι αυτό το διαπιστώνει κανείς στη μυθιστορηματική βιογραφία «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή» που εκδώσατε το 2019 αλλά και νωρίτερα το 2013, που εκδώσατε «Η τελευταία εξίσωση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή». Πολύ δύσκολη η έρευνα. Πείτε μας γι αυτά τα βιβλία και ποια ήταν η ανάγκη να γραφούν; Υπάρχει ακόμη αναγνωστικό κοινό που ενδιαφέρεται για τέτοιες βιογραφίες;

Τον Καραθεοδωρή τον ανακάλυψα τυχαία από ένα αφιέρωμα της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, με τον τίτλο: «Καραθεοδωρή ο Έλληνας Αϊνστάιν» Και τα δύο βιβλία που εκδόθηκαν είναι συνεισφορά στην προσωπικότητα του διάσημου μαθηματικού. Βρήκα όπως ο Θησέας το μίτο της Αριάδνης και βγήκα έξω από το λαβύρινθο ανακαλύπτοντας άγνωστα στοιχεία για τον Καραθεοδωρή και καταπιάστηκα στη συγγραφή των μυθιστορημάτων. Και τα δύο βιβλία γνώρισαν επιτυχία. Το αναγνωστικό κοινό τα αγκάλιασε γιατί οι Έλληνες ενδιαφέρονται να διαβάσουν βιογραφίες.

Η τελευταία σας επιμέλεια είναι ένα συλλογικό έργο είκοσι επτά συγγραφέων, μαζί με το δικό σας, με αξιόλογο συγγραφικό έργο ο καθένας τους, από τις εκδόσεις 24γράμματα για την επανάσταση του 1821. Με τη δική τους ξεχωριστή ματιά. Σε λίγες μέρες μπαίνουμε στο 2021 και κλείνουμε διακόσια χρόνια από τότε. Σε τι βοηθά ακόμη ένα βιβλίο; Στο πατριωτικό συναίσθημα ή για επετειακούς λόγους;

Ένα από τα πράγματα που θέλαμε να αποφύγουμε όταν σχεδιάζαμε αυτό το βιβλίο είναι ο διδακτισμός και το κυριότερο να μην επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Δε θέλαμε να γράψουμε για ήρωες αλλά για αληθινούς πολεμιστές που έδωσαν τα πάντα, ακόμα και τη ζωή τους, για να απελευθερωθεί η πατρίδα μας από τον τουρκικό ζυγό. Θέλαμε για τα 200 χρόνια να φανερώσουμε τις άγνωστες πτυχές του αγώνα και να γνωρίσουμε συμβάντα που δεν τα ξέρουν οι νέοι και οι ενήλικοι αναγνώστες. Στο κάλεσμά μου ανταποκρίθηκαν είκοσι επτά συγγραφείς που ο καθένας τους άφησε τα δικά του ίχνη μέσα από τις σελίδες του εξαιρετικά επιμελημένου βιβλίου από τις εκδόσεις 24 Γράμματα.

Γράψατε ένα διήγημα για τον Μακρυγιάννη. Γιατί τον επιλέξατε ως ήρωα του διηγήματος σας; Τι αντιπροσωπεύει για εσάς;

Πάντα με γοήτευε η προσωπικότητα του Γιάννη Μακρυγιάννη. Είναι ένας από τους σπουδαιότερους αγωνιστές του 1821 και που έμεινε περισσότερο γνωστός λόγω των σπουδαίων απομνημονευμάτων του. Πέρα όμως από τα απομνημονεύματα, ο Μακρυγιάννης, κάλεσε τον Ζωγράφο και του έφτιαξε πίνακες που απεικονίζουν τα σπουδαιότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τον αγώνα του 1821. Αυτό το γεγονός ήταν η αρχική ιδέα για να ξεκινήσει το διήγημά μου.

Σ’ ένα διήγημα της ανθολογίας ο συγγραφέας μιλά για τα χρέη της Ελλάδας μέχρι το 2060 αφού ο Μαυροκορδάτος έπαιρνε για ιδία χρήση δάνεια από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Σ’ όλα τα ιστορικά βιβλία παρουσιάζεται ως αγωνιστής.Πώς περιμένουμε από τη νέα γενιά να αγαπήσει την ιστορία αφού κάνει ήρωες τους δολοπλόκους και τους προδότες;

Είναι αλήθεια ότι η ιστορία ασχολείται με τους πρωταγωνιστές. Χιλιάδες ανώνυμοι θυσιάζονται και δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά για αυτούς. Ο απλός λαός ξέρει ποιους έχει κρυμμένους ήρωες μέσα στα εσώψυχά του. Και αυτούς τους τιμά με σεβασμό και περηφάνια. Τους άλλους τους ξεχνά γιατί συνήθως τους βυθίζει στην άβυσσο η λήθη.

Οι περισσότεροι σ’ αυτή την όμορφη ανθολογία έγραψαν ακούγοντας διηγήσεις γονιών τους, εμπνεύστηκαν από την ιστορία ή ξεσκόνισαν ιστορίες από το σεντούκι της οικογένειας τους. Ποια είναι η ευθύνη των συγγραφέων απέναντι στη νέα γενιά αν πάρουμε υπόψη ότι γράφτηκαν πολλά ψέματα;

Η ευθύνη του συγγραφέα είναι μεγάλη ιδίως όταν γράφει διηγήματα ή βιβλία που αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα. Κάθε οικογένεια κρύβει τα δικά της μυστικά. Σε αυτό το βιβλίο οι περισσότεροι από τους συγγραφείς άνοιξαν το σεντούκι και έγραψαν εξαιρετικές ιστορίες φτιαγμένες για να τις διαβάσετε με αγάπη.

Ποιος ήταν ο ρόλος του επιμελητή σ’ αυτή την έκδοση;

Πέρα από την ιδέα που είχα για να γίνει το βιβλίο έκανα μία λίστα με τους συγγραφείς που κατά τη γνώμη μου θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε αυτή την έκδοση. Τους συντόνισα τηλεφωνικά αφού είναι από όλα τα σημεία της Ελλάδας και τους έδωσα τις κατάλληλες οδηγίες. Όταν συλλέχθηκαν οι ιστορίες τότε σκεφτήκαμε τα επόμενα στάδια για να αξιοποιηθούν, να δημοσιευτούν αρκετά σε έντυπη εφημερίδα και έπειτα να γίνουν τα διηγήματα βιβλίο.

Σήμερα δυστυχώς ακούμε στα ρεπορτάζ που γίνονται στην τηλεόραση ότι τα παιδιά δε γνωρίζουν με ποιους πολεμήσαμε το 1821 και με ποιους το 1940. Ήσασταν εκπαιδευτικός και πιστεύω πως το συναντήσατε κι εσείς στην πορεία σας. Ποιος κρίνετε ότι φταίει γι αυτή την κατάσταση;

Η διδασκαλία της ιστορίας στο σχολείο μοιάζει σαν να μην έχει τα κατάλληλα αποτελέσματα. Η ιστορία πρέπει να διδαχθεί με διαδραστικούς χάρτες ολιγόλεπτα ντοκιμαντέρ, επιλεγμένα κείμενα μαρτυριών και επίσκεψη σε ιστορικούς τόπους. Η αναφορά μου είναι μια προσπάθεια να κάνω κάποιες προτάσεις. Σίγουρα το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας ξέρει τι πρέπει να κάνει και να πάρει τα απαραίτητα μέτρα.

Πάντα οι Έλληνες θα είμαστε οι φτωχοί ραγιάδες που ποτέ δε θα υπολογίζουν τις αποφάσεις μας αλλά πάντα θα ζητούν από μας να τους σώζουμε; Διακόσια χρόνια οι Έλληνες στο περιθώριο. Ποιος άλλος μπορεί να φταίει εκτός από μας τους ίδιους;

Δε φταίμε μόνο εμείς. Ζούμε σε μια κοινωνία που αποτελείται από συνανθρώπους μας. Κάποιοι από αυτούς έχουν την τύχη να μας διοικούν. Αυτοί πρέπει να μας διδάξουν ήθος και να μας προστατέψουν από κινδύνους και απειλές. Δεν μπορείς να ζητάς βοήθεια αν δεν ασχολείσαι με τον λαό που σε ψήφισε και σου έδωσε την εξουσία. Πέρασε η εποχή που έφταιγε μόνο ο λαός. Τώρα η εξουσία προσπαθεί να δείξει ένα άλλο πρόσωπο πιο ανθρώπινο και με πιο αλληλεγγύη στους ανθρώπους που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα.

Πιστεύατε πως αν διαβάζαμε ιστορικά βιβλία θα διδασκόμασταν και θα εκπαιδευόμασταν να βλέπουμε να γεγονότα από άλλη οπτική γωνία; Ότι θα γινόμασταν υπεύθυνοι πολίτες που θα διεκδικούσαμε και θα παλεύαμε γι αυτά που μας ανήκουν;

Σίγουρα το διάβασμα βοηθά στην καλλιέργεια και στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Δε φτάνει μόνο αυτό. Οι θεσμοί, και η λειτουργία του κράτους και η σωστή ανάπτυξη της κοινωνίας θα μας βοηθήσει να γίνουμε υπεύθυνοι πολίτες. Πρέπει ο μηχανισμός του κράτους να είναι ένα ρολόι που δουλεύει καλά γιατί είναι καλοκουρδισμένο.

Ο κόσμος γνωρίζει τους μεγάλους οπλαρχηγούς ή καπετάνιους της επανάστασης. Σ’ αυτή την έκδοση γνωρίσαμε και άλλους ανώνυμους ήρωες που πραγματικά μ’ εντυπωσίασαν διαβάζοντας τους αγώνες τους. Μήπως πρέπει να βγουν στην επιφάνεια ώστε να γίνουν πραγματικά πρότυπα της νέας γενιάς που έχει απογοητευτεί;

Αυτό το γεγονός το έχουμε πετύχει σε αυτή την έκδοση. Γράψαμε άγνωστα γεγονότα. Είναι αναγκαίο να ανακαλύψουν οι νέοι, μόνοι τους, τα δικά τους πρότυπα.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσο αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Είσαστε ένα εργαλείο που συνεισφέρει στην προβολή των βιβλίων των συγγραφέων και των έργων τους. Στην ηλεκτρονική εποχή κάθε αναφορά είναι ένα ακόμη πετραδάκι στην προώθηση του προφίλ ενός συγγραφέα.

Για να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου: Έχουμε ανάγκη από πρότυπα στη σημερινή εποχή που βιώνουμε ή η επέτειος θα θεωρηθεί ως μια ακόμη ατραξιόν για να κερδίσουν κάποιοι χρήματα σε βάρος της μνήμης;

Έχουμε ανάγκη από πρότυπα και σήμερα. Ας απλώσουμε τις κεραίες μας και να πάρουμε αυτά που έχουμε ανάγκη πετώντας στον σκουπιδοτενεκέ όλα αυτά που μας παρουσιάζουν σαν χρυσό και είναι στην πραγματικότητα ένα απίστευτο τίποτα.

Έρχεται μια νέα δεκαετία, εύχομαι ελπιδοφόρα. Πώς βίωσε ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης την πανδημία και τι ετοιμάζει αν μπορεί να μας αποκαλύψει;

Η πανδημία είναι μια νέα κατάσταση που έχει πολλές δυσκολίες. Αν και μένω σε χωριό προσπαθώ να χαρώ το φως του ήλιου και να δω μέσα από τα αραιά σύννεφα το αντίκρυ βουνό. Η θάλασσα με γαληνεύει και κάνω όνειρα. Το τι ετοιμάζω ας το αφήσουμε να το ανακοινώσουμε μετά τον κορωνοϊό. Να είμαστε υγιείς και να περάσουμε με επιτυχία αυτό το μακρύ τούνελ που έχουμε μπει.

Καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο κ. Ελπιδοφόρε Ινζέμπελη! Ας ευχηθώ η ξεχωριστή ματιά των είκοσι εφτά συγγραφέων που εμπνεύστηκαν από τους επώνυμους και ανώνυμους ήρωες του 1821, να αγκαλιαστεί από το αναγνωστικό κοινό!