Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής
Η Κατερίνα Τζαβάρα είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου ΑΝΑΤΟΛΙΑ με σπουδές πιάνου, αγγλικής γλώσσας και ειδίκευση στη μέθοδο Montessori. Αριστούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. και του Διδασκαλείου Α.Π.Θ. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στον τομέα της Φυσικής Δραστηριότητας και Ποιότητας Ζωής για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας από το ΤΕΦΑΑ του Α.Π.Θ και Πιστοποιητικό Κατάρτισης στη Δημιουργική Γραφή και Εκπαίδευση από τη Δομή Δία Βίου Μάθησης του Α.Π.Θ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τη μελέτη της διδακτικής της Τέχνης, της Μουσειακής Εκπαίδευσης και της Φιλαναγνωσίας στο σχολείο.
Εργάστηκε στην ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση σε διδακτικές και σε διοικητικές θέσεις. Διετέλεσε υπεύθυνη του Γραφείου Επαγγελματικής Αποκατάστασης των αποφοίτων των Δ.Ι.Ι.Ε.Κ. Νομού Θεσσαλονίκης και Υπεύθυνη Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών/τριών στο Τ.Ε.Π.Α.Ε. Α.Π.Θ.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και επιστημονική υπεύθυνη του Τοπικού Δικτύου Δημιουργικής Γραφής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης «Παιχνίδια Έκφρασης και Δημιουργική Γραφή» κατά το σχολικό έτος 2017-2018. Η μεταπτυχιακή της διατριβή με τίτλο «Parental Influences on Preschoolers’ Physical Activity» (2010-11) υπήρξε μία από τις ελάχιστες ερευνητικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως στον τομέα της φυσικής δραστηριότητας για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Διετέλεσε υπεύθυνη της Λέσχης Δημιουργικής Έκφρασης και Γραφής για παιδιά στην αλυσίδα πολιτισμού IANOS Θεσσαλονίκης (2017-2019) και επιστημονική υπεύθυνη και εισηγήτρια της Λέσχης Δημιουργικής Έκφρασης και Γραφής ενηλίκων της Chalkos Gallery.
Συνεργάζεται με το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και με άλλους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς πολιτισμού στο πλαίσιο των επιμορφωτικών τους δράσεων. Έχει βραβευθεί για τον επιστημονικό σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων (2017) και από τον Δήμο Αμπελοκήπων – Μενεμένης Θεσσαλονίκης για την προσφορά της στην εκπαίδευση και τον πολιτισμό (2016). Συμμετέχει με επιστημονικές ανακοινώσεις σε διεθνή και πανελλήνια συνέδρια και διοργανώνει σε συνεργασία με φορείς επιστημονικές ημερίδες και σεμινάρια Τέχνης, Φιλαναγνωσίας και Δημιουργικής Γραφής στην Εκπαίδευση, σε Ελλάδα και Κύπρο.
Σήμερα εργάζεται ως Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της Μακεδονίας (IMMA) και ασχολείται με τη συγγραφή και την επιμέλεια βιβλίων. Είναι μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Αποφοίτων της Παιδαγωγικής Σχολής Α.Π.Θ. (ΣαπαιΣ), μέλος της Επιστημονικής Ένωσης για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας (ΕΕΠΕΚ) και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Αρθρογραφεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά, εκπαιδευτικά και ποικίλης ύλης. Από τις εκδόσεις ΔΙΑΠΛΟΥΣ έχουν εκδοθεί 24 βιβλία της για παιδιά και εκπαιδευτικούς. Το βιβλίο της «Πάμε να μετρήσουμε τη Γη;» βρέθηκε στη βραχεία λίστα των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων για την κατηγορία Παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο 2021.
Η πρόσφατη συλλογή διηγημάτων «ΔΩΔΕΚΑ-Ιστορίες που γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη», είναι το πρώτο βιβλίο της για ενηλίκους και περιλαμβάνει δώδεκα μικροαφηγήσεις με θέμα τις ανθρώπινες σχέσεις, τα μυστικά και τις αλήθειες που τις υφαίνουν, τις κρυφές αλχημείες της ζωής που ενώνουν τους ανθρώπους. Κάθε ιστορία μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα της εποχής μέσα στην οποία εξελίσσεται και αναδύει χρώματα και μυρωδιές από γνωστές περιοχές της Θεσσαλονίκης αλλά και άλλων κοντινών προορισμών, αγαπημένων τόπων της συγγραφέως.
Περισσότερα για την Κατερίνα Τζαβάρα:
Εκπαιδευτικός, μουσικός, εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού, συγγραφέας εκπαιδευτικών και παιδικών βιβλίων. Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;
Μια φορά δασκάλα… πάντα δασκάλα! Μετά από 24 χρόνια στην εκπαίδευση, είμαι σίγουρη πια πως αυτός ήταν και είναι ο προορισμός μου, να διδάσκω, να εμπνέω τα παιδιά για το καλύτερο που μπορούν, να ανακαλύπτω τον κόσμο μέσα από τα μάτια τους και να δημιουργώ εικόνες, σκέψεις και συνθήκες όπου θα μπορούν ελεύθερα να εκφράζονται, να δημιουργούν και να μαθαίνουν.
Όσο για τους «ρόλους», ως γυναίκα πρέπει να πω πως είναι πολλοί περισσότεροι από όσους αναφέρετε. Τα βρίσκουμε πάντως μεταξύ μας, εγώ και οι ρόλοι μου καταφέραμε να είμαστε αληθινοί και αποδοτικοί στην κοινωνία. Η πειθαρχία, η υπομονή και η ανεπτυγμένη αίσθηση του καθήκοντος, αρετές (ή και βάσανα καμιά φορά) που έχουν καλλιεργηθεί συστηματικά τόσο μέσα στην οικογένειά μου από παιδί, όσο και στον επαγγελματικό στίβο αργότερα, με βοήθησαν να μη χάνω τον προσανατολισμό μου και στις υπόλοιπα ταξίδια της ζωής.
Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;
Τα βιβλία που διαβάζω, οι συναντήσεις με ανθρώπους που εξέλιξαν το πνεύμα μου και καλλιέργησαν την ψυχή μου, αν πάω πιο πίσω, οικογενειακά τραύματα αλλά και απλόχερη ελευθερία επιλογών, σπουδαίοι καθηγητές που με μύησαν στη βιβλιοφιλία και τη μουσική, εφημερίδες και χρονογραφήματα της εποχής. Αργότερα, συνεργασίες που με παρακίνησαν να μελετώ, να είμαι ανήσυχη και περίεργη, πολύτιμες εμπειρίες και αγάπη από τους μικρούς μαθητές και τις μαθήτριές μου, η φυσική ροπή που έχω προς την επικοινωνία με όλους τους ανθρώπους και το χιούμορ που κληρονόμησα από τους γονείς κι από την ανάγνωση της Αγγλικής λογοτεχνίας. Το πιο τρυφερό και πολύτιμο «φορτίο μου», τα αυτοσχέδια παραμύθια που σκάρωνε η γιαγιά μου και μας αφηγούνταν κάθε βράδυ πριν τον ύπνο.
Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;
Όλα μαζί, και δεκάδες άλλα μικρά και μεγάλα «φορτία» που προστέθηκαν στις αποσκευές μου, συναισθήματα και «εργαλεία», συνθέτουν τον χαρακτήρα μου, διαμορφώνουν τις επιλογές μου και αποτυπώνονται γλαφυρά στις ιστορίες που γράφω. Είμαστε όσα βιώσαμε, όσα αρνηθήκαμε, όσα κατακτήσαμε. Είμαστε φτιαγμένοι από συγκυρίες, λάθη, αποφάσεις και προθέσεις. Η ισορροπία μεταξύ συνειδητού και τύχης, θέλησης και απόγνωσης, καθορίζει την πορεία μας. Έχουμε τα πιο δυνατά «όπλα» στα χέρια μας, την αγάπη και την πίστη στο καλό. Είναι δωρεάν αλλά απαιτούν κόπο και χρόνο. Με αυτούς τους προβληματισμούς και τα «παζάρια» που κάνουμε για να αποκτήσουμε ο καθένας το δικό του «οπλοστάσιο», καταπιάνομαι στα γραπτά μου αλλά και στην παιδαγωγική.
Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;
Ακραία σημαντικό, είχα συνδέσει την προσωπική ευτυχία με την αποδοχή των άλλων, υπέφερα από το «σύνδρομο του καλού κοριτσιού». Τώρα είμαι ψύχραιμη, και ευγνώμων πολλές φορές, μπροστά στην αποτυχία ή την απόρριψη, γιατί μπορώ και τις μετατρέπω σε δύναμη και αποδελτίωση. Απέφυγα και παγίδες μέσα από τις ανατροπές, σπουδαίο μάθημα! Βέβαια, το περιβάλλον μας αλλά και το παγκόσμιο περιβάλλον συνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται, τίποτα δεν αναπτύσσεται μόνο του, έχουμε ανάγκη τους «σημαντικούς άλλους» στη ζωή μας.
Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία, τραγούδι, φράση);
Οι ερωτικές επιστολές του Σεφέρη στη Μαρώ, η φωνή του Placido Domingo, o ομώνυμος τίτλος από το βιβλίο του Σκαμπαρδώνη «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας» και η αγαπημένη φράση διά στόματος -αξέχαστου- Τζούμα «πανωλεθρίαμβος!».
Αγαπημένη εικόνα;
Η θέα στα Υστέρνια. Το βλέμμα του Ηνιόχου, στους Δελφούς. Το Φρούριο, τη στιγμή που πλησιάζει το ferry στην Κέρκυρα.
Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;
Όλα αυτά που είναι η ζωή! Η αγάπη, η θάλασσα, τα παιδικά γέλια, τα βιβλία, η μουσική, ο ξαφνικός έρωτας. Και η μυθοπλασία! Για να ζούμε περισσότερες ζωές.
Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;
Δε μου αρέσει να στερούμαι αυτά που αγαπώ ή έχω κατακτήσει με κόπο. Επόμενη ερώτηση!
Αγαπημένο: Όνομά, Λουλούδι, Γεύση, Μυρωδιά;
Κίττυ, όπως με φωνάζουν οι δικοί μου άνθρωποι από μωρό γιατί μου λείπει, τα κίτρινα τριαντάφυλλα και τα λουλούδια του αγρού, η γεύση σοκολάτα-φουντούκι και η μυρωδιά της αγκαλιάς.
Ένας κακός εφιάλτης;
Μικρότερη έβλεπα το γνωστό όνειρο που για κάποιο λόγο πρέπει να τρέξεις για να σωθείς, αλλά δεν μπορείς να κουνηθείς, προσπαθείς να σηκωθείς αλλά είναι μάταιο, τα πόδια σου είναι κολλημένα στο έδαφος, ενώ ταυτόγχρονα χάνεις και τη φωνή σου… Τώρα πια ζούμε τόσους εφιάλτες καθημερινά που δε θέλω να υπάρχει τίποτε άσχημο γύρω μας ή μέσα μας, μόνο αγάπη και αρμονία.
Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;
Να αφήνω περισσότερο χρόνο για μένα και τους αγαπημένους μου.
Να γράψω πολύ και πολλά τα επόμενα χρόνια.
Να γνωρίσω ανθρώπους που θα με ταξιδέψουν ξανά!
Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικρο διήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις (θα προτιμούσα αυτοβιογραφικό): βόλτα, καρδιά, παπαρούνα, καπέλο και γη.
Τις νύχτες έκανα βόλτες σε κόκκινη γη, μεθυσμένες παπαρούνες φύτρωναν στα πόδια μου και το επόμενο πρωί ξυπνούσα με πόνους απροσδιόριστους μα επιβλητικούς. Οι γιατροί, στη θέα της ορθάνοιχτης καρδιάς μου, έφευγαν σκυφτοί, με το καπέλο τους να κοιτάζει το αίμα στο πάτωμα.
Σας ευχαριστώ.
Πρόσκληση φίλων