Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Ο Κωνσταντίνος Μουσούλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1987. Από πολύ νεαρή ηλικία ασχολούνταν με την τέχνη της μυθοπλασίας, φτιάχνοντας δικά του βιβλία κόμικ. Σπούδασε σενάριο, σκηνοθεσία και μοντάζ σε κινηματογραφικές σχολές σε Μεγάλη Βρετανία και Ηνωμένες Πολιτείες.

Είναι σεναριογράφος, καθώς και σκηνοθέτης με πολυετή πείρα σε Ηνωμένες Πολιτείες, Μεγάλη Βρετανία και Ελλάδα. Έχει στο ενεργητικό του δεκαοκτώ ταινίες μικρού μήκους διαφόρων ειδών (δράμα, κωμωδία, θρίλερ, δράσης, βουβές, φιλμ νουάρ και animation) με βραβεύσεις σε διεθνή φεστιβάλ. Είχε ιδρύσει την Homeric Pictures, εταιρεία παραγωγής με έδρα το Λος Άντζελες, μέσω της οποίας είχε γράψει και σκηνοθετήσει πάνω από εβδομήντα αυτόνομες σκηνές μυθοπλασίας για το διαδίκτυο με σκοπό την ανάδειξη ανερχόμενων ηθοποιών.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια διδάσκει υποκριτική στην κάμερα σε δραματικές σχολές και σεμινάρια που διοργανώνει σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και Κύπρο. Επίσης, έχει συνεργαστεί με κινηματογραφικά στούντιο στη Νέα Υόρκη ως επιμελητής σεναρίων, ενώ παράλληλα επιμελείται σενάρια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

«Το Προφίλ της Αν-Μαρί» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από τη γρήγορη εξάπλωση του εθισμού στα κοινωνικά δίκτυα και από τα χρόνια παραμονής του στο Λος Άντζελες.

Έχετε ζήσει πολλά χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες και αναφέρετε ότι από τα χρόνια της παραμονής σας στο Λος Άντζελες είναι εμπνευσμένο το πρώτο σας μυθιστόρημα, «Το Προφίλ της Αν-Μαρί» για το οποίο μιλάμε εδώ. Πιστεύετε ότι ο κόσμος στις ΗΠΑ είναι, πράγματι, πιο εθισμένος στα κινητά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ότι εδώ στην Ελλάδα;

Στις αρχές το φαινόμενο του εθισμού ήταν πιο έντονο στις ΗΠΑ αλλά πια πιστεύω ότι εξαρτάται πιο πολύ από το περιβάλλον του κάθε χρήστη. Τον καιρό που έγραφα «Το Προφίλ της Αν-Μαρί» θυμάμαι ότι στις νεαρές ηλικίες, το φαινόμενο του εθισμού ήταν πολύ πιο έντονο σε πλούσιες περιοχές όπως το Μπέβερλι Χιλς απ' ότι στις λιγότερο προνομιούχες περιοχές του Λος Άντζελες. Έβλεπα πολλά νεαρά άτομα να έχουνε το κινητό κυριολεκτικά σαν προέκταση του χεριού τους. Τώρα πια το φαινόμενο αυτό είναι ορατό και στην Ελλάδα και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Επίσης, με τα χρόνια παρατηρώ ότι όσο πιο πλήρης νιώθει κάποιος στη ζωή του, τόσο λιγότερη ανάγκη έχει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκτός βέβαια αν τα χρησιμοποιεί για επαγγελματικούς λόγους.

Έχετε μεγάλη εμπειρία στη συγγραφή σεναρίων και τη σκηνοθεσία. Πώς ήταν η πρώτη συγγραφική σας εμπειρία σε σχέση με τη συγγραφή σεναρίων; Σας φάνηκε δυσκολότερη ή ευκολότερη η ενασχόλησή σας με τη λογοτεχνία;

Στην αρχή με δυσκόλεψε γιατί υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο πως προσεγγίζεις ένα μυθιστόρημα σε σχέση με ένα σενάριο. Όπως για παράδειγμα στο σενάριο δεν μπορείς να γράψεις τις σκέψεις του ήρωα, πρέπει να δώσεις όσο το μεγαλύτερο δυνατό όγκο πληροφοριών με τις λιγότερες δυνατόν λέξεις, έχεις ορισμένο αριθμό σελίδων μέσα στις οποίες πρέπει να πεις το story και πρέπει επίσης να υπηρετείς κάποιους τεχνικούς περιορισμούς. Η ελευθερία στην αφήγηση που έχει ένα μυθιστόρημα, ήταν μια δύσκολη προσαρμογή για μένα στην αρχή, αλλά όταν ένιωσα ότι εξοικειώθηκα, ξαναέπιασα το βιβλίο από την αρχή! Άνοιξαν αρκετές δημιουργικές πόρτες στο κομμάτι της συγγραφής, όπως το να εξερευνήσω περισσότερο τους χαρακτήρες και να αποκαλύψω κάποιες σκέψεις τους που με έκαναν και μένα να τους γνωρίσω πιο βαθιά. Μπορώ να πω πως ήταν μια εμπειρία που την απόλαυσα και πως σίγουρα μου έδωσε στοιχεία που με βοήθησαν και ως σεναριογράφο.

Στο βιβλίο σας κεντρική ηρωίδα είναι ένα νεαρό κορίτσι, η Αν-Μαρί, η οποία εθίζεται στα κοινωνικά δίκτυα και στις διαρκείς αναρτήσεις. Η μητέρα της Έλεν, φαίνεται να καταλαβαίνει κάπως αργά τον εθισμό της κόρης της και, αρχικά τουλάχιστον, δεν κάνει κάτι για να τον εμποδίσει. Πιστεύετε ότι οι γονείς σήμερα ωθούν πολλές φορές με τη συμπεριφορά τους τους νέους στην υπερβολική χρήση των κινητών και της τεχνολογίας αντί να την αποτρέπουν;

Είναι ένα πολύ δύσκολο κεφάλαιο στην κοινωνία μας αυτό. Πιστεύω πως με κάποιο τρόπο τους ωθούν όταν από πολύ νεαρή ηλικία οι γονείς μαθαίνουν στα παιδιά την οθόνη για να τα κρατάνε απασχολημένα, που αυτό αργότερα οδηγεί σε εξάρτηση και σε μία αντίληψη ότι η οθόνη είναι απαραίτητη στην καθημερινότητα. Σχετικά με τα κοινωνικά δίκτυα οι γονείς σε πρώτο βαθμό, αλλά και οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στα σχολεία, βρίσκονται σε δύσκολη θέση, γιατί πως θα μπορούσαν να τα απαγορεύσουν εντελώς εφόσον το παιδί ζει μέσα σε μία πραγματικότητα όπου σχεδόν όλοι γύρω του ασχολούνται με αυτά; Από την άλλη πως ο γονέας θα καθοδηγήσει το παιδί του στο να ελέγξει τη συσκευή ενώ είναι και ο ίδιος εθισμένος; Στην έρευνα που είχα κάνει διαβάζοντας μελέτες από πανεπιστήμια της Αμερικής για το φαινόμενο του εθισμού στα κοινωνικά δίκτυα, είχε αναφερθεί πως ίσως η σωστή χρήση των κινητών και των κοινωνικών δικτύων θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. Συμφωνώ απόλυτα.

Θεωρείτε ότι είμαστε κοντά σε έναν κόσμο όπου θα κυριαρχούν παντού οθόνες και οι όποιες κοινωνικές σχέσεις θα έχουν αντικατασταθεί σχεδόν εξολοκλήρου από τις εικονικές;

Θεωρώ ότι είμαστε ήδη σε ένα τέτοιο κόσμο απλά δεν πιστεύω ότι οι κοινωνικές σχέσεις θα αντικατασταθούν εξολοκλήρου από τις εικονικές. Προς το παρόν, σε ένα βαθμό πολλές από τις σχέσεις μας επηρεάζονται από την εικονική πραγματικότητα. Το δυσάρεστο είναι ότι επηρεαζόμαστε σε ένα βαθμό που ούτε εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να καταλάβουμε, γιατί ο εθισμός έχει σταδιακή, σχεδόν αόρατη εξέλιξη. Και είναι μεγάλη παγίδα γιατί τα κοινωνικά δίκτυα έχουν πολλά θετικά και προσφέρουν αρκετά στις ζωές μας κάνοντάς το πιο εύκολο το να μας τυφλώνουν στα αρνητικά τους. Σιγοβράζουμε χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι καιγόμαστε.

Υπάρχει, πιστεύετε, τρόπος, να χρησιμοποιήσουμε τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης με τρόπο που δε θα εξαρτιόμαστε από αυτές και τα «λάικ» τους ή θα πρέπει να απέχουμε εντελώς κατά τη γνώμη σας;

Πραγματικά δεν ξέρω να σας απαντήσω. Και πάλι ο λόγος είναι ότι το φαινόμενο αυτό είναι πρόσφατο στην ιστορία της ανθρωπότητας και δεν μπορούμε να ανατρέξουμε στο παρελθόν ώστε να μάθουμε κάτι για ένα πιο σοφό τρόπο προσέγγισης αυτού του θέματος. Είμαστε οι πρώτοι που βιώνουμε αυτήν την τεχνολογική εξέλιξη η οποία σταδιακά επηρεάζει την ανθρώπινη φύση. Μας δίνει τόσα θετικά, μας χαρίζει στιγμιαία χαρά, στιγμιαία επιβεβαίωση, στιγμιαία προσοχή, στιγμιαία αποδοχή σαν ένα ναρκωτικό τοποθετημένο σε μία οθόνη το οποίο το λαμβάνουμε όποτε θέλουμε. Καλό θα ήτανε να ενταχθεί άμεσα στην παιδεία για να προστατευτούν όσο γίνεται οι επόμενες γενιές.

Θεωρείτε ότι οι έφηβοι και οι νέοι είναι πιο ευάλωτοι στον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας από ότι οι ενήλικες;

Ποσοστιαία είναι πιο έντονη η εξάρτηση στους νέους απ’ότι σε μεγαλύτερες ηλικίες. Προσωπικά θεωρώ ότι ο εθισμός στα κοινωνικά δίκτυα δεν έχει ηλικία. Έχω δει άτομα σε νεαρές ηλικίες να είναι άνετα χωρίς κινητό και να απολαμβάνουν την καθημερινότητά τους χωρίς να το’χουν ανάγκη, και ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας να εθίζονται πιο πολύ κι από εφήβους. Σίγουρα το κομμάτι της εφηβείας είναι αρκετά ευαίσθητο και ανάλογα το περιβάλλον του ατόμου, η χρήση ενός κινητού μπορεί να γίνει εξάρτηση πολύ εύκολα αλλά και να οδηγήσει και σε βαριά προβλήματα. Κατάθλιψη, διάσπαση προσοχής, κακή ποιότητα ύπνου είναι κάποια από τα στοιχεία που ξέρουμε πια ότι οφείλονται στη λανθασμένη χρήση του κινητού και των κοινωνικών δικτύων. Επίσης, όπως λέει και το τραγούδι του Στέλιου Ρόκου με τον Βασίλη Καρά και την Μελίνα Ασλανίδου, «πόση μοναξιά χωράει μέσα σε μια οθόνη;» Μήπως τα μέσα τα οποία έχουν δημιουργηθεί για να μας φέρνουν πιο κοντά, στην πραγματικότητα ενισχύουν τη μοναξιά;

Σχεδιάζετε να παραμείνετε στον χώρο της λογοτεχνίας ή το βιβλίο σας αυτό ήταν μία, ας πούμε, «παρέκκλιση» από την καριέρα σας στον χώρο του θεάματος;

Για μένα συνδέονται, γιατί η βασική μου τέχνη είναι η μυθοπλασία. Έχω από μικρό παιδί πάθος στο να πλάθω ιστορίες που να ψυχαγωγούν και να δίνουν ένα μήνυμα στον αναγνώστη ή τον θεατή. Είτε αυτό είναι από μια ταινία, είτε από ένα παραμύθι κινούμενων σχεδίων, είτε από κόμικ μπουκ, είτε από ένα μυθιστόρημα, είτε ακόμα από μια φωτογραφία ή και ζωγραφιά. Πάντως, έχω ήδη σκεφτεί το θέμα για το επόμενο βιβλίο μου και θα ‘θελα πολύ να ξαναζήσω αυτή την εμπειρία. Για τώρα δίνω βάση στα κινηματογραφικά μου βήματα και με την πρώτη ευκαιρία θα βουτήξω ξανά στη λογοτεχνία.

Το βιβλίο σας εντάσσεται στην κατηγορία του ψυχολογικού θρίλερ αλλά και του δυστοπικού, κατά κάποιον τρόπο, μυθιστορήματος. Εσείς διαβάζετε τέτοιου είδους λογοτεχνία; Ποια άλλα αναγνώσματα προτιμάτε;

Με ενδιαφέρει να εξερευνώ κάθε είδους ανάγνωσμα. Να σημειώσω πως στο «Προφίλ της Αν Μαρί» η έμπνευση είχε πολλές πτυχές, όπως αυτή της κλασσικής λογοτεχνίας, με το μυθιστόρημα του Ουάιλντ «το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι», με ερεθίσματα από ταινίες ψυχολογικού θρίλερ όλα χτισμένα πάνω στο βασικό θεμέλιο που είναι ο μύθος του Νάρκισσου. Αλλά το βασικό στοιχείο ήταν το κοινωνικό φαινόμενο που ήταν και είναι παντού γύρω μας. Σχετικά με το τι προτιμώ να διαβάζω, ανάλογα την εποχή και τη διάθεση θα προτιμήσω διαφορετικών ειδών αναγνώσματα. Δηλαδή σε περιόδους που δε γράφω, μ’αρεσει να διαβάζω κλασικά έργα όπως αρχαίες τραγωδίες, συγγράμματα φιλοσόφων μας και συγγραφείς όπως τον Καζαντζάκη και τον Καμύ και σε περιόδους που γράφω να διαβάζω κάτι ελαφρύ όπως ένα απλό κόμικ μπουκ. Και μ' αρέσει αυτή η ποικιλία γιατί από κάθε είδους ανάγνωσμα νιώθω ότι μαθαίνω κάτι και εξελίσσομαι.