Γράφει: Αλέξανδρος Δαμουλιάνος

Η συνθηματολογία, ή ακριβέστερα η συνθηματοκρατία, είναι η σημαία της εποχής μας και εξαπλώνεται σαν πανούκλα σε όλα τα ζωτικά όργανα της κοινωνίας θέτοντάς την σε ηθικό και πνευματικό κώμα.

Η λογοτεχνική συνθηματολογία-συνθηματοκρατία αποτελεί τον πιο επικίνδυνο εχθρό του Βιβλίου, ο οποίος βρίσκεται εντός των τειχών του οχυρού της γραφής. Και είναι επικίνδυνος λόγω της αμφίεσής του ως πιστός κήρυκας της βιβλιοφιλίας· σαν ζιζάνιο που 'χει τη μορφή ανθού, μαραίνει κάθε προσπάθεια να θρέψουμε τις ψυχές των αναγνωστών –μα και τις δικές μας- με την πιο πλούσια πνευματική μας σοδιά.

Το σύνθημα είναι ο φάρος και η πράξη του το φως που εκπέμπει. Από μόνο του μόνο σκοτάδι μπορεί να επιφέρει.

Ναι, ζούμε σε σκοταδιστικές εποχές από δική μας επιλογή. Ο σκοταδισμός όμως αυτός έχει την ιδιαιτερότητα ότι ήρθε με τεράστια φυσικότητα και με τα προσχήματα της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας –που θα μπορούσαμε να μην επιτρέψουμε να επηρεάσουν σε τόσο αδικαιολόγητο βαθμό το Βιβλίο, με το να επιλέξουμε ανάμεσα στις ευκαιρίες και τη μιζέρια, που εμφανίζονται σε κάθε εθνική δυσκολία, τις πρώτες- πλέον υπάρχει πραγματική λογοτεχνική κρίση.

Η λογοτεχνική κρίση έχει βάλει τη σκέψη μας σε μια αυτοματοποιημένη κατάσταση. Δηλαδή, γράφουμε, εκδίδουμε, πουλάμε –αν δεν περνάμε τον αντικειμενικό πήχη της εμπορικότητας πρώτον αναθεωρούμε δημόσια με αερολογίες το τι σημαίνει εμπορικότητα και δεύτερον μάς φταίνε οι εκδότες- και μετά διαβαζόμαστε από ένα καταπονημένο και διαρκώς μειούμενο κοινό. Και είμαστε πανευτυχείς μ’ αυτό.

Οι ιστορίες που δίνουμε στον κόσμο πλαταίνουν την ψυχή και το νου του ή απλώς του προσφέρουν κάποιες ευχάριστες ώρες; Εννοείται ότι πρέπει να υπάρχουν βιβλία και για τους δύο αυτούς σκοπούς· μα όχι να ακολουθείται η δεύτερη τάση φανατικά μόνο και μόνο γιατί υπόσχεται χρήμα και δόξα. Το χρήμα και η δόξα απ’ αυτήν την πηγή έχουν ως σκληρό αντάλλαγμα να μη νιώθεις μέσα σου ότι προσπαθείς να γίνεις συγγραφέας, να σου στερείται το δικαίωμα να ξύνεις όλο και πιο πολύ το είναι σου ώστε ίσως κάποτε βρεις αυτόν τον τίτλο και να τον αισθανθείς για δικό σου. Αυτό θεωρώ πως αποτελεί την πιο βαριά μορφή προσωπικής συγγραφικής ασθένειας. 

Και τότε επιστρατευόμαστε μια πλειάδα συνθημάτων για να καλύψουμε το κενό της πράξης τους. «Αγαπώ το Βιβλίο»… Αλλά και της γενικότερης «φιλοσοφίας» μας που πουλάμε σαν ξεπερασμένη μόδα η οποία μας έχει μείνει στα ράφια.

Και εντέλει, η πράξη του συνθήματος μπορεί να υπάρξει και χωρίς να ακουστεί το σύνθημα.