Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Στις 2 Νοέμβρη 1958, η μάνα μου με γέννησε για πρώτη φορά, κι έχω τα πρώτα μου γενέθλια. Η μάνα μου με ξαναγέννησε για δεύτερη φορά, στις 22 Απριλίου του 1999, στο Λαϊκό Νοσοκομείο στην Αθήνα, όταν μου δώρισε για μεταμόσχευση τον έναν της νεφρό. Τότε έχω τα δεύτερα γενέθλιά μου. Και στις 3 Νοέμβρη 2011, ξαναγεννήθηκα για τρίτη φορά, στο δημόσιο Νοσοκομείο της Νανσύ στη Γαλλία, όταν μία μάνα δώρισε για μεταμόσχευση τα όργανα της νεκρής κόρης της κι έσωσε εμένα κι άλλους 7. Κι έχω τα τρίτα μου γενέθλια».

Με τον Δημήτρη Στρατούλη γνωρίζομαι από το 1986, από τότε που μπήκα στον ΟΤΕ. Μαχητικός συνδικαλιστής, πρώην βουλευτής και υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης. Στο Bookia δεν τον παίρνω συνέντευξη ως πολιτικό πρόσωπο αλλά ως συγγραφέα ενός πολύ δυνατού και ανθρώπινου βιβλίου. «Όταν γεννιέσαι τρεις φορές, ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ – ΔΩΡΟ ΖΩΗΣ» από τις εκδόσεις Τόπος.

Δεν είναι μυθιστορία αλλά μια αφηγηματική μαρτυρία με ήρωα τον ίδιο που ανέβηκε τον Γολγοθά και βγήκε νικητής. Ένα μάθημα ελπίδας, αισιοδοξίας και ψυχικής δύναμης είναι όλο το βιβλίο. Μια τονωτική ένεση σε όσους η ζωή δεν τους τα έχει φέρει όπως την ονειρεύονταν και παρέδωσαν τα όπλα. Μα υπάρχει πιο σοβαρό πρόβλημα από την υγεία; Μόλις το διάβασα, ένιωσα υπέροχα, έπιασα το μολύβι και οι ερωτήσεις ήρθαν απανωτές στον νου μου…

Κύριε Δημήτρη Στρατούλη σας ευχαριστώ, που μου διαθέτετε τον πολύτιμο χρόνο σας. Είχατε γράψει το 2005 ένα εξειδικευμένο βιβλίο «Οι εργασιακές σχέσεις στη δίνη του νεοφιλελεύθερου τυφώνα», ενώ ήδη είχατε γεννηθεί για δεύτερη φορά αφού είχατε μεταμοσχευθεί το 1999 με το νεφρό της μητέρας σας. Από πού αντλείτε αυτή την ψυχική δύναμη;

Μετά από δύο μεταμοσχεύσεις νεφρού κι ένα δυνατό καρδιακό έμφραγμα, όπου έδωσα μάχες μαζί με το υγειονομικό προσωπικό όχι μόνο για την υγεία μου αλλά και για την ίδια τη ζωή μου, συνειδητοποίησα ακόμα περισσότερο ότι οι άνθρωποι είμαστε περαστικοί σε αυτό τον κόσμο και ότι μπορούμε να δίνουμε πραγματικό νόημα στη σύντομη και θνητή ζωή μας, όταν αγωνιζόμαστε συλλογικά να τον κάνουμε καλύτερο, ακόμα κι αν αυτό τον καλύτερο κόσμο δεν προλάβουμε να τον ζήσουμε. Οι πολλαπλές περιπέτειες της υγείας μου συντέλεσαν στη δημιουργία εντονότερων αισθημάτων αισιοδοξίας, αγάπης, κατανόησης, αλληλεγγύης για τους συνανθρώπους, κυρίως, γι’ αυτούς κι αυτές που έχουν ανάγκη.

Ξαναγεννηθήκατε δυο φορές φτάνοντας κάθε φορά στο πάρα πέντε. Η συνέπεια και η ευθύνη απέναντι στα συνδικαλιστικά και κομματικά όργανα υπερτερούσαν της υγείας σας. Ξεπερνούσατε τα ανθρώπινα όρια.

Η συμμετοχή από την εφηβική ηλικία μου στους λαϊκούς και κοινωνικούς αγώνες μου εμπέδωσαν τις αξίες και αρχές του ανυποχώρητου αγώνα, της αλληλεγγύης, της αντίστασης, της αυτοθυσίας για μεγάλα ιδανικά και την ισχυρή πεποίθηση ότι ένας άλλος κόσμος κοινωνικής δικαιοσύνης, ελευθερίας δημοκρατίας και ισότητας είναι εφικτός. Αυτές οι αρχές με βοήθησαν ν’ αντιμετωπίσω πιο αγωνιστικά και αποτελεσματικά και τα προβλήματα υγείας μου. Εξάλλου, παραιτούμενος από Υπουργός και Βουλευτής, για να μην ψηφίσω και εφαρμόσω μνημόνια λιτότητας, δεν κλείστηκα σπίτι μου, συμμετέχω ενεργά στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες.

Αυτό, που με βοήθησε ν’ αντιμετωπίσω με θάρρος κι ελπίδα τα σοβαρά προβλήματα της υγείας μου, ήταν ότι συνέχισα να είμαι ενεργός επαγγελματικά, οικογενειακά, επιστημονικά, κοινωνικά και πολιτικά. Δεν μπήκα απελπισμένος σε μία «προστατευτική γυάλα» να «κλαίω τη μοίρα μου» και νομίζω ότι θα βοηθούσε πολύ κι άλλους συμπάσχοντες να κάνουν το ίδιο. Φυσικά, πάντα με μέτρο, γιατί η υπερβολική καταπόνηση και το άγχος λειτουργούν επιβαρυντικά.

Οφείλω να πω πως η συντρόφισσα της ζωής σας η Βαγγελιώ, η αδελφή σας και η μητέρα σας, το αετόπουλο της ΕΠΟΝ, ήταν οι ηρωίδες που αν δεν υπήρχαν στη ζωή σας, θα ήταν πολύ δυσκολότερα τα γεγονότα. Όπως και πολλές άλλες φίλες που σας στήριξαν στον αγώνα σας. Στο βιβλίο μέσα τις υμνείτε. Ζούμε σε μια εποχή που οι γυναίκες έγιναν θύματα του αντρικού εγωισμού. Γυναικοκτονίες. Συμφωνείτε μ’ αυτόν τον ορισμό;

Διαβάζοντας προσεκτικά αυτό το βιβλίο θα διαπιστώσετε ότι  αποπνέει  ένα έντονο άρωμα γυναίκας, καθώς ξεχειλίζει από τη γυναικεία παρουσία, αποφασιστικότητα, δυναμισμό, αλληλεγγύη και προσφορά.  Η γυναίκα στην οικογένεια, στην επιστήμη, τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στη δωρεά οργάνων, στην τέχνη και τον πολιτισμό! Με όλες της τις ιδιότητες και με όλα της τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά! Η ΓΥΝΑΙΚΑ, που διαχρονικά αναδείχτηκε μέσα από τους αγώνες της και τα επιτεύγματά της, διεκδικώντας τη θέση που της αξίζει στην κοινωνία μας. Η αντιμετώπιση της βίας και ιδιαίτερα της έμφυλης βίας απαιτεί συλλογικούς αγώνες των γυναικών και ολόκληρης της προοδευτικής κοινωνίας για αλλαγή των πολιτιστικών προτύπων, που ενισχύουν τις αντιλήψεις περί ανισότητας των δύο φύλων. Πλήρη εφαρμογή των Συμβάσεων της Κωνσταντινούπολης και της 190 Σύμβασης της Δ.Ο.Ε. για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Ενίσχυση των δομών στήριξης των γυναικών και στελέχωσή τους με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό. Οικονομική ενίσχυση στα θύματα βίας, γιατί πολλές γυναίκες δεν αποφασίζουν να φύγουν, ενώ κακοποιούνται, γιατί δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα επιβίωσης για τις ίδιες και τα παιδιά τους. Νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας στο Ποινικό Κώδικα. Πρέπει να μπει ένα τέλος στις γυναικοκτονίες. Καμία γυναίκα μόνη και αβοήθητη, καμιά λιγότερη.

Μετά από τρεις φορές που γεννηθήκατε, γραφτήκατε στο μητρώο δωρητών οργάνων και ιστών αλλά και διαδίδετε με κάθε τρόπο τη δωρεά τους. Στο τέλος του βιβλίου γράφετε τις Γενικές Αρχές και τις προϋποθέσεις δωρεάς οργάνων. Οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα δεν έχουν πείσει τους πολίτες, όπως και για πολλά ακόμη θέματα. Στους δύσπιστους, που φοβούνται να κάνουν τη δωρεά πριν πεθάνουν, μήπως πέσουν θύματα με σκοπό να τους τα αφαιρέσουν, όπως έχουν γίνει πολλά τέτοια περιστατικά, τι δηλώνετε για να τους καθησυχάσετε;

Στην Ελλάδα υπάρχει πολύ αυστηρή νομοθεσία για την πάταξη του λαθρεμπορίου ανθρωπίνων οργάνων και, ευτυχώς, δεν υπάρχουν καταγγελίες για εμπόριο οργάνων. Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων τηρεί Εθνικό Μητρώο (λίστα) υποψήφιων ληπτών, κατάλληλων για μεταμόσχευση. Η κατανομή των μοσχευμάτων από θανούντες δότες στους υποψήφιους λήπτες πραγματοποιείται με διαφάνεια και ίση μεταχείριση, με μοριοποιημένο σύστημα βαθμολόγησης, με βάση ιατρικά δεδομένα, την ιστοσυμβατότητα, το χρόνο αναμονής για μεταμόσχευση κλπ. Οι οικογένειες, λοιπόν, μπορούν να δωρίζουν τα όργανα αποβιώσαντα δικού τους ανθρώπου, για να σώσουν βαριά ασθενείς συνανθρώπους τους, χωρίς να φοβούνται ότι θα γίνει αντικείμενο παράνομης εμπορίας.

Γράφετε πως: «Όση θέληση και να έχει ένας ασθενής, δε φτάνει από μόνη της, εάν δεν έχει την ενεργή αλληλεγγύη των συνανθρώπων του». Το εγώ υπερτερεί στην εποχή μας. Σε ποια κοινωνία μας οδηγούν και πως μπορούμε να κάνουμε πάλι την κοινωνία που οραματιζόμαστε;

Ένας ασθενής τελικού σταδίου, όσο θέληση και να έχει, δεν του φτάνει, εάν δεν έχει την αλληλεγγύη των άλλων. Στις μάχες για την υγεία μου τα κατάφερα, γιατί στηρίχτηκα στο «εμείς», στην αλληλεγγύη οικογένειας, φίλων, συντρόφων, γιατρών και νοσηλευτών.

Η Δωρεά Οργάνων αποτελεί κορυφαία έκφραση εθελοντικής προσφοράς, κοινωνικής αλληλεγγύης, ανθρωπισμού, ανιδιοτέλειας. Μετατρέπει τον πόνο για την απώλεια αγαπημένου/ης μας σε ελπίδα και δώρο ζωής για συνανθρώπους μας. Έγραψα αυτό το βιβλίο για να αναδείξω τη σημασία της δωρεάς οργάνων και την ανάγκη να υπάρχουν δημόσια συστήματα υγείας, που να μπορούν να υποστηρίξουν τη δωρεά οργάνων, τις μεταμοσχεύσεις και την ιατρική επιστημονική έρευνα. Για μένα η δωρεά δεν είναι, απλώς, μια ατομική πράξη, που βοηθάει κάποιον συνάνθρωπο. Συμπυκνώνει μια στάση ζωής και ένα όραμα κοινωνικό, που βασίζεται στην αλληλεγγύη και στην ανθρωπιά. Παραπέμπει σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι δεν είναι απρόσωπες μονάδες, ούτε ατομικοί καταναλωτές, αλλά αγωνίζονται συλλογικά και σκέφτονται ως τμήμα ενός κοινωνικού συνόλου, που προσπαθεί από κοινού. Το παράθυρο της Ουτοπίας, δηλαδή μίας κοινωνίας ισότητας - ελευθερίας - κοινωνικής δικαιοσύνης, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, βρίσκεται πάντα μπροστά μας. Τη βλέπουμε στον ορίζοντα. Προχωράμε να τη φτάσουμε, αλλά αυτή απομακρύνεται άλλο τόσο. Όσο κι αν προχωρούμε, ποτέ δεν τη φτάνουμε. Σε τι, λοιπόν, μας χρησιμεύει; Μας παρακινεί να βαδίζουμε μπροστά.

Η νέα Γαλλίδα που πέθανε και η μητέρα της σας έδωσε το νεφρό και σας έσωσε. Πώς νιώσατε εκείνη την ώρα; 

Απέραντη και παντοτινή ευγνωμοσύνη για τους γονείς της Γαλλίδας, που πέθανε νέα, οι οποίοι το 2011, στις στιγμές του ανείπωτου και αβάστακτου πόνου τους για την αμετάκλητη απώλεια της κόρης τους, βρήκαν το κουράγιο και το ψυχικό μεγαλείο με τη δωρεά των οργάνων της να σώσουν οκτώ συνανθρώπους τους ασθενείς τελικού σταδίου, μεταξύ των οποίων κι εμένα. Επίσης, αισθάνθηκα αποφασισμένος να τιμήσω το δώρο τους, συνδυάζοντας τη συμμετοχή μου στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες με την αναγκαία προσοχή στην υγεία μου και με την ενεργή συμμετοχή μου στην καμπάνια, που διεξάγεται στη χώρα μας για τη Δωρεά Οργάνων. Επίσης, στην πρώτη μου μεταμόσχευση νεφρού, το 1999, η μητέρα μου ήταν 69 ετών. Προσφέρθηκε, χωρίς δεύτερη σκέψη και με χαρά, που θα με βοηθούσε, να μου δώσει το μόσχευμα – νεφρό που χρειαζόμουν για μεταμόσχευση. Της χρωστώ αιώνια ευγνωμοσύνη γι’ αυτό το δώρο ζωής. Ζει, μ ένα νεφρό, είναι 93 χρονών και είναι καλά.

Μέρος των εσόδων του βιβλίου δίνονται στον Σύλλογο Μεταμοσχευθέντων εκ Νεφρού και στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Νεφροπαθών ως συμβολή στις δράσεις τους, όπως γράφετε. Οι σύλλογοι βασίζονται μόνο στις δωρεές ή υπάρχει και στήριξη από την Πολιτεία;

Οι σύλλογοι του κινήματος των νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων δεν έχουν κρατική χρηματοδότηση. Στηρίζονται στις συνδρομές των μελών τους και ορισμένων αλληλέγγυων στον αγώνα τους για μία καλύτερη ζωή των συνασθενών τους και για τη διάδοση της Δωρεάς Οργάνων.

«Όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα» και «όσο υπάρχει αγώνας, υπάρχει ζωή». Τι λέτε σε όλους αυτούς που αρνούνται να διασωληνωθούν τώρα με την πανδημία και προτιμούν να πεθάνουν γιατί κάποιοι τους πείθουν να μην κάνουν το εμβόλιο; Υπάρχει ζωή χωρίς αγώνα;

Η αναμέτρηση με το θάνατο μ’ έχει διδάξει, ότι η αισιοδοξία, το πείσμα να γίνεις καλά, η επιμονή, υπομονή, αξιοπρέπεια και η αλληλεγγύη των άλλων είναι απαραίτητα εφόδια στις μάχες για την υγεία και τη ζωή σου. Ότι «όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα» και ότι «όσο υπάρχει αγώνας, υπάρχει ζωή». Ότι, ακόμα κι αν είσαι στο τελικό στάδιο μίας αρρώστιας, δεν πρέπει να το βάζεις κάτω, αλλά να αγωνίζεσαι «να γυρίσεις το παιχνίδι». «Κι αν είναι ο λάκκος σου πολύ βαθύς, χρέος με τα χέρια σου να σηκωθείς» (Κ. Βάρναλης).Εκτός από την αλληλεγγύη των άλλων, χρειάζεται ισχυρή εμπιστοσύνη στο δημόσιο σύστημα υγείας και στο υγειονομικό προσωπικό του, θέληση και «γινάτι» να γίνουμε καλά και να δώσουμε τη μάχη με θάρρος, κουράγιο, αγωνιστικό φρόνημα κι ελπίδα. Τελικά, «με τι πέτρες, τι αίμα, τι σίδερο και τι φωτιά είμαστε καμωμένοι, ενώ φαινόμαστε από σκέτο σύννεφο» (Ο. Ελύτης).

«Στο νοσοκομείο της Νανσύ της Γαλλίας όλα λειτουργούσαν ρολόι». Διαβάζουμε για όλη την παραμονή σας στο νοσοκομείο και ζηλεύουμε που η Ελλάδα είναι πολύ πίσω στην Πρωτοβάθμια περίθαλψη αλλά και σε όλες τις δομές της Υγείας. Είμαστε τυχεροί που έχουμε ένα δυνατό Ταμείο, το ΤΑΠ-ΟΤΕ που μας στηρίζει στα έξοδα. Αλλά και τα ασφάλιστρα που πληρώναμε τόσα χρόνια δεν ήταν αμελητέα. Γιατί στη χώρα μας οι πολίτες της δεν μπορούν να έχουν ανάλογη περίθαλψη; Ποιος φταίει; Και τι θα μπορούσαμε να περιμένουμε από την Αριστερά που ήσασταν Υπουργός Κοινωνικής ασφάλισης;

Η έλλειψη ενημέρωσης και εμπιστοσύνης στο σύστημα Υγείας είναι βασικοί λόγοι δισταγμού ή ακόμα και άρνησης της δωρεάς οργάνων, με αποτέλεσμα η χώρα μας να είναι τελευταία σε αυτό τον τομέα στην Ευρωπαϊκή ένωση. Κατά βάση, όμως, αυτό είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα, με τη μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων και την υποστελέχωσή τους, επέδρασαν σοβαρά στη στασιμότητα ή και μείωση των μεταμοσχεύσεων. Χρειάζεται επειγόντως να εφαρμοστεί από το Υπουργείο Υγείας μέσω του ΕΟΜ ένας νέος εθνικός σχεδιασμός της μεταμοσχευτικής πολιτικής, που θα λαμβάνει υπόψη τα επιτυχημένα διεθνή πρότυπα, θα αξιοποιεί τη συσσωρευμένη ελληνική εμπειρία και θα κινείται στους εξής άξονες:

- Ενίσχυση με την αναγκαία δημόσια χρηματοδότηση, κατάλληλο εξοπλισμό και ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των δημόσιων μεταμοσχευτικών κέντρων.

- Καλύτερη οργάνωση, ενίσχυση και ουσιαστικός έλεγχος των μονάδων εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), που αποτελούν την κύρια πηγή μοσχευμάτων, με την αναγκαία στελέχωση τους με το κατάλληλο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Χρειάζεται ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και ειδική προσέγγιση και ενημέρωση των συγγενών του εν δυνάμει δότη.

- Ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου - κλειδιού των τοπικών και κεντρικών συντονιστών μεταμοσχεύσεων.

- Σχεδιασμός και προώθηση από το δημόσιο και τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς μιας οργανωμένης, σοβαρής, πειστικής και συνεχούς καμπάνιας για τη διάδοση της δωρεάς ανθρωπίνων οργάνων και ιστών για μεταμόσχευση. Σε κάθε κοινωνικό χώρο και με κάθε πρόσφορο μέσο ενημέρωσης, που πρέπει να αρχίζει από το βιβλίο της Βιολογίας του Λυκείου.

Στο ημερολόγιο σας αφηγείστε το τι συνέβη μέρα με τη μέρα στον νικηφόρο αγώνα σας με τη ζωή. Αλλά και για τους αγώνες σας στον συνδικαλισμό και στην πολιτική. Πολύ ενδιαφέροντα γεγονότα για όσους θέλουν να σας γνωρίσουν καλύτερα αλλά και γεγονότα που δεν πληροφορήθηκαν αφού τα ΜΜΕ έκρυψαν την αλήθεια. Ο κόσμος θέλει να μάθει την αλήθεια;

Ο Λέων Τολστόι έλεγε ότι δεν υπάρχει μεγαλείο εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια.

Ο Jaques Prévert έλεγε, όταν η αλήθεια δεν είναι ελεύθερη, η ελευθερία δεν είναι αληθινή.

Ο δε Βλαδίμηρος Ίλιτς Λένιν έλεγε ότι μόνο η αλήθεια είναι επαναστατική.

Σας απαντώ, λοιπόν, ότι συμφωνώ και με τους τρεις.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσον αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Είναι ένα πολύ χρήσιμος και χρηστικός κοινωνικός ιστότοπος για την έγκυρη και ποιοτική ενημέρωση των αναγνωστών, τη διάδοση του καλού βιβλίου και τη γνωριμία με τους συγγραφείς και το έργο τους.

«Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε; Πολέμα». Σε κάθε κεφάλαιο έχετε αποφθέγματα συγγραφέων και στίχους ποιητών. Είναι τα μηνύματα που δίνετε σε όσους παραιτούνται από τον αγώνα, δίνοντας τους θάρρος, αισιοδοξία, δύναμη ψυχής; Πιστεύετε πως είναι τα μόνα όπλα που μπορεί να κατέχει για να βγει νικητής;

Σας απαντώ με απόσπασμα από το ποίημα του νομπελίστα ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη για την Άνοιξη, που, εάν δεν τη βρεις, τη φτιάχνεις:

«Την άνοιξη, αν δεν την βρεις, την φτιάχνεις.
Ναι την φτιάχνεις.
Κάθε φορά από την αρχή.
Όλο και πιο ζωντανή.
Ναι την φτιάχνεις.
Μ’ εκείνα τα χρώματα που σημαίνουν αρμονία.
Μ’ εκείνο το φως, που μπορεί να σου δώσει Παράδεισο.
Και μ’ εκείνα τα λουλούδια, που μυρίζουν ζωή.
Μ’ εκείνο το άρωμα της αθάνατης, Ελπίδας.
Μ’ εκείνα τα όνειρα, που θα σε γεμίσουν υποσχέσεις.
Και μ’ εκείνα τα χαμόγελα που θα σου δείξουν πως πρέπει να ζεις
Ναι την φτιάχνεις»

Ευχαριστώ πολύ κύριε Στρατούλη για τη συνέντευξη στο Bookia και εύχομαι οι αναγνώστες να το διαβάσουν, να πάρουν δύναμη και ελπίδα, και να στηρίξουν την προσπάθεια σας, αγοράζοντας το για να ενισχύσουν τους συλλόγους νεφροπαθών. Γιατί μόνο το Εμείς θα μας σώσει…!