Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Η ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι ο καρπός μιας Μακεδόνισσας κι ενός πολίτη του κόσμου. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις και εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα. Παραμένει, όμως, μόνιμη μαθήτρια της ζωής. Η πολυπλοκότητα των διαπροσωπικών σχέσεων την απασχολεί από πολύ παλιά, και αυτός ο προβληματισμός της αποτυπώνεται στα βιβλία της. Καθώς αγαπά την ποικιλία, ζει μεταξύ δύο κόσμων: της Ελλάδας και της Ιταλίας. Έχει εκδώσει ως σήμερα την ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ: ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ και ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ και το μυθιστόρημά της ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ.

Στο Bookia μας μίλησε για την τριλογία της με τίτλο Οι κόρες της Ελλάδας, την οποία ολοκλήρωσε προσφάτως με την έκδοση του βιβλίου της «Η κάθαρση». Τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας τιτλοφορούνται «Η επιστροφή» και «Ο διχασμός».

Κυρία Φιλομήλα, θα ήθελα να μας αποδώσετε περιληπτικά το θέμα της τριλογίας σας Οι κόρες της Ελλάδας, και των τριών βιβλίων.

ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ είναι η ιστορία της Αθήνας της προεπαναστατικής και μετεπαναστατικής περιόδου μέχρι το 1900. Περιλαμβάνει τρία μυθιστορήματα (όλα από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ), τα εξής: «Η επιστροφή» για την περίοδο 1790 μέχρι 1840 έως τον γάμο του βασιλέα Όθωνα. «Ο διχασμός» για την περίοδο 1840 μέχρι 1880 και «Η κάθαρση» για την περίοδο 1880 μέχρι 1900. Και τα τρία μυθιστορήματα είναι αυτοτελή. Διαβάζονται μεμονωμένα. Μέσα στις σελίδες και των τριών μυθιστορημάτων, παρακολουθώ μια σπουδαία οικογένεια της Αθήνας των προεπαναστατικών χρόνων και τις απογόνους της (τρεις ξεχωριστές Ατθίδες) σε διάστημα εκατόν πενήντα χρόνων. Μαζί με τις ζωές αυτών των Ελληνίδων δίνω την ιστορία της Ελλάδας καθώς και το πολιτισμικό στίγμα της Αθήνας.

Ποια ήταν η αφορμή για να συγγράψετε τη συγκεκριμένη τριλογία και να ασχοληθείτε με την Αθήνα του 19^ου αιώνα;

Πριν χρόνια, όταν η Ελλάδα περνούσε την περίοδο οικονομικής και πολιτικής κρίσης που την τσάκισε, αναρωτήθηκα πώς φτάσαμε ως Κράτος σε αυτό το αίσχιστο σημείο κατάπτωσης. Θέλησα, λοιπόν, για λόγους καθαρά προσωπικούς, να ψάξω την Ιστορία μας για να βρω το πρωταρχικό «τραύμα» - αν μπορώ να το ονομάσω έτσι. Η έρευνα, όμως, με συνεπήρε. Έμαθα πολλά που αγνοούσα και έτσι αποφάσισα να προχωρήσω στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος, χωρισμένου σε τρία μέρη, όπου θα έδινα το στίγμα των τελευταίων εκατόν πενήντα χρόνων της Ιστορίας μας, μέσα από τις ζωές και την καθημερινότητα διαφόρων προσώπων. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της τριλογίας ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ και υλοποιήθηκε κατόπιν σε τρία ξεχωριστά μυθιστορήματα.

Ποιο από τα τρία βιβλία σας δυσκόλεψε περισσότερο κατά τη συγγραφή;

Και τα τρία μυθιστορήματα με δυσκόλεψαν από άποψη ιστορικών ερευνών. Χρειάστηκα σχεδόν δυο χρόνια για να ολοκληρώσω κατ’ αρχή την ιστορική έρευνα διαβάζοντας ιστορικά επιστημονικά βιβλία των χρόνων που με ενδιέφεραν. Κατόπιν έκανα έρευνα σε παλαιά Συμβολαιογραφικά Αρχεία για να συλλάβω το πνεύμα και τη γλώσσα και συμπεριέλαβα και ψάξιμο σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής. Η συγγραφή ιστορικών βιβλίων, όπως πολύ καλά γνωρίζετε και εσείς από δική σας πείρα, είναι έργο μακράς πνοής και θέλει αντοχή και πειθαρχία. Δεν είναι απλή υπόθεση καθώς ο συγγραφέας φέρει το βάρος της ευθύνης για την αλήθεια, για τα πρόσωπα που αναφέρει και τα καταγεγραμμένα ντοκουμέντα.

Μιλήστε μας λίγο για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή εποχή και για την Αθήνα όπως ήταν τότε, την Αθήνα που έχει αλλάξει πάρα πολύ από τότε και έμοιαζε περισσότερο με πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να φανταστώ…

Η Αθήνα θεωρείτο επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκείνα τα σκοτεινά χρόνια μέχρι την Επανάσταση του 1821. Χρειάστηκαν άλλα εννέα χρόνια, δηλαδή το 1830, για να αναγνωρισθεί και επίσημα η ανεξαρτησία της Ελλάδας με το «Πρωτόκολλο του Λονδίνου», να γίνει η Αθήνα πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους και να αρχίσουν να επιστρέφουν πίσω στην πόλη όσοι Αθηναίοι την είχαν εγκαταλείψει σταδιακά από τον Απρίλιο του 1821, όταν ξεκίνησε ο απελευθερωτικός αγώνας. Σιγά σιγά η Αθήνα απλώθηκε. Ο πληθυσμός αυξήθηκε. Η πόλη ανοικοδομήθηκε. Εγκαινιάστηκε το μεγάλο έργο της Διώρυγας της Κορίνθου. Άλλαξαν και τα δεδομένα των θαλασσίων μεταφορών. Το επίπεδο και η ποιότητα ζωής βελτιώθηκαν. Και φτάνουμε στη δεκαετία του 1900 η οποία θεωρείται ως η “Belle Epoque” «Ωραία Εποχή» της πρωτεύουσας. Η σειρά ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ καλύπτει τα χρόνια της Αθήνας από το 1790 μέχρι το 1900.

Από την αρχή είχατε σκεφτεί να γράψετε τρία βιβλία που να καλύπτουν χρονικά όλον τον 19^ο αιώνα, ή σας προέκυψε κατά τη διάρκεια της συγγραφής;

Από την αρχή, όταν ξεκίνησα τις ιστορικές χρονοβόρες έρευνές μου, αντιλήφθηκα γρήγορα ότι οι λαογραφικές, πολιτιστικές και πολιτισμικές λεπτομέρειες της Αθήνας ήταν τόσες πολλές ώστε θα ήταν αδύνατο να συμπεριληφθούν σε ένα μυθιστόρημα. Αποφάσισα, λοιπόν, να αρχίσω τη συγγραφή με το πρώτο βιβλίο και σταδιακά να συνεχίσω με τα υπόλοιπα μέχρι το έτος 1900 και την αλλαγή του αιώνα, κάνοντας το κάθε μυθιστόρημα αυτοτελές για να διευκολύνω τους αναγνώστες.

Συμφωνείτε με την άποψη ότι ένα ιστορικό μυθιστόρημα είναι η ιστορία της καθημερινότητας;

Είναι ΚΑΙ η ιστορία της καθημερινότητας σε μεγάλο μέρος, αλλά και η πολιτική ιστορία της εποχής στην οποία αναφέρεται το εκάστοτε μυθιστόρημα.

Για ποιον λόγο η Οδύσσεια Ασλάνογλου επιζητά την πολυπόθητη κάθαρση στο βιβλίο σας;

Η κάθαρση είναι ανάγκη της ψυχής. Στην περίπτωση της ηρωίδας μου Οδύσσειας είναι ακραία και συντελείται σε πολλά επίπεδα. Η γνώση ενός παλαιού «σφάλματός» της έγινε βίωμα. Η Οδύσσεια δημιούργησε έναν πλαστό κόσμο, πλούτο, κοινωνική ζωή, επιτυχία, άνεση, αυτοπεποίθηση για να καλύψει το τραύμα της. Αλλά πώς να διασώσει την εικόνα της ευτυχίας στα ίδια της τα μάτια; Αυτό το παρελθόν το κουβαλάει ασυνείδητα και καταστροφικά, ασυμφιλίωτο, είκοσι χρόνια. Στο τέλος θα επιδιώξει την αλήθεια και θα πληρώσει το κόστος μέχρι την κάθαρση. Η κάθαρση είναι λύτρωση. Είναι εξιλέωση. Είναι εξαγνισμός και αλήθεια.

Σας ευχαριστώ θερμά!

Σας ευχαριστώ για τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις.