Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Η Νάγια Δαλακούρα γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1980 και είναι Δρ. αρχαιολόγος- μουσειολόγος. Σήμερα ζει και εργάζεται στη γενέτειρά της, όντας μία πολλά υποσχόμενη συγγραφέας της ακριτικής Θράκης. Έχει εκδώσει ένα παιδικό βιβλίο (Θεοί του Ολύμπου, 2019, Κλειδάριθμος) και συμμετείχε στη συγγραφή ενός συλλογικού έργου (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Η αιγυπτιακή συλλογή, 2008). Είναι συν-συγγραφέας του επιστημονικού εγχειριδίου Μεταγράφοντας την Τέχνη. Μουσεία, πινακοθήκες και χώροι πολιτισμικής κληρονομιάς ως τόποι δημιουργικής γραφής (Κλειδάριθμος, 2021). Έχει εκδώσει επίσης δύο μυθιστορήματα εποχής, Το λιμάνι των χαμένων γυναικών (Κλειδάριθμος, 2019) και τη Θράσσα (Κλειδάριθμος, 2021).

Το λουλούδι της θάλασσας (Κλειδάριθμος, 2022) είναι η τελευταία συγγραφική της προσπάθεια και είναι ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στον  παγωμένο αρκτικό βορρά και τη βικτοριανή Αγγλία.

Η χαμένη αποστολή του Φράνκλιν το 1845 αποτέλεσε το έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου σας. Θα μας πείτε δυο λόγια γι’ αυτή και για το πως ακριβώς έφτασε αυτή να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για τη συγγραφή για Το λουλούδι της θάλασσας ;

Το Βορειοδυτικό Πέρασμα  αποτελεί τη διαδρομή που συνδέει τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό ωκεανό μέσω του Αρκτικού Ωκεανού. Πρόκειται για έναν πλωτό δρόμο κατά μήκος της βόρειας ακτής της Βόρειας Αμερικής, τον οποίο για αιώνες οι Ευρωπαίοι εξερευνητές αναζητούσαν διακαώς ως μια πιθανή εμπορική οδό προς την Ασία. Η αναζήτηση του περάσματος, το οποίο εν τέλει διέσχισε στα 1903-1906 ο Νορβηγός Ρόαλντ Αμούνδσεν, υπήρξε μία από τις πιο δύσκολες προκλήσεις στην παγκόσμια ναυτική ιστορία. Το 1845, ο Βρετανός εξερευνητής και ναύαρχος σερ Τζον Φράνκλιν, με την απόλυτη υποστήριξη του βασιλικού ναυαρχείου ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία για την εύρεση του Βορειοδυτικού Περάσματος. Η τελευταία φορά που είδαν άνθρωποι τα 129 μέλη του πληρώματός του και τα δύο πλοία της αποστολής, το Erebus (Έρεβος) και Terror (Τρόμος), ήταν κάποιοι φαλαινοθήρες τον Ιούλιο του 1845 κοντά στη νήσο Μπάφιν του Καναδά.  Η εξαφάνιση του στόλου του Φράνκλιν υπήρξε μεγάλο πλήγμα στο ηθικό του Βρετανικού Ναυαρχείου και οργανώθηκαν δεκάδες αποστολές διάσωσης στην Αρκτική. Μύθοι και θρύλοι πλημμυρίζουν έκτοτε τις αφηγήσεις των ναυτικών όλου του κόσμου.

Το έναυσμα για την ενασχόλησή μου με τον θρύλο αυτό ήρθε το έτος 2014 όταν άκουσα στην τηλεόραση ένα ρεπορτάζ για την ανεύρεση του πρώτου ναυαγίου του στόλου του Φράνκλιν. «Με μεγάλη ικανοποίηση», ανήγγειλε ο Καναδός Πρωθυπουργός, «σας ανακοινώνω ότι η φετινή αποστολή στο Πέρασμα της Βικτώρια έλυσε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Καναδά, με την ανακάλυψη του ενός εκ των δύο πλοίων της αποστολής του Φράνκλιν, που χάθηκαν το 1846. Παρόλο που δε γνωρίζουμε αν πρόκειται για το Erebus ή για το Terror, είμαστε σίγουροι για την αυθεντικότητά του…». Δύο χρόνια αργότερα, το 2016, έπεσα πάλι στην αναγγελία της ανεύρεσης του δεύτερου πλοίου του ίδιου στόλου, σε βάθος 24 μέτρων νότια της νήσου Prince Charles στον Βόρειο Πόλο, το οποίο ταυτίστηκε από το Αρκτικό Ίδρυμα Ερευνών με το Terror. Εκείνη τη στιγμή αυτόματα μου μπήκε στο μυαλό ότι θέλω να γράψω για κάποιον εξερευνητή, μέλος του National Geographic, κατά τον 19ο αιώνα, μιας εποχής την οποία αγαπώ περισσότερο από όλες τις άλλες για όλα τα θαυμαστά που έχουν συντελεστεί κατά τη διάρκειά της.

Μιλήστε μας για τα αναγνώσματά σας που σας βοήθησαν στη συγγραφή του εν λόγω βιβλίου.

Τα αναγνώσματα ήταν πολλά και αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους. Περιέλαβαν, αρχικά, έργα για τη μύησή μου στον κόσμο του βικτωριανού Λονδίνου, όπως αυτά του Charles Dickens. Επίσης, έργα των μυθιστοριογράφων Patrick O'Brian και Arturo Pérez-Reverte για τη ναυτοσύνη του παρελθόντος, αλλά και κείμενα για τη φαλαινοθηρία του 19^ου αιώνα, τα οποία αντλήθηκαν από αρχεία μουσείων φαλαινοθηρίας των ΗΠΑ. Ακόμη, το λεξικό των όρων του Καββαδία υπήρξε εξαιρετικά χρήσιμο για την εξοικείωσή μου με την ορολογία των σκαφών και των θαλάσσιων ταξιδιών. Τέλος, το έργο του Franz Boas για την ανθρωπολογία των Ινουίτ, αλλά και το υλικό για την εθνογραφία τους που άντλησα από τα αρχεία  της Καναδικής περιφέρειας του Νούναβουτ υπήρξαν σημαντικότατα για την επαφή μου με τον πολιτισμό των ιθαγενών της Αρκτικής.

Ποιο ήταν ακριβώς εκείνο το ιστορικό στοιχείο που σας τράβηξε στη βικτοριανή Αγγλία προκειμένου να γράψετε ένα μυθιστόρημα για τη συγκεκριμένη περίοδο; Πρόκειται για μία από τις αγαπημένες σας ιστορικές περιόδους;

Η Βικτωριανή εποχή αποτελεί όντως αγαπημένη περίοδο και ειδικά η πόλη του Λονδίνου την εποχή αυτή! Παράλληλα, η περίοδος αυτή της ιστορίας ήταν ιδανική για να μιλήσω για θέματα όπως οι ανακαλύψεις, η αποικιοκρατία και ο επιστημονικός ή βιολογικός ρατσισμός.

Η Νανούκ από τη φυλή των Ινουίτ είναι ένα πλάσμα που ζει σε απόλυτη αρμονία με τη φύση και απολύτως ελεύθερη από τις κοινωνικές συμβάσεις, ακριβώς το αντίθετο δηλαδή από τη «τυποποιημένη» ζωή του Βρετανού αριστοκράτη Τζέιμς. Πιστεύετε ότι η Νανούκ ήταν επομένως πιο ευτυχισμένη από τον Τζέιμς;  Ότι ο πολιτισμός του σύγχρονου ανθρώπου στις πόλεις, δηλαδή, και ο τρόπος που ζει «αποκοιμίζει» ως έναν βαθμό τον αληθινό μας εαυτό που ποθεί να ζει κοντά στη φύση;

Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι όταν βρισκόμαστε κοντά στη φύση, βρισκόμαστε πιο κοντά στον εαυτό μας. Όσο απομακρυνόμαστε από αυτή τόσο πιο αποσυντονισμένοι νιώθουμε.

Όπως σε όλα τα βιβλία σας, πάλι πρωταγωνίστρια είναι μία γυναίκα, η Νανούκ. Στο συγκεκριμένο πόνημα όμως, ο έρωτας είναι μεν παρόν, αλλά δε φαίνεται να αποτελεί την πρώτη θεματική του βιβλίου σας, σωστά;

Ο έρωτας υπάρχει σαφώς και στο «Λουλούδι της θάλασσας», ωστόσο αποτελεί πρωτίστως το έναυσμα για έναν διάλογο που αφορά το διαφορετικό, τη συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και την ανεκτικότητα.

Οι άνθρωποι της βικτοριανής περιόδου ζούσαν συντηρητικά από πολλές απόψεις και ήταν πολλές φορές δέσμιοι των κοινωνικών συμβάσεων. Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι οι άνθρωποι σήμερα διακατέχονται από τέτοιους περιορισμούς;

Δυστυχώς, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι θλιβερό ότι ακόμη και σήμερα, στον 21^ο αιώνα, υπάρχει ακόμη προκατάληψη στις διαθρησκευτικές ή στις διαφυλετικές σχέσεις, τα οποία είναι θέματα που εν προκειμένω θίγονται στο «Λουλούδι της θάλασσας».

Τελικά, ποιο είναι τελικά το βασικό μήνυμα που θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες σας με τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;

Αναμφισβήτητα, η ανοχή στο διαφορετικό.

Ευχαριστώ πάρα πολύ!