Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Μετά τα πολύ όμορφα φωτογραφικά λευκώματα «Μάνη από πέτρα και χρόνο» το 2014 και το «Jazz Moments» το 2015, ο γνωστός και διακεκριμένος φωτογράφος Ανδρέας Ζαχαράτος έρχεται με το «THE GREEK ICON», πάλι από τις εκδόσεις Τόπος, για να μας περπατήσει σε άλλα μονοπάτια με τον δικό του φωτογραφικό βλέμμα. Αυτή η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή φυσικά της έκδοσης αλλά και της αρχής του φωτογραφικού ταξιδιού του Ανδρέα Ζαχαράτου με τους φίλους από την Κατερίνη.

Η Γκαλερί ΜΑΤΙ, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Τόπος, φιλοξενεί την έκθεση φωτογραφίας με τη νέα δουλειά του φωτογράφου η οποία θα διαρκέσει έως τις 16 Φεβρουαρίου. Στα εγκαίνια που έγιναν την Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου, έγινε και η πρώτη επίσημη παρουσίαση του λευκώματος με ομιλητές τους Βασίλη Καρκατσέλη, φωτογράφο, συγγραφέα, Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και τον Γιώργο Χανδόλια, σκηνοθέτη, ηθοποιό, Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Φεστιβάλ Ολύμπου. Η έκθεση «THE GREEK ICON» του Ανδρέα Ζαχαράτου – την οποία επιμελείται η Τζένη Λυκουρέζου – είναι μέρος μιας σειράς εκθέσεων φωτογραφίας που εγκαινίασε η Γκαλερί ΜΑΤΙ το 2016, παρουσιάζοντας σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς με τον Γιάννη Ευθυμιάδη στην καλλιτεχνική διεύθυνση.

Ο Ανδρέας Ζαχαράτος, και είναι τιμή μου, συνομίλησε μαζί μου για τούτο το φωτογραφικό ταξίδι…

κ. Ανδρέα Ζαχαράτο ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχωρείτε για λογαριασμό του Bookia. Ένα ακόμη υπέροχο φωτογραφικό λεύκωμα που προστίθεται στη εκδοτική παρουσία σας μαζί με όλες τις διακρίσεις που έχετε λάβει μέχρι σήμερα. The Greek Icon από τις εκδόσεις Τόπος. «Για μένα ήταν πρόκληση πάντα η εικόνα της Ελλάδος», θα διαβάσει ο αναγνώστης στον πρόλογο του. Μιλήστε μας για τούτη τη πρόκληση.

Κατ’ αρχήν ευχαριστώ για τη πρόσκληση προσωπικά εσάς Κυρία Παπαδημητρίου και το Bookia. Από το 1979 έως σήμερα η θέση μου ως φωτογράφος είναι στον δρόμο, κρατώντας πάντα μία φωτογραφική μηχανή άλλοτε μικρού, άλλοτε μεσαίου και άλλοτε ψηφιακού φορμά. Φωτογραφίζοντας σε όλη την επικράτεια δεν περίμενα ότι οι φωτογραφίες μου θα γινόντουσαν οι ψηφίδες ενός πάζλ μίας εικόνας της Ελλάδας.

Η χώρα μας, γεμάτη αντιθέσεις και προκλήσεις, οδήγησε το βλέμμα μου μέσα από το φίλτρο της ψυχής να δημιουργήσει εικόνες, που ενώ για πολλά χρόνια παρέμεναν στο αρχείο μου, γυρόφερνε πάντα στο μυαλό μου μια σκέψη η οποία μου ψιθύριζε επιτακτικά ότι έχω κι εγώ υποχρέωση απέναντι στην χώρα που μου έδωσε συγκινήσεις, χαρές, λύπες, ενθουσιασμό ή απογοήτευση. Ήταν μία πρόκληση, ένοιωθα ότι θέλω να τα βάλω μαζί της και μόνο το 2016 ξεκαθάρισε μέσα μου η μεγάλη εικόνα του THE GREEK ICON. Η Εικόνα που καταχωρήθηκε στις κεφαλαιώδεις ενότητες: Χρόνια της αθωότητας. Τόπος. Στον Θεό που εμπιστευόμαστε. Περιφέρεια. Η πόλη απέναντι μου. Σύνθεση. Και μετά όλα έγιναν πολύ εύκολα.

Ποια Ελλάδα σας αρέσει να εστιάζετε περισσότερο; Την Ελλάδα του ηλιοβασιλέματος που γνωρίζει ο τουρίστας ή την Ελλάδα που ζούμε οι μόνιμοι κάτοικοι της.

Εστιάζω στην Ελλάδα που διαβλέπω βάσει των εμπειριών μου, της γνώσης, του ενστίκτου, της ψυχής και της φιλοσοφίας ζωής μου. Την Ελλάδα του σήμερα, του κάθε σήμερα σε όλα αυτά τα 40 χρόνια.

Μέσα από πόσες χιλιάδες φωτογραφίες επιλέξατε τις συγκεκριμένες και πόση συναισθηματική φόρτιση νιώσατε επιλέγοντας αυτές τις έξι φωτογραφικές ενότητες;

Δουλεύοντας πάντα διαφορετικές θεματικές ενότητες παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια υπάρχει μία δυσκολία στην επιλογή του υλικού. Τη στιγμή όμως που θα “δεις την μεγάλη εικόνα”, όλες οι μνήμες των φωτογραφιών που έχεις κάνει (και είναι συγκλονιστικό ότι τις θυμάσαι όλες μία προς μία) αυτόματα κατατάσονται στα κεφάλαια που δημιούργησαν το THE GREEK ICON. Η συναισθηματική φόρτιση που αναφέρετε κυρία Παπαδημητρίου είναι μόνο κατά την λήψη των φωτογραφιών, είναι την ώρα που είσαι ΕΚΕΙ εσύ με τον εαυτό σου και τον παγωμένο χρόνο. Στο παρόν το δικό σου.

Ο πρόλογος του λευκώματος είναι μεταφρασμένος και στα Αγγλικά. Προορίζεται προφανώς και για την ξένη εκδοτική αγορά;

Προφανώς το THE GREEK ICON ανήκει στην εγχώρια & παγκόσμια φωτογραφική αγορά, ως μία ένδειξη της ταυτότητάς μας, μέσα από το φωτογραφικό μέσο το οποίο είναι τόσο διαφορετικό από τα άλλα μέσα επικοινωνίας.

Χρόνια της παιδικής αθωότητας, Τόπος, Στον Θεό που εμπιστευόμαστε, Περιφέρεια, Η πόλη απέναντι μου και Σύνθεση. Φωτογραφικές ενότητες που ξύνουν τη μνήμη, την αποθανατίζουν και τη καθιστούν κυρίαρχη μαρτυρία για τον ιστορικό του μέλλοντος. Καταγραφή της ελληνικής σύγχρονης ιστορίας μέσα από το λεύκωμα ή δεν ήταν αυτός αυτοσκοπός;

Η Ελληνική σύγχρονη ιστορία συμβαίνει μπροστά μας, εγώ απλώς απελευθερώνω το κλείστρο σε στιγμές που η ψυχή μου μού λέει ΤΩΡΑ.

«Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται» έχει πει ο Γιώργος Σεφέρης. Στο λεύκωμα ο Άνθρωπος είναι το κέντρο και το βλέμμα του είναι κυρίαρχο. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στον θεατή;

Κυρία Παπαδημητρίου κύριος άξονας των φωτογραφιών μου είναι πάντα ο άνθρωπος ο μη σκηνοθετημένος. Ο άνθρωπος που αγαπά, μισεί, γελά, κλαίει, υποφέρει, αγωνίζεται, ελπίζει.

Αυτός ο άνθρωπος με ενδιαφέρει και σε αυτόν τον άνθρωπο απευθύνομαι, και μέσα από το φωτογραφικό μου έργο θέλω να τον ερεθίσω να παλέψει για το σήμερα, να ζήσει για το σήμερα.

Η φωτογραφία του Γαλλικού βιβλιοπωλείου Κάουφμαν που από έξω κοιμούνται οι άστεγοι είναι μια πολύ δυνατή εικόνα για μένα και μόλις την είδα συνειρμικά είπα «κρίση». Μια αντίθεση θα έλεγα. Εσείς πώς τη προσλάβατε στο φακό όταν πατήσατε το κλικ;

Ήταν οι πρώτες μέρες της κρίσης και η εικόνα της νεαρής άστεγης στην εσοχή του βιβλιοπωλείου με σοκάρισε. Σεβόμενος πάντα αυτόν που έχω μέσα στο κάδρο πάτησα το κλείστρο σκεφτόμενος πως οι ιδέες που υπήρχαν σε όλα τα βιβλία της βιτρίνας δεν είναι τίποτε μπροστά στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Ως καλλιτέχνης φωτογράφος θέλατε μ’ αυτό το λεύκωμα να πείτε στους ξένους ότι υπάρχει κι αυτή η Ελλάδα; Ότι δεν είναι μόνο το άσπρο ξωκλήσι και το σοκάκι με τις γυναίκες που κουβεντιάζουν ή το μπουζούκι αλλά είναι και τα σκληρά κουρασμένα πρόσωπα στην επαρχία, το μικρό καφενείο με τη ξυλόσομπα, ο χορός, το όργωμα, οι αναστενάρηδες και το χειροφίλημα του παπά;

Η Ελλάδα είναι όλα αυτά που αναφέρατε∙ ξέρετε όμως ότι η ειλικρίνεια της μη σκηνοθετημένης στιγμής είναι αξεπέραστη. Για αυτόν που βλέπει το φωτογραφικό έργο υπάρχει μία πραγματικότητα, η δική του πραγματικότητα. Από εμάς τους καλλιτέχνες φωτογράφους παίρνει μία αφορμή, το μετά είναι δική του υπόθεση και ευθύνη.

Ποια είναι η γνώμη σας για τη προβολή των συγγραφέων και του έργου τους από το Bookia;

Η προβολή μέσω του Bookia όσων γράφουν είτε με πέννα, είτε με το φως, είναι τόσο σημαντική, όσο σημαντική πρέπει να είναι από εμάς τους δημιουργούς που χρησιμοποιούμε το φως και την φωτογραφική μηχανή, να εκπαιδεύσουμε τους αναγνώστες, τους θεατές, να ΔΟΥΝ μέσα από το εκφραστικό μέσο που υπηρετούμε, αρκεί να το υπηρετούμε με ειλικρίνεια, αγάπη, ηθική και με βασικό μας κριτήριο την προσφορά στο σύνολο.

Πώς προέκυψε η αρχή του φωτογραφικού ταξιδιού από την Κατερίνη που θα γίνει τη 1η Φλεβάρη στη γκαλερί Μάτι και τι θα δει ο επισκέπτης ερχόμενος στην παρουσίαση του λευκώματος;

Το THE GREEK ICON ανήκει σε όλη την Ελλάδα και επιθυμία και ευχή μου ήταν να παρουσιαστεί πρώτα εκτός Αθηνών. Αυτή την ευχή την εκπλήρωσε ο καλός φίλος Γιάννης Ευθμιάδης προσκαλώντας με να παρουσιάσω το νέο μου φωτογραφικό έργο THE GREEK ICON σε μία γνώριμη και αγαπητή μου πόλη την Κατερίνη, στην Γκαλερί ΜΑΤΙ του επίσης αγαπητού Κυριάκου Προβατίδη. Όσον για τον θεατή που θα έρθει με αγάπη για την φωτογραφία και για την εικόνα της Ελλάδας θα βρεί κάτι από τον εαυτό του σε αυτά τα καρέ.

Κλείνοντας τη συνέντευξη αφού σας ευχαριστήσω για τη κουβέντα μας θέλω να εκφράσω την χαρά μου που έχω το υπέροχο αυτό λεύκωμα στα χέρια μου αλλά και τον προβληματισμό μου μέσα από τους στίχους του «Τσάμικου» του Διονύση Σαββόπουλου: «Η Ελλάδα που αντιστέκεται η Ελλάδα που επιμένει κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει….» Αυτή δεν είναι άλλωστε η Ελλάδα; Η εθνική μας ταυτότητα που δεν πρέπει να τη χαρίσουμε πουθενά;

Και εγώ με τη σειρά μου θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όπως και τους αναγνώστες του Bookia και να τους προσκαλέσω στα εγκαίνια της έκθεσης – παρουσίασης του THE GREEK ICON, να μιλήσουμε από κοντά και να κάνουμε μαζί αυτό το ταξίδι του φωτός στη χώρα μας που γράφεται σε φίλμ και σε φωτογραφικό χαρτί.

Ο Ανδρέας Ζαχαράτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961, σπούδασε Φωτογραφία και Κινηματογράφο στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου στην Αθήνα, όπου αποφοίτησε με άριστα το 1983. Εργάζεται ως Διευθυντής Φωτογραφίας από το 1985 έως σήμερα σε κινηματογράφο και τηλεόραση (ΕΡΤ Α.Ε.). Από το 1993 έχει πραγματοποιήσει είκοσι επτά εκθέσεις φωτογραφίας. Έχει διδάξει επί σειρά ετών (βασικές αρχές φωτογραφίας, εικονοληψία, αισθητική εικόνας, διεύθυνση φωτογραφίας κινηματογράφου και τηλεόρασης) σε κρατικά και ιδιωτικά ΙΕΚ στον κλάδο των ΜΜΕ.

Ανδρέας Ζαχαράτος “THE GREEK ICON”
Έκθεση φωτογραφίας και παρουσίαση λευκώματος
Εγκαίνια: Παρασκευή, 1 Φεβρουαρίου, 2019 - 20:30
Διάρκεια έκθεσης: 01.02– 16.02. 2019
Επιμέλεια: Τζένη Λυκουρέζου
Διοργάνωση: Γκαλερί Μάτι – Κατερίνη
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Γιάννης Ευθυμιάδης
Διεύθυνση: Αβέρωφ 4, 60100 Κατερίνη
Ώρες Λειτουργίας: Δευ-Τετ-Σαβ: 9:00-14:30 / Τρι-Πεμ-Παρ: 09:00-14:00 & 18:00-21:00