«Ωστόσο η ελευθερία προϋποθέτει την ανυπακοή και η ανυπακοή την αμφισβήτηση. Μόνο όσοι επαναστατούν απέναντι στον ίδιο τον εαυτό τους είναι πραγματικά ελεύθεροι. Μόνο όσοι αυτοσαρκάζονται προσεγγίζουν την αυτοτέλεια με τσαγανό»

Δυστυχώς τον Κώστα Αρκουδέα τον γνώρισα πολύ αργά αναγνωστικά και τώρα προσπαθώ να πάω πίσω στο παρελθόντα χρόνο για να διαβάσω αυτά που έχω χάσει. Ολοένα γράφει ο Κώστας Αρκουδέας, μπορεί να μην εκδίδει κάθε χρόνο, μα τα βιβλία του είναι ξεχωριστά. Και δεν είναι καθόλου εύκολα, θέλουν πολλαπλές αναγνώσεις. Όχι μόνο για να κατανοήσουμε τα αλληγορικά του μηνύματα αλλά και να απολαύσουμε την πλοκή του μύθου και το λογοτεχνικό του λεξιλόγιο. Άλλοτε χρησιμοποιεί την καθομιλούμενη, άλλοτε σπάνιες λέξεις, μα δεν θα δεις ποτέ μια λέξη παράταιρη. Γνωρίζει πολύ καλά τη γλώσσα και την αξία των λέξεων.

Το βιβλίο του «Συλλέκτης μανιταριών», θα μας φανεί ως παραμύθι μα δεν είναι. Αλληγορικά τα πρόσωπα, συμβολικά τα ζώα. Ποιο ρόλο παίζει ο λύκος και ποιον ο συλλέκτης; Αναζητούμε τους συμβολισμούς των πουλιών, του δάσους, των βοτάνων, των εντόμων και αναρωτιόμαστε ποιο είναι το μήνυμα που θέλει να σου δώσει ο συγγραφέας. Ποιο είναι το καμπανάκι που μας χτυπά για να μας ταρακουνήσει; Πολλές φορές είναι τόσο ηχηρό που θέλουμε δεν θέλουμε, αφυπνιζόμαστε. Μα πραγματικά δεν ξέρω αν είμαστε έτοιμοι, ο καθένας ξεχωριστά να λάβει το μήνυμα. Αν έχουμε κάνει την αυτοκριτική μας, αν έχουμε κοιτάξει κατάματα τον εαυτό μας, αν μπορούμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Αν βλέπουμε το δέντρο και δεν βλέπουμε το δάσος που καταστρέφεται, κτίζοντας μέσα του βίλες και πισίνες.

Πολύ μου άρεσε τούτη η εικόνα που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας, με τις σεζ λογκ και τις πισίνες μέσα στο δάσος. Τα δέντρα κόβονται για να μπουν οι ανεμογεννήτριες και οι βίλες. Προπάντων το κέρδος. Μα την οικολογική καταστροφή τη βλέπει κανείς να πλησιάζει; Η απληστία μας θα μας πνίξει και δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει. Ούτε ξέρουμε να τιμωρούμε την ανικανότητα της κάθε κυβέρνησης που αφήνει τους υπαίτιους να κερδίζουν εις βάρος της δικής μας ζωής και των παιδιών μας.

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τα ζώα ως ανθρώπους που διαμαρτύρονται για την επικείμενη καταστροφή των πάντων. Και ποιος δίνει σημασία; Ο Αρκουδέας έχει μελετήσει πολύ την κάθε πτυχή της ανθρώπινης καταστροφής. Το βιβλίο αυτό, όπως καταλαβαίνω, γράφτηκε την μετά κορονοϊό εποχή. Τότε που αρχίσαμε να ξεμυτίζουμε στη φύση. Δεν μας άφηνε ο εγωισμός και η απληστία να βλέπουμε τα ζώα να κινούνται ελεύθερα και οι άνθρωποι να είναι σκλαβωμένοι. Τότε που οι λύκοι και τα άλλα ζωντανά προστάτευαν το περιβάλλον από όλους εμάς που εισβάλλαμε απειλητικά στον κόσμο τους.

Πολλά χάθηκαν τούτα τα χρόνια της πανδημίας. Η κοινωνία ξεγυμνώθηκε και είδε τον εαυτό της. Κρίση στον πολιτισμό, κρίση στις αξίες και τα ιδανικά, κέρδος των λίγων σε βάρος των πολλών. Η παγκοσμιοποίηση τα κατάφερε. Και ήρθε ένας πόλεμος να μας αποτελειώσει. Χωρίς να προλάβουμε εμείς οι θνητοί να κάνουμε μια εσώτερη βουτιά στην ψυχή μας, να σώσουμε ότι προλάβουμε.

Μήπως ο συγγραφέας μας παρομοιάζει με τους συλλέκτες μανιταριών; Μήπως οι άνθρωποι συλλέγουμε στο δάσος αυτά που χάσαμε και θέλουμε ξανά να δέσουμε τον εαυτό μας με αγνά υλικά; Η ηθική και η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στο συνάνθρωπο έχουν χαθεί από τη σημερινή κοινωνία. Θα τα ξαναβρούμε;

Όπως διαβάζουμε στην περίληψη του βιβλίου, θα διαβάσουμε μια πανανθρώπινη ιστορία, ένα φιλοσοφικό δυστοπικό μύθο. Πράγματι, η φαντασία αλλά και η σύλληψη του συγγραφέα είναι ασύλληπτη. Όταν διαβάζουμε πως ο άνθρωπος συνομιλεί με το λύκο αναλύοντας ιδέες, όταν ο κόρακας διηγείται την ιστορία κάνοντας εύστοχα σχόλια, όταν τα δέντρα και τα φύλλα παρεμβαίνουν στις συζητήσεις, θα εντυπωσιαστούμε με όλο το σκηνικό και τη δομή που έχει στρώσει ως χαλί για να φέρει αυτό το βιβλίο και να το αγαπήσουμε.

Μας μιλά για το ψέμα και την υποκρισία που έχει εισχωρήσει στον οργανισμό μας και το έχουμε πιστέψει τόσο πολύ που το αποδεχόμαστε ως αλήθεια. «Όταν είναι μικρό το παιδί οι γονείς του ωραιοποιούν την πραγματικότητα με ψεύδη. Τα ψεύδη αυτά φροντίζει ν’ αναπαράγει στην υπόλοιπη ζωή του το ίδιο το παιδί, με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Φτάνει σ’ ένα σημείο όπου κυκλοφορεί με το ψεύδος σαν ντύμα. Ξέρει ότι είναι ψεύτικο, οι άλλοι γύρω του επίσης το γνωρίζουν αλλά κανείς δεν διαμαρτύρεται…»

Γράφει για τον ιό που ταλαιπώρησε δυο ολόκληρα χρόνια όλον τον πλανήτη «Ήρθε τέλος ένας άγνωστος ιός, προερχόμενος πιθανότατα από τα κόπρανα των λύκων να θερίσει την ανθρωπότητα. Ο ιός έπληττε αρχικά τα κύτταρα του αναπνευστικού κι εξαπλωνόταν ταχύτατα στο νευρικό σύστημα καταλήγοντας στον εγκέφαλο που τον σμπαράλιαζε…. Κάποιοι ισχυρίζονταν ότι ήταν η απάντηση της φύσης στην ανθρώπινη απληστία».

Ο χρόνος, η μνήμη, η ιδιοκτησία του από εμάς τους ανθρώπους έχουν τη δική τους θέση, που έρχεται να μας προβληματίσει «Ο άνθρωπος πιστεύει ότι μπορεί να σταματήσει τον χρόνο, ότι μπορεί να τον έχει πάντα δικό του».

Και λίγο πιο κάτω:

«Ο χρόνος είναι σαν οριζόντια κλεψύδρα. Από τη μια είναι το παρελθόν, από την άλλη το μέλλον. Η άμμος του μέλλοντος κυλάει και παγιώνεται σε παρελθόν. Το τυχαίο, το απροσδιόριστο, το χαοτικό του μέλλοντος μεταλλάσσεται σε ανάμνηση ή καλύτερα, σε στιγμές που αρνούμαστε να λησμονήσουμε. Γίνεται μνήμη και η μνήμη έχει σοφία…»

Για τον πόλεμο που ήρθε σε συνέχεια της πανδημίας, σαν κάποιοι να μη θέλουν να ηρεμήσουμε, με συγκλόνισε η φράση: «Σημαίες, σιχαίνομαι τις σημαίες», σκεφτόταν ο πατέρας. «Όπου εμφανίζονται οι σημαίες χάνονται άνθρωποι». Για τη σημαία δεν γίνονται όλοι οι πόλεμοι; Τι έχουμε να χωρίσουμε με τον κάθε λαό; Ένοικοι δεν είμαστε σε τούτη τη χώρα; Είναι τίποτε δικό μας; Μέχρι πότε αυτή η παράνοια; Μέχρι πότε η καταστροφή της φύσης;

Η παρακάτω φράση δεν θα μπορούσε να μη μου φέρει στο νου το λίγο παλαιότερο βιβλίο του Αρκουδέα, «Επικίνδυνοι συγγραφείς», που φυλακίστηκαν για τις ιδέες τους. Σας προτείνω να το διαβάσετε. «Υπάρχουν ελεύθερα πνεύματα γύρω μας, μέχρι να τα θεωρήσουν επικίνδυνα και να τα περιθωριοποιήσουν, ή στη χειρότερη να τα φυλακίσουν ή να τα εξαφανίσουν. Μέχρι να συμβεί αυτό, όμως, θα είναι ελεύθερα να φτιάξουν ότι επιθυμούν…. Το ελεύθερο πνεύμα μπορεί να φτάσει στην πηγή της αλήθειας. Είναι το μόνο που μπορεί να το κατορθώσει. Αν δεν το κάνει εκείνο, δεν θα μπορέσει κανένα άλλο».

Για το τέλος, κράτησα ένα επίκαιρο απόσπασμα του βιβλίου. Συνειρμικά θα το καταλάβετε και ίσως συμφωνήσετε μαζί μου: «Οι κάτοικοι των πόλεων τον αποθέωσαν και τον ανακηρύξαν Ευεργέτη-Τύραννο. Του ανέθεσαν εν λευκώ την εξουσία, με την προϋπόθεση να τους οδηγήσει στη νέα εποχή….. Λένε πως ο καλύτερος τρόπος για να εξαπατάς τα πλήθη είναι να τους λες στην αρχή μια αυταπόδεικτη αλήθεια, μια αλήθεια που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, κι έπειτα, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, να τους αραδιάζεις το ένα ψέμα μετά το άλλο. Ο ίδιος πίστευε ότι ο όχλος τρέφεται με ψεύδη. Όσο πιο χοντρά τόσο το καλύτερο. Η βάση του κόσμου εκείνου η υποκρισία, η ψευτιά, η απάτη..»

Μέσα στις 114 σελίδες του βιβλίου «Συλλέκτης μανιταριών» υπάρχουν σημεία που θα σας αγγίξουν, θα σας προβληματίσουν και πιθανότατα θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε πολλά στη ζωή σας. Είναι μια ευκαιρία το βιβλίο αυτό να οδηγηθούμε στην αυτογνωσία, να πάρουμε τη ζωή μας αλλιώς, πριν έρθει η καταστροφή της φύσης. Ακόμη κι αν προτιμήσετε, όμως, να το διαβάσετε ως παραμύθι, είμαι σίγουρη ότι θα σας ικανοποιήσει απόλυτα. Το αγάπησα κι αυτό το βιβλίο του.

Καλοτάξιδο, Κώστα Αρκουδέα!