Τι συνέβη στον κόσμο τη δεκαετία του 1920 και συγκεκριμένα το 1922; Ποια καλλιτεχνικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, αθλητικά γεγονότα άλλαξαν την πορεία της ανθρωπότητας και γιατί μερικά από αυτά συζητιούνται ή εξακολουθούν να μας επηρεάζουν ακόμη και σήμερα; Ο Nick Rennison έγραψε ένα ενδιαφέρον και τεκμηριωμένο χρονολόγιο που αναλύει και καταγράφει εξελίξεις, καταστάσεις, ανατροπές και απώλειες.

Η δεκαετία του 1920 είχε έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, μάλιστα πολλοί την αποκάλεσαν «ασυνήθιστη». Μόλις είχαν τελειώσει ένας μεγάλος πόλεμος και η πανδημία της ισπανικής γρίπης, με εκατομμύρια θύματα, οπότε οι άνθρωποι ένιωθαν πως δεν είχαν προσανατολισμό και φιλοδοξίες. Μοναδικός τους στόχος ήταν να διασκεδάζουν και να χορεύουν, να απολαμβάνουν χωρίς φραγμούς και όρια, ο ηδονισμός ήταν πλέον το ζητούμενο. Ταυτόχρονα όμως δεν έπαψαν να υφίστανται αλλαγές σε κοινωνικό, οικονομικό, ανθρωπιστικό και πολιτικό επίπεδο, με επίκεντρο το έτος 1922, όπου η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέρρευσε, με τον τελευταίο της σουλτάνο να εξορίζεται, η Βρετανική Αυτοκρατορία παρέπαιε με έναν εμφύλιο να ακολουθεί το σύμφωνο ειρήνης με την Ιρλανδία το 1921, η Αίγυπτος είχε μια ασθενή μορφή αυτοδιοίκησης, το κίνημα ανεξαρτησίας στην Ινδία αποκτούσε δύναμη, ιδρύθηκε η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, η Ιταλία έγινε το πρώτο φασιστικό κράτος κ. π. ά. Ο συγγραφέας, που θέλει να επιμορφώσει και ταυτόχρονα να διασκεδάσει τους αναγνώστες του, καταγράφει μια σειρά από στιγμιότυπα (πολιτικά, οικονομικά, καλλιτεχνικά, αθλητικά, κοινωνικά κ. ά.) με μικρά, ευσύνοπτα και πλούσια σε πληροφορίες κεφάλαια που περιγράφουν το υπόβαθρο, τις συνέπειες, τα αποτελέσματα και τις αιτίες των γεγονότων που αναφέρονται, χτίζοντας έτσι ένα πλούσιο και ελκυστικό σύμπαν μέσα από το οποίο συγκροτείται μια από τις πιο σημαντικές χρονιές της δεκαετίας του 1920. Δε χρειάζεται να διαβαστεί από την αρχή ως το τέλος αλλά μπορεί ο αναγνώστης να επιλέξει ποιο κομμάτι τον ενδιαφέρει περισσότερο, είμαι σίγουρος όμως πως η γραφή και ο τρόπος παράθεσης θα τον κερδίσουν και σύντομα θα διαβάσει όλο το βιβλίο!

Τι να πρωτοδιαλέξω και σε τι να πρωτοαναφερθώ! Στην πρώτη επιτυχή αντιμετώπιση του διαβήτη με την ινσουλίνη, στην εμφάνιση των ζέπελιν, στα σκάνδαλα στο Χόλυγουντ, στις δολοφονίες και στις παντός είδους τραγωδίες; Στην κυκλοφορία του Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις, στη σύλληψη του Μαχάτμα Γκάντι, στη μάχη για τη διαδοχή του Βλαδίμηρου Λένιν, στην έναρξη της καριέρας του Γουόλτ Ντίσνεϊ; Στην εμφάνιση της Ένιντ Μπλάιτον, στις εκτεταμένες ταραχές και απεργίες σε σιδηροδρόμους και ορυχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στον Λούις Άρμστρονγκ και στην Κου Κλουξ Κλαν; Φυσικά, η καταστροφή της Σμύρνης δε θα μπορούσε να λείπει και αναφέρθηκε ακριβοδίκαια και τεκμηριωμένα όπως σε όλα τα κείμενα. Ας μου επιτραπεί πάντως να σημειώσω πως ο συγγραφέας αποδίδει τη μικρασιατική καταστροφή στη σύγκρουση μεταξύ της Μεγάλης Ιδέας του Ελευθερίου Βενιζέλου και του οράματος για ένωση του τουρκικού κράτους σε ένα εκσυγχρονιστικό ενιαίο του Κεμάλ Ατατούρκ, κάτι μεν σωστό αλλά έτσι όπως περιγράφει τα γεγονότα ενιαία δεν αναφέρει πως ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές πριν την καταστροφή, κάτι που χειροτέρεψε την τελική φάση των εξελίξεων, αντίθετα, στο κείμενο φαίνεται σα να είναι ακόμη ο Βενιζέλος επικεφαλής ως το 1922. Η καθαρά υποκειμενική μου αυτή σκέψη δε μειώνει την αξία και το κύρος του βιβλίου, στο οποίο πάντα θα προστρέχω αν χρειαστώ κάποια πληροφορία.

Το βιβλίο «1922: η χρονιά που άλλαξε τον κόσμο» είναι μια ενδιαφέρουσα, αντικειμενική και προσεγμένη έρευνα γύρω από ποικίλα γεγονότα που άλλαξαν τον ρου της Ιστορίας και βελτίωσαν ή χειροτέρεψαν συνθήκες, καταστάσεις και θέσφατα που μας επηρεάζουν ακόμη και σήμερα. Είναι χωρισμένο σε κεφάλαια ανά μήνα του έτους και κάθε ένα από αυτά έχει ξεχωριστές υπο-ενότητες, κάτι που βοηθάει αφάνταστα την ανάγνωση και το κάνει πιο προσιτό και εύληπτο στον καθένα. Εισαγωγή, Βιβλιογραφία, Ευχαριστίες, Ευρετήριο και Πηγές φωτογραφιών συμπληρώνουν ένα έργο που με έμαθε πολλά και με παρακίνησε να μελετήσω περισσότερο κάποια γεγονότα.