Αντετι μια λέξη με μεγάλη σημασία....

Ένα όμορφο ταξίδι αυτό το βιβλίο με μεγάλα μηνύματα...

Δεν πρέπει να αφήνεις τίποτα για αύριο...

.... γιατί απλά αύριο δεν ξέρεις εάν είσαι σε θέση να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου....

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα!!!

Από τη δεκαετία του 1930 ως αυτήν του 1970 τρεις γυναίκες, η Κατερίνα, η Αφροδίτη και η Ανέζα, γνωρίζουν τον έρωτα κι έρχονται σε σύγκρουση με το αντέτι, τον άγραφο νόμο της Κρήτης. Ποιος θα νικήσει, το «θέλω» ή το «πρέπει»; Ποιες θα είναι οι συνέπειες για τις οικογένειές τους; Αλλάζουν τελικά οι συνήθειες όταν αλλάζουν οι εποχές ή μήπως τελικά η παγίδα κλείνει πιο ασφυκτικά απ’ ό,τι παλαιότερα;

Το μυθιστόρημα ξεκινάει τη δεκαετία του 1970, μεσούσης της Δικτατορίας, όπου η Αφροδίτη διαπιστώνει πως η κόρη της, Ανέζα, έχει ερωτευτεί τον Μανούσο, κι αναγκάζεται να της αποκαλύψει ένα μυστικό που κρατάει φυλαγμένο καλά μέσα της πολύ καιρό. Έτσι γυρνάμε πίσω, στη δεκαετία του 1930, για να γνωρίσουμε ένα άλλο ζευγάρι και να ξεκινήσει έτσι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, γεμάτο λυρισμό, ένταση, αγάπη και απροσδόκητα γεγονότα. Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη πλοκή, γεμάτη ενδιαφέροντες και σημαντικούς χαρακτήρες, που ο καθένας διαδραματίζει τον δικό του ρόλο στην ιστορία και βάζει το λιθαράκι του, μικρό ή μεγάλο. Ουσιαστικά γνωρίζουμε τρεις γενιές Κρητικών και μέσα από αυτούς τα ήθη και τα έθιμα, το αντέτι, την κουλτούρα, τη νοοτροπία και τις αντιλήψεις τους, τις δύσκολες στιγμές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και της Κατοχής, τη φωτιά του έρωτα και τον κατευνασμό του σασμού.

Όλα ξεκινάνε με τον Σήφη Λεβεντάκη που αναγκάζεται να φύγει από τον Αποκόρωνα για να μην ανάψει βεντέτα και καταφεύγει «ανεμαζωξάρης» σε χωριό του Ρεθύμνου. Οι συνήθειες των γυναικών (ασπρόρουχα, μπατανίες, μαγείρεμα) και των αντρών (μητάτο, καφενές) δίνουν αληθοφάνεια στις σκηνές και ζωντανεύουν την κρητική κοινωνία. Οι ετοιμασίες του γάμου, η προκοπή του γαμπρού, η διαδικασία της ύφανσης στον αργαλειό με τα πάμπολλα στάδια και τη μεγάλη προσοχή και κόπωση που απαιτούνται, ο φόβος της ανύπαντρης για το «ράφι», οι κακές γλώσσες με άξιες εκπροσώπους τη Ζουμπουλιά και την Ευγενία, είναι χαρακτηριστικά που δίνουν ζωηράδα και ρεαλισμό στα πρώτα βήματα της νέας αρχής του Σήφη και δείχνουν πόσο καλά μελέτησε και ενέταξε στο κείμενό της η συγγραφέας τη λαογραφία του κρητικού τόπου.

Η ιστορία του Σήφη και της Κατερίνας είναι τρυφερή, απλή, όμορφη, στρωτή, συγκινητική ως προς την απλότητα των προσδοκιών, γλυκιά σαν τα χέρια που κέντησαν τα ασπρόρουχα για το νέο σπίτι. Τι μπορεί να συνέβη λοιπόν και να φτάσαμε στο δυσοίωνο 1970 με το οποίο ξεκινάει το μυθιστόρημα; Δεν ήθελα να συνεχίσω να διαβάζω, ήταν ωραία, ζεστά και χουχουλιάρικα στο «ροζ κουκούλι» της καθημερινότητας, με προειδοποίησε κι η ίδια η συγγραφέας με πανέμορφα λόγια: «Τόσο απλά, τόσο καθημερινά και τόσο όμορφα. Κι αν κανείς τους ως τότε δεν είχε νοιαστεί να δώσει όνομα στην καθημερινότητά τους, όταν αυτή άλλαξε, έμαθαν πως είχε δύο ονόματα: ευτυχία και ειρήνη. Γιατί όσο απλή υπόθεση μπορεί να είναι η ευτυχία, τόσο δύσκολη μπορεί να γίνει αν σου την κλέψουν…» (σελ. 161).

Διαχρονικά μηνύματα με γέμισαν αισθήματα και χιλιάδες παραστατικές εικόνες μου έδειξαν ανθρώπους απλούς, ταπεινούς μα και αυστηρούς, μονοκόμματους. Αυτό που ξεχώρισα ήταν το γεγονός πως δεν έχουμε πλήρη υποταγή στις επιθυμίες του άντρα (συζύγου και πατέρα) αλλά ξεχωριστές, έντονες και ιδιαίτερες προσωπικότητες. Τις θαύμασα, τις συνέτρεξα, τις υποστήριξα. Η μάχη απέναντι στο παράλογο, η αμυαλιά μπροστά στον έρωτα, η λογική μπροστά στο καλό του μέλλοντος είναι τα όπλα που ατσαλώνουν τις γυναίκες του βιβλίου και προσπαθούν να αλλάξουν τον ρου των γεγονότων που έρχονται καταπάνω τους. Με θαυμασμό αντίκρισα τη μάνα-φωνή της λογικής, την ελάχιστη από αυτές του νησιού και της εποχής: «Μοναχογιό τον είχε και τον ήθελε ζωντανό. Σκληρή ήταν, όχι παράλογη. Λύση ήθελε, όχι αντεκδίκηση» (σελ. 34). Κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την εξής φράση: «-Στη ζωή, άλλοι κάνουνε αυτό που θέλουνε κι άλλοι αυτό που πρέπει». Αυτοί είναι οι δύο πόλοι γύρω από τους οποίους κινείται το βιβλίο, δημιουργώντας έτσι μια σειρά από συναρπαστικά γεγονότα και εκπλήξεις, μακριά από πεπατημένες και εύκολες λύσεις. Η συγγραφέας καταφέρνει να ζωντανέψει ιστορίες αγάπης και μίσους ακολουθώντας το δικό της μονοπάτι.

Η Κατερίνα και ο Σήφης, η Αφροδίτη και ο Απόστολος, η Ανέζα και ο Μανούσος είναι άνθρωποι φτιαγμένοι από σάρκα και όχι χαρακτήρες χάρτινοι ή άψυχοι. Η συγγραφέας με άφησε απόλυτα ικανοποιημένο με την πλοκή και τις εξελίξεις στις ζωές αυτών των ανθρώπων, που μερικές φορές υπάκουσαν στο «πρέπει», πνίγοντας το «θέλω» τους. Μέσα από το μυθιστόρημα περνάει σχεδόν μισός αιώνας και τρεις γενιές χωρίς να αναλωθούμε σε περιττές λεπτομέρειες, χωρίς επαναλήψεις, χωρίς εύκολες λύσεις. Το γεγονός πως αναφέρομαι στην αρχή και στο τέλος του μυθιστορήματος δε σημαίνει πως η δεύτερη γενιά ελλείπει αξίας και προσοχής, απλώς θέλω πολύ να ανακαλύψει ο αναγνώστης μόνος του τα προτερήματα του κειμένου. Ακόμη και ο πόλεμος που μεσολαβεί απλώνεται όσο πρέπει και τα γεγονότα που διαδραματίζονται στα αιματηρά αυτά χρόνια όχι απλώς δεν είναι διακοσμητικά στοιχεία ώστε ν’ απλώσουμε το κείμενο σε λίγες παραπάνω σελίδες αλλά απόλυτα συνυφασμένα με τα κατοπινά χρόνια, κάτι που δημιουργεί ένα αξιοπρόσεκτο σφικτό δέσιμο στην πλοκή κι ένα αρραγές σύνολο με ανθρώπους που αλληλοεπιδρούν ποικιλοτρόπως και περιστατικά που δεν ξέρεις πού θα σε οδηγήσουν στη συνέχεια. Η μια γενιά παραδίδει τη σκυτάλη της αφήγησης στην επόμενη με λογικό και σύντομο σχετικά τρόπο, τα περιστατικά έρχονται το ένα πίσω από το άλλο και περίμενα με αγωνία τι θα γίνει παρακάτω. Η συναισθηματική φόρτιση σε κάποια σημεία ήταν τόσο έντονη που δάκρυσα (η μάνα στον γάμο του γιου της, η αγκαλιά της νύφης στον σύζυγο μέρες μετά τον γάμο μέσα από μια αξιέπαινη ψυχολογική επεξεργασία της, η απόφαση μιας γυναίκας να απαγκιστρωθεί από τον δοσίλογο και βίαιο σύζυγό της και πολλά άλλα). Η ντομπροσύνη τσακώνεται με την υποταγή και τα όνειρα υποχωρούν μπροστά στη λαίλαπα της πραγματικότητας. Κι όλα αυτά πασπαλισμένα με τα απολύτως απαραίτητα και σωστά μελετημένα καλολογικά και πραγματολογικά στοιχεία.

Δυστυχώς όλη αυτή η θετική εντύπωση κάπως μετριάστηκε όταν επιστρέψαμε στις ζωές της Ανέζας και του Μανούσου, μιας και η ιστορία συνεχίστηκε με εξίσου λεπτομερή τρόπο, κάτι που με κούρασε, έχοντας ήδη διαβάσει τόσες πολλές ιστορίες και έχοντας γνωρίσει τόσους ανθρώπους στις προηγούμενες σελίδες. Κατάλαβα τελειώνοντάς το πως η συγγραφέας ήθελε να τονίσει τη δύναμη της συγχώρεσης και να δείξει έναν αρμονικό κύκλο για να τελειώσει σωστά το βιβλίο της, δυστυχώς όμως οι περιπέτειες που αφορούν τα δυο αυτά παιδιά κάλλιστα θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα αυτοτελές μυθιστόρημα, μιας και έπρεπε να βιώσουν καταστάσεις που να δικαιολογούν τη χρονική απόσταση από το παρελθόν. Νέες ανατροπές και εμπόδια λοιπόν, αποφασιστικότητα και όνειρα, εξελίξεις που με λύπη μου προσπερνούσα βιαστικά, μόνο και μόνο για να φτάσω στο λυτρωτικό και αίσιο τέλος. Θα ήταν καλύτερο ίσως είτε να δοθούν λιγότερες λεπτομέρειες στα πρώτα χρόνια (κάτι που θα έχανε σημαντικά σε συναισθηματική αξία, μιας και η κοινωνία της Κρήτης ζωντανεύει αξιέπαινα μέσα από το αντέτι και τις παράλογες συνήθως αντιδράσεις των ανθρώπων) είτε να περιοριστούν τα γεγονότα των τελευταίων πρωταγωνιστών.

Σε αυτό το γλυκό και καλογραμμένο ταξίδι, με συντρόφευαν όμορφα και λιτά καλολογικά στοιχεία, παρομοιώσεις και μεταφορές, που γλύκαιναν τις δύσκολες στιγμές και μαλάκωναν την οξύτητα των άδικων παρεμβάσεων. Η φύση, ο ουρανός και τα λουλούδια, ο κάμπος και το βουνό, με τα χρώματα και τις μυρωδιές τους, δημιουργούν λυρικότατες εικόνες ενώ η ντοπιολαλιά είναι εξίσου μετρημένη, ίσα να μη βαραίνει το κείμενο ή να μην κουράζει τον αναγνώστη. Πολλές σκηνές ήταν γραμμένες σχεδόν με κινηματογραφικό τρόπο, γρήγορες, ολοζώντανες, πλήρως φωτισμένες και οι διάλογοι ήταν όσοι και όπως έπρεπε.

Αντέτι είναι ο άγραφος νόμος της Κρήτης, τα ήθη και έθιμα αιώνων, όπου υπάγονται η βεντέτα και ο σασμός. Το νέο μυθιστόρημα της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη αφηγείται τις ιστορίες τριών γενεών μέσα από μια ποικιλία εξελίξεων και μια πανσπερμία χαρακτήρων, τοποθετώντας διακριτικά σε κάποια σημεία ιστορικά γεγονότα και δίνοντας ρεαλισμό και ένταση με τη συγγραφική της τέχνη. Εξισορροπημένο, δουλεμένο, μεστό, το βιβλίο με ταξίδεψε στα βουνά και τις ψυχές της Κρήτης, μου σύστησε ενδιαφέρουσες προσωπικότητες (με δύναμη και σφρίγος, με αποφασιστικότητα αλλά και ξεροκεφαλιά, με υπακοή στους άγραφους νόμους αλλά και μπροστάρηδες όταν καλεί το δίκαιο) και με γέμισε έντονα συναισθήματα και πολλή συγκίνηση.

Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη και «Αντέτι» εκδόσεις Πνοή

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Όσοι αγαπούμε την Κρήτη κι έχουμε ταξιδέψει στα χωριά της, διαβάζοντας το «Αντέτι» νοσταλγούμε με αγάπη τις ομορφιές της αλλά και συμπορευόμαστε με τη συγγραφέα στα δικά της άγνωστα μονοπάτια. Όλοι γνωρίζουμε πως οι Κρητικοί είναι φιλόξενοι άνθρωποι και ξέρουν να τιμούν τους καλεσμένους τους. Ανοίγουν τα σπίτια τους, σε γνωρίζουν στα μέρη τους, γεύεσαι τα καλούδια τους, εντυπωσιάζεσαι από τα χειροτεχνήματά τους, τα ήθη και έθιμα τους, γίνεσαι κομμάτι τους και πολλές φορές φεύγεις από τον τόπο τους παίρνοντας στοιχεία της ντοπιολαλιάς αλλά και χαρακτηριστικά της δύναμης, της θέλησης και της ντομπροσύνης τους. Επειδή έχω γνωρίσει όλα τα παραπάνω, μου φάνηκε πολύ οικείο το μυθιστόρημα και το απόλαυσα. Σίγουρα όμως υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που δεν τα γνώρισα και η συγγραφέας πολύ όμορφα με οδήγησε να τα ανακαλύψω. Με ξενάγησε σε μητάτα και δάση, σε εκκλησιές απόμερες που δεν κατάφερα να γνωρίσω στα σύντομα ταξίδια μου. Ταξίδεψα και έζησα τις χαρμολύπες τους. Αγάπησα και αντιπάθησα χαρακτήρες. Συμπόνεσα τις γυναίκες που έπεσαν θύματα του σασμού, του ηθικού άγραφου νόμου και πλήρωσαν με την αγάπη. Αλλά καλύτερα ζωντανός και μακριά από τον τόπο που γεννήθηκες ή από το άτομο που ονειρεύτηκες να ζήσεις την υπόλοιπη ζωή μαζί του, παρά νεκρός.

Η Κρήτη μέσα από τη γραφή της συγγραφέως παίρνει σάρκα και οστά και συνεχίζει να μας εκπλήσσει με άγνωστα σημεία του παρελθόντος αλλά συγχρόνως μας ανεμίζει τα μαλλιά μέσα από τους ήρωές της με το αεράκι της αισιοδοξίας ότι κάτι θα αλλάξει στα μυαλά της νέας γενιάς των Κρητών για το μέλλον της. Τρεις γενιές ανασαίνουν μέσα στις 500 περίπου σελίδες της, που πέφτουν θύματα αυτής της εκδίκησης, που παραμερίζουν τους έρωτες στο φυλλοκάρδι τους για να μην κυλιστούν στο αίμα οι οικογένειες. Το παράλογο τίμημα το πληρώνουν ακριβά οι ήρωες της ιστορίας μας. Όπως ο Σήφης, η Κατερίνα, η Αφροδίτη, ο Αντρέας, ο Απόστολος, η Ρηνιώ, ο Μανούσος και η Ανέζα. Μέσα από κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά γεγονότα όπως η καταστροφή των χωριών του Βιάννου από τους Γερμανούς, οι Έλληνες σπιούνοι που πήγαν μαζί τους για να επιβιώσουν αλλά και αργότερα με τη Χούντα, όπως ο κοινοτάρχης Χαράλαμπος Προεστάκης, ο πεθερός της Ανέζας και ο άντρας της Ευγενίας, αλλά και τα γεγονότα της Νομικής, του Πολυτεχνείου έχουν τη θέση τους μέσα στο μυθιστόρημα. Δυνατές ανθρώπινες σχέσεις, κόντρες, ήρωες που μας καθηλώνουν και νιώθουμε πως το βιβλίο «καίει» στα χέρια μας θέλοντας να το τελειώσουμε για να λυτρωθούμε μαζί με τους ήρωές της. Γιατί, όταν το βιβλίο είναι εμπνευσμένο μέσα από αληθινά γεγονότα και ίσως βιώματα της συγγραφέως, διαβάζεται απνευστί. Σαν ο χείμαρρος της μνήμης χύνεται στο χαρτί χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Καλογραμμένο, με ωραία γλώσσα, όμορφες περιγραφές της κρητικής γης, χτισμένοι άρτιοι χαρακτήρες, δράση όπου χρειάζεται για να ανεβεί η αγωνία του αναγνώστη. Πιο πολύ την Ανέζα αγάπησα και την τόλμη της.

Παρά τις 500 σελίδες του, δεν ένιωσα να βαριέμαι, να με κουράζει και να θέλω να το αφήσω για να το τελειώσω κάποια άλλη στιγμή. Όπως λέμε οι αναγνώστες, δεν κάνει πουθενά «κοιλιά». Κι αυτό το κατάφερε άριστα η συγγραφέας βάζοντας τα δικά της υλικά σε κάθε σελίδα όπως έρωτα, πόνο, λύπη, αδικία,χαμένα όνειρα, ελπίδα αλλά και λόγο τιμής, και πειθαρχία στο σασμό που έκαναν οι μεσίτες όσο δύσκολος και αν ήταν. Καλοτάξιδο να είναι!

«Κάποια πράγματα στη πορεία της ζωής μας γίνονται μ’ ένα τρόπο, απλώς γιατί έτσι έπρεπε να γίνουν. Δεν υπάρχουν απαντήσεις σε όλα τα «γιατί», και τότε εμείς πρέπει να τα δεχτούμε όλα όπως είναι…»

«Ακόμη κι αν κλείσουν οι πληγές, καλό είναι να μην τις ξύνει κανείς, γιατί μπορεί να κακοφορμίσουν»

«Είναι όλα αυτά που έχεις καταχωνιάσει μέσα σου, αυτά που ενώ έχεις δίκιο αναγκάζεσαι να ζητάς συγγνώμη, είναι αυτές οι κραυγές που ουρλιάζουν μέσα σου, αυτά είναι που γίνονται θεριά και κατασπαράζουν την ύπαρξή σου».

Το νέο βιβλίο της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, με τίτλο “Αντέτι” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή, είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, απλωμένο σε μια μεγάλη χρονική περίοδο, με αφετηρία τον περασμένο αιώνα. Ένα οδοιπορικό που περνά από τις ζωές ανθρώπων τριών γενεών και φτάνει στο σήμερα. Σημείο αναφοράς η λεβεντογέννα Κρήτη, συνήθειες, ήθη και έθιμα, άγραφοι νόμοι στους οποίους “υπακούει” το σύνολο των ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας του αγαπημένου σε όλους μας νησιού και με μια λέξη, αποκαλούμε “αντέτι”.

Οι ζωές των ηρώων του βιβλίου, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, σημαδεύτηκαν από το αντέτι του σασμού, πλήρωσαν μια λάθος κίνηση, μια λάθος κουβέντα, με μια θυσία, έναν συμβιβασμό, που άλλαζε για πάντα την ζωή τους και όριζε την συνέχεια της, προκειμένου να αποφύγουν να ξεπληρώσουν το τίμημα αυτής της ύβρεως που διέπραξαν, με αίμα, που θα ήταν και η αρχή μιας βεντέτας.

Είναι μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, που εκμαίευσε η συγγραφέας μέσα από μια βαθιά και επιμελή έρευνα. Όπως λέει και η ίδια στο εισαγωγικό της σημείωμα μέσα από διηγήσεις που τύχαινε να ακούσει, μα και μέσα από διάφορες συζητήσεις με ανθρώπους σχετικούς με το θέμα, τους λεγόμενους “μεσίτες”, με υπομονή και επιμονή μπόρεσε να αντλήσει εκείνες τις πληροφορίες και τα στοιχεία, που την βοήθησαν να παρουσιάσει το θέμα της, που είναι ο “σασμός”, προκειμένου να αποφευχθεί η βεντέτα, που και μόνο στο άκουσμα της, ο νους όλων, πάει στην Κρήτη. Για αυτό λοιπόν θεωρώ αυτό το βιβλίο ένα χρέος τιμής της συγγραφέως προς την ιδιαίτερη πατρίδα της, την Κρήτη. Ένα χρέος, που της υπαγόρευε να αναδείξει και να μιλήσει, για τον σασμό και την διαπραγματευτική δύναμη που έχει.

Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου είναι φανερή η επιτυχημένη απόδοση μιας γοητευτικής ατμόσφαιρας, xάρη στην κρητική ντοπιολαλιά με την οποία ντύνει τους διαλόγους της η συγγραφέας, μα και δημιουργεί απαράμιλλες εικόνες της κρητικής γης, οι οποίες εντάσσουν τον αναγνώστη στο βάθος της ιστορίας.

Οι Κρητικοί είναι εξαιρετικά φιλόξενοι. Τιμούν τους καλεσμένους τους, τους ξένους, με τον καλύτερο τρόπο που διαθέτουν, σκοπός τους πάντα εκείνοι να μείνουν ευχαριστημένοι. Αυτό ένιωσα πως έκανε και με μένα, διαβάζοντας το βιβλίο της η Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, με ξενάγησε μέσα από τις σελίδες του, στο νησί της με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς στιγμή να μου αφήνει το χέρι, χωρίς να νιώσω μόνη καθόλου. Μου έδειξε φανταστικά τοπία, από τα μιτάτα μέχρι τα δάση και τις ψηλές βουνοκορφές, με φιλοξένησε στα σπιτικά καλόκαρδων ανθρώπων, γεύτηκα νοστιμότατα φαγητά, μύρισα χίλια βότανα, λουλούδια σε καλοφροντισμένες αυλές, προσκύνησα με κατάνυξη σε εκκλησιές και μοναστήρια, χόρεψα σε πανηγύρια, έμεινα εκστασιασμένη μπροστά σε ηλιοβασιλέματα και ανατολές που τα χρώματα τους με ζέσταναν, με ταξίδεψαν, με γαλήνεψαν. Ήμουν καλεσμένη σε χαρές και λύπες, μου έδειξε ήθη και έθιμα που δεν υπήρχε περίπτωση να μάθω ποτέ, μιας Κρήτης που έτσι δεν θα γνώριζα ποτέ. Θαύμασα ντεληκανήδες και κοπελιές περήφανους σαν αετούς, ζήλεψα που δεν τους γνώρισα και εγώ, είδα μάνες να καρδιοχτυπούν για τα παιδιά τους, πατεράδες να γίνονται θυσία για αυτά. Ήμουν εκεί, άλλοτε πιο μακριά και διακριτικά στις πιο προσωπικές τους στιγμές και άλλοτε κοντά τους, να τους ψιθυρίζω λόγια παρηγοριάς, να τους προειδοποιώ και άλλοτε να θυμώνω μαζί τους. Έμαθα μυστικά των ηρώων ανομολόγητα, αθώα ή ένοχα, είδα τις αδυναμίες τους, τους φόβους τους, τους δισταγμούς τους, τα λάθη τους.

Αν όλα αυτά στα προσφέρει απλόχερα ένα βιβλίο, τότε πείτε μου, δεν είναι ο συγγραφέας του ένας άξιος και φιλόξενος ξεναγός;

Το “Αντέτι” της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, είναι μια γλυκόπικρη ιστορία, μια ιστορία γεμάτη απρόσμενες ανατροπές που χαράζουν την μοίρα στις ζωές των ηρώων, που δοκιμάζονται, μα αντιστέκονται στο “αιματοβαμμένο” φόρο τιμής μιας βεντέτας, γιατί το καλό νικάει το κακό, αρκεί να υπάρχει θέληση και εκείνοι που θα το υπερασπιστούν με όλη την δύναμη της ψυχής τους.

Πολυπρόσωπο το μυθιστόρημα της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, η οποία αν και δημιουργεί πολλούς ήρωες, οι ιστορίες τους ξεδιπλώνονται και μπλέκονται μεταξύ τους αρμονικά και σηματοδοτούν την εξέλιξη της πλοκής που ρέει αβίαστα και οδηγεί στην διεκδίκηση των προσωπικών παθών των ηρώων και της λύτρωσης.

Ήρωες όπως η γυναίκα, μάνα, κόρη, αγαπημένη, φίλη, η θέση και ο ρόλος της στην κοινωνία, άλλοτε αποδυναμωμένη ή και ισορροπίστρια και άλλοτε αυτή που κινεί τα νήματα. Ο Σήφης που υποταγμένος στις προσταγές ενός σασμού, προσπαθεί να ξαναφτιάξει την ζωή του, χωρίς στιγμή να ξεχνά την περηφάνια, τις αρχές του και τις υποχρεώσεις του. Το Κατερινιώ, η Αφροδίτη, ο Αντρέας, ο Απόστολος, η Ρηνιώ, ο Μανούσος και η Ανέζα, προσθέτουν το δικό τους χρώμα και συγκροτούν το πλαίσιο στο οποίο ξετυλίγεται μια συγκλονιστική ιστορία, την οποία ο αναγνώστης βλέπει κυριολεκτικά να συντελείται μπροστά του με κινηματογραφική ένταση στην πλοκή. Εικόνες και περιγραφές άλλοτε απίστευτου ρεαλισμού, άλλοτε σαγηνευτικής τρικυμίας και άλλοτε απολαυστικής έντασης, γραμμένες με την ευαισθησία μιας πένας βουτηγμένη στον λυρισμό ενός ποιητικού ρυθμού που κρύβεται μέσα σε προτάσεις και παραγράφους διάσπαρτες μέσα σε όλο το βιβλίο, ενός ρυθμού αρμονικού που παρασύρει τον αναγνώστη και του δημιουργεί εσωτερικές ψυχολογικές διακυμάνσεις ποικίλων συναισθημάτων.

Η αφήγηση της Μαρίας Πρινάρη-Καρκαβατσάκη, αποδίδει στο κείμενο της, την παραστατικότητα, την σοβαρότητα, τον σεβασμό, την ταχύτητα και την ενέργεια που απαιτείται την κάθε φορά και μέσω όλων αυτών, φέρνει στην επιφάνεια όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις και συγκρούσεις των ηρώων της, τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Ταυτόχρονα αναβιώνει, με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, την σκληρότητα μιας εποχής, τις σκληρές επιλογές που υπαγόρευαν τα ήθη και τα έθιμα της, το αντέτι, μιας εποχής, λίγο ή πολύ, άγνωστης σε μας, στο σήμερα. Με την ευγένεια της γραφής της, μια ευγένεια που προέρχεται από την αγάπη της συγγραφέως για την ιδιαίτερη πατρίδα της και τον απαιτούμενο σεβασμό, χωρίς να παραποιεί, χωρίς να υπερβάλει, η Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη καταβυθίζεται στην ψυχοσύνθεση των ηρώων της, σκάβει βαθιά μέσα τους και φέρνει στο φως τα αίτια και τα αιτιατά των πράξεών τους, τις ψευδαισθήσεις και τα όνειρά τους, τις ελπίδες μα και την βιωμένη διάψευση τους, την ανάγκη τους να καθορίσουν οι ίδιοι τις σχέσεις τους, την ορμή, το πάθος και την γενναιότητα, που χαρακτηρίζει τις συμπεριφορές τους.

Κάπως έτσι στήνει τον δικό της αργαλειό για να φιλοτεχνήσει εκεί, πολλά πανανθρώπινα και διαχρονικά μηνύματα τα οποία ξεπηδούν από τις σελίδες του βιβλίου της, μα και να μας μιλήσει για όλα όσα την απασχολούν, να μας ξανασυστήσει την Κρήτη της καρδίας της, μέσα από μια κατάθεση ψυχής, που προκαλεί δέος στον αναγνώστη.

Πολλά συγχαρητήρια, λοιπόν, στην Μαρία Πρινάρη-Καρκαβατσάκη κι ένα μεγάλο ευχαριστώ για όσα με έκανε να νιώσω μέσα από ένα αξιόλογο μυθιστόρημα που συνδυάζει στις σελίδες του, την λογοτεχνική αφήγηση με την κοινωνιολογική έρευνα, την ιστορική μελέτη μα και την διαχρονικότητα των καταστάσεων στην χώρα μας.

Κερδισμένος ο αναγνώστης που μέσα από το “Αντέτ騔, θα γνωρίσει την δύναμη της καλής θέλησης, την αξία της διαπραγμάτευσης, την γοητεία της επικράτησης της λογικής, την δύναμη του σασμού..πριν πάρει τις τελικές του αποφάσεις και τυχερός, όποιος υιοθετήσει τις χάρες των μεσιτών και με βάση αυτές, μάθει να διαχειρίζονται κάθε άσχημη και δυσάρεστη κατάσταση που απειλεί την ηρεμία της ζωής της δικής του, μα και των γύρων του.

Πρώτη μου επαφή με την συγγραφέα και με αφήνει με τις καλύτερες εντυπώσεις. Πολύ ωραία γραφή, ενδιαφέροντες ήρωες, ωραία πλοκή. Πολύ καλή αποτύπωση του τόπου που διαδραματίζεται κατά κύριο λόγο η πλοκή του βιβλίου, των συνθηκών, των ιστορικών γεγονότων που πλαισιώνουν την ιστορία και των ιδιαίτερων εθίμων και άγραφων νόμων που ίσχυαν (και ισχύουν;) στην μεγαλόνησο και καθόρισαν τις ζωές των ηρώων. Το βιβλίο με ταξίδεψε, με θύμωσε, με συγκίνησε, μου έδωσε τροφή για σκέψη, με άγγιξε. Κλείνοντάς το πια, αποχαιρετώ τους αγαπημένους μου ήρωες και το τοποθετώ στην βιβλιοθήκη μου, στο ράφι με τ’ αγαπημένα…