Ενα βιβλίο που συναρπάζει. Ενας συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του.
Ναι, θα το πρότεινα σε φίλο-η μου
06-11-2015 11:29
Υπέρ Ενδιαφέρον, Συναρπαστικό, Καθηλώνει, Πρωτότυπο, Ανατρεπτικό, Ευχάριστο, Πλούσια πλοκή
Κατά
«Μη με λησμόνει» Κ. Κρομμύδας
Μια φορά κι έναν καιρό, δίπλα στη λίμνη των Ιωαννίνων, σε τρομακτική ατμόσφαιρα, μέσα σε «σπίτι», μια γυναίκα παλεύει να μη γεννήσει το παιδί της.
Μια φορά κι έναν καιρό, ένας νεαρός τσακώνεται άσχημα με τον πατέρα του.
Μια φορά κι έναν καιρό, μια διασημότητα ξεναγείται στη βιβλιοθήκη της Ι. Μ του Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο.
Μια φορά κι έναν καιρό, μια μητέρα αναζητά το παιδί της. Αυτή είναι και η αρχή, και η μέση, και το τέλος. Αυτή είναι η σχέση μάνας-παιδιού που διαπερνά όλο το μυθιστόρημα.
Οι τόποι στους οποίους μας ταξιδεύει το μυθιστόρημα είναι απεριόριστοι, ο χρόνος είναι όμως περιορισμένος, και τον οριοθετεί ο θάνατος, ένα υπαρκτό, μα απροσδιόριστο χρονικό όριο το οποίο ισχύει για όλους. Ξέρουμε ότι πρέπει να βιαστούμε, αλλά πόσο;
Έχω τη συνήθεια να οικειοποιούμαι τα βιβλία που διαβάζω, να υπογραμμίζω, να σημειώνω, να τα γεμίζω σκέψεις και ερωτηματικά, έτσι, μιας και οι ιστορίες μοιάζουν ασύνδετες, στη σελίδα 45 του μυθιστορήματος, έχω γραμμένη την παρατήρηση «Δίνει παράλληλες ιστορίες. Πώς μπλέκονται;». Κι όμως, αποδεικνύεται ότι μπλέκονται με μεγάλη επιτυχία.
Κάθε κεφάλαιο του βιβλίου πραγματεύεται και συνεχίζει μια ξεχωριστή παράλληλη ιστορία εξίσου ενδιαφέρουσα με την προηγούμενη, που τελειώνει κάθε φορά σαν τις ιστορίες από τις 1000 και μία νύχτες: μένεις με την περιέργεια του τί θα ακολουθήσει, ώσπου σιγά-σιγά αυτές συγκλίνουν, πλέκουν μεταξύ τους και οδηγούν στη λύτρωση τους ήρωες. Ό,τι στοιχείο δίνει ο συγγραφέας δεν είναι αυθαίρετο, βρίσκει την ερμηνεία του στη συνέχεια του έργου. Τα πάντα κουμπώνουν, και τα γεγονότα, και τα συναισθήματα, και οι χαρακτήρες. Οι ιστορίες συγκλίνουν σταδιακά την κατάλληλη στιγμή και έτσι ούτε μοιάζει βεβιασμένο, ούτε όμως και με καθυστέρηση ώστε να κουράσει. Τα στοιχεία δεν κουμπώνουν ούτε ερμηνεύονται στο τέλος και μάλιστα όλα μαζί. Το πέπλο πέφτει αργά και υπέροχα βασανιστικά πάνω σε κάθε σημείο, την ίδια στιγμή που κάπου αλλού αναδύεται κάτι καινούργιο, με αυτόν τον τρόπο, ο αναγνώστης παραμένει σε εγρήγορση, και σαν τον Κοντορεβυθούλη συγκεντρώνει στοιχεία προς αξιολόγηση και μετέπειτα αξιοποίηση.
Ο κ. Κρομμύδας επικαλείται όλη τη καλλιέργεια που έχει αποκομίσει ο καθένας μας για να κατανοήσει το βάθος των ηρώων του. Το βάθος του χαρακτήρα εξαρτάται από εσένα, αναγνώστη, και όχι από τον συγγραφέα. Εσύ θα αναγνωρίσεις τα κρυμμένα μυστικά, τα σύμβολα και τις ερμηνείες.
Το βιβλίο δεν κάνει κοιλιά. Πράγμα το οποίο οφείλεται και στην πλοκή, και στη δομή, μα και στη σωστή χρήση των σημείων στίξης, τα οποία διατηρούν σταθερό ρυθμό και δείχνουν πως ο συγγραφέας δεν βιάζεται, απεναντίας απολαμβάνει τη συγγραφή όσο εμείς την ανάγνωση.
Οι προτάσεις είναι κοφτές και ολοκληρωμένες. Δεν υπάρχει τίποτα περιττό. Ορισμένοι ίσως να πουν ότι πρόκειται για αντρική γραφή θέτοντάς τη σε αντιπαράθεση με τη γυναικεία. Δεν είναι ένας διαχωρισμός που προσωπικά ασπάζομαι. Ο τρόπος γραφής, το στυλ, αντικατοπτρίζουν τον τρόπο σκέψης του καθενός, θεωρώ επομένως, ότι ο κ. Κρομμύδας, έχει ξεκάθαρη σκέψη η οποία αποτυπώνεται στον τρόπο που εκφράζεται. Είναι ένας τρόπος σύνταξης και δομής της πρότασης που δεν εμπεριέχει από την πλευρά του δισταγμούς, και ας το παραδεχτούμε, κανείς δεν αφήνεται να παρασυρθεί από κάποιον που διστάζει. Ο συγγραφέας ξέρει πού το πάει γι αυτό και του παραδίνεται ο αναγνώστης.
Και έπειτα, πώς να μην του παραδοθείς όταν μπλέκει αγάπη και έρωτα; Η κεντρική ιστορία που κρατά τον μίτο του μυθιστορήματος, περιστρέφεται γύρω από την μητρική αγάπη, αναφέρεται όμως και στην ερωτική αγάπη, στην ερωτική έλξη, στην συζυγική αγάπη (παραδόξως παρούσα μέσα από την απουσία της), στον αγοραίο έρωτα, την απόρριψη, στη θεία αγάπη. Στη θεία αγάπη, που δίνει στον άνθρωπο τη δύναμη της συγχώρεσης. Στη θεία αγάπη που μπορεί να είναι και σκληρή καθώς ενέχει και την απόδοση της Δικαιοσύνης.
Τα ανθρώπινα πάθη επιστεγάζονται από την παρουσία του θείου, μέσα από την γαλήνη που αναζητούν και τη Θεία δίκη που αποδίδεται στη πορεία. Η παρουσία του ιερού στοιχείου εν πρώτοις, φαίνεται να εντοπίζεται μόνο στην αναφορά της Μονής του Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο. Αρχικά, μοιάζει με ένα απλό επιπλέον ωραίο στοιχείο, ένας τόπος τόσο όμορφος όσο και τα Γιάννενα ή το Γαλαξίδι στα οποία σε έχει ταξιδέψει προηγουμένως. Μετά όμως εξυφαίνεται το σχέδιο του συγγραφέα: σε κάθε τόπο βρίσκεται κάτι ιερό. Όλα όμως έρχονται σαν υπονοούμενα, σαν μικρά φωτάκια που επικαλούνται τις γνώσεις και τη γενική καλλιέργειά σου. Οι ήρωες κατευθύνονται προς μια βελανιδιά, εκμυστηρεύονται υπό τον ίσκιο της ελιάς…. Τα δύο ιερά δέντρα της αρχαιότητας. Και τα βάζεις κάτω, και θυμάσαι ότι από τη βελανιδιά –το ιερό δέντρο του Δία- προέρχονται οι χρησμοί του μαντείου της Δωδώνης που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τα Γιάννενα…οι ήρωες επισκέπτονται το μαντείο των Δελφών, κοντά στο Γαλαξίδι, όπου βρίσκεται και το ιερό του Απόλλωνα. Και παρατηρείς ότι κανένα όνομα ήρωα δεν είναι τυχαίο: Υπάρχει λόγος που ο Νίκος λέγεται Νίκος, που ο Μιχαήλ λέγεται Μιχαήλ, και η Αθηνά δε θα μπορούσε παρά να είναι η Αθηνά και να συνομιλεί κάτω από μια ελιά.
Και διαπιστώνεις πως ό,τι συμβαίνει βρίσκεται κοντά σε νερό. Γαλαξίδι, Γιάννενα, Τζια, Πάτμος, Παρίσι, όλα παραθαλάσσια, παραλίμνια ή παραποτάμια μέρη. Όταν το νερό δεν είναι στοιχείο του τοπίου, τότε βρέχει, ή έχει υγρασία, ή χρησιμοποιείται μεταφορικά: «χείμαρρος φιλιού» ή « μια σταγόνα θάλασσας στα μάτια της».
Το νερό ήταν ανέκαθεν σύμβολο της κάθαρσης. Ο,τι καταδύεται, αναδύεται. Το νερό καλύπτει, κρύβει, λυτρώνει, μπορεί να είναι καθαρό, μπορεί να είναι βούρκος, στάσιμο ή τρεχούμενο, νικά τη φλόγα. Είναι το νερό του πνιγμού και του θανάτου, μα είναι και το νερό της βάπτισης, το νερό της συγχώρεσης που σε αναγεννά. Οι ήρωες έλκονται από αυτό. Ο συγγραφέας έλκεται από το νερό. Το εξώφυλλο κατακλύζεται από το νερό.
Το «Μη με λησμόνει» είναι το μυθιστόρημα για τα αντίθετα: την αγάπη versus τη λήθη, τον έρωτα vs το μίσος, τη φωτιά vs το νερό, τη σιωπή vs την κραυγή, τη λαχτάρα vs τον φόβο, το πεπρωμένο vs την ελεύθερη βούληση, το ανθρώπινο vs το απάνθρωπο.
Είναι ένα μυθιστόρημα για να ανείπωτα που καίνε. Όπως θα μπορούσε να είναι μια υπέροχη ταινία για τα ανείπωτα. Από σημειωτικής άποψης, το μυθιστόρημα είναι δουλεμένο με «κινηματογραφική» γραφή. Τα βασικά δεδομένα που χρειάζεται ο σκηνοθέτης βρίσκονται ήδη στο κείμενο, σε ένα κείμενο με φροντισμένη φωτογραφία, με έτοιμη σκηνοθεσία και με ολοκληρωμένο reperage.
Το «Μη με λησμόνει» είναι μια υπέροχη άσκηση μυαλού. Ο κ. Κρομμύδας ερεύνησε, μελέτησε, ταξίδεψε, σκέφτηκε, προβληματίστηκε. Όλα αυτά για να μας σαγηνέψει με το βιβλίο του. Και όταν κάποιος κάνει τόσο κόπο για να σε κατακτήσει, σε έχει ήδη γοητεύσει.
Ήταν χρήσιμο αυτό το σχόλιο;
Ναι
/
Όχι