Καταλυτική υπήρξε για τον Νίκο Καζαντζάκη η γνωριμία του με τη Ρωσία και πλούσιοι οι λογοτεχνικοί καρποί της: Τόντα-Ράμπα, Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας, Ταξιδεύοντας: Ρουσία.

Για την "Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας" (που πρωτοκυκλοφόρησε το 1930 σε δύο τόμους, από τον εκδοτικό οίκο Ελευθερουδάκης Α.Ε.) εύστοχα σημειώνει η σύζυγος του Νίκου Καζαντζάκη Ελένη:

«[...] Ο Ν. Κ. ταξίδεψε απανωτά τρεις φορές στη Ρωσία, όπου έμεινε συνολικά σχεδόν τρία χρόνια. Πήρε μέρος σε συνέδρια πολιτικά και λογοτεχνικά, γνώρισε τους πρωτοπόρους τής σοβιετικής λογοτεχνίας, [...] και συνάμα γνώρισε και μελέτησε από κοντά όχι μόνο τους τόπους όπου οι πνευματικοί εργάτες δούλεψαν κι ευδοκίμησαν, παρά και το ρωσικό λαό, αυτόν το θαυμαστό λαό που ενέπνευσε τόσα αριστουργήματα...
»Όταν ο Καζαντζάκης έγραψε την Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας, η νέα σοβιετική λογοτεχνία μόλις είχε γεννηθεί.
»Το έργο των περισσότερων -ονομαστών σήμερα- σοβιετικών λογοτεχνών ήταν μικρό ακόμα. Μα η σπαθωτή ματιά του Καζαντζάκη βάθυνε στην εξέτασή τους, και τα συμπεράσματά του έχουν την ίδια ισχύ και σήμερα. [...]
»Η "Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας" του Ν. Καζαντζάκη είναι ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο -μοναδικό μπορεί να πει κανείς στο είδος του- που εξετάζει εμπεριστατωμένα τη ρωσική γραμματολογία χωρίς να χάνει καθόλου τη γνωστή γλαφυρότητα και το θέλγητρο του καζαντζακικού λόγου.»