[...] Ο λόγος του Βενιζέλου που παρουσιάζεαι στη συνέχεια (σε μονοτονικό, αλλά με την ορθογραφία της εποχής) εκφωνήθηκε στη Βουλή των Ελλήνων στις 17 Ιουνίου 1930, κατά τη συζήτηση για την κύρωση ελληνοτουρκικής συμφωνίας η οποία επετεύχθη μεταξύ Κεμάλ και Βενιζέλου μόνο ύστερα από σημαντικές παραχωρήσεις της ελληνικής πλευράς σχετικά με τις αποζημιώσεις για την ακίνητη περιουσία που άφησαν οι έλληνες πρόσφυγες στην Τουρκία. Αυτή η νέα σχέση μεταξύ Ελλάδα και Τουρκίας επιστεγάστηκε από το Σύμφωνο Φιλίας που υπεγράφη στην Άγκυρα στις 30 Οκτωβρίου 1930, ώσπου η αναζωπύρωση του κυπριακού ζητήματος στα μέσα της δεκαετίας του 1950 επέφερε θεμελιώδεις μεταβολές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τα αποτελέσματα των οποίων βιώνουμε έως σήμερα.


[...] Υπό τον Κεμάλ, η Τουρκία προέβη σε πρωτοφανείς αλλαγές οι οποίες είχαν κύριο στόχο την ανάπλαση της κοινωνίας με βάση την εθνική αλληλεγγύη, τον πλήρη διαχωρισμό θρησκείας και πολιτικής εξουσίας, καθώς και μια ενσυνείδητη προσπάθεια να στραφεί το νεοσύστατο κράτος από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Μερικές από τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες προέβη ο Κεμάλ ήταν η κατάργηση του παραδοσιακού ισλαμικού νόμου (Σαρία) και η αντικατάστασή του με ευρωπαϊκούς νομικούς κώδικες, η αντικατάσταση του αραβικού αλφαβήτου με το λατινικό, η υιοθέτηση του Γρηγοριανού Ημερολογίου, το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες κ.ά. Ο Κεμάλ κυβέρνησε με παροιμιώδη σκληρότητα, εξόντωσε σχεδόν όλους τους πολιτικούς του αντιπάλους, το ίδιο έκανε και με πληθυσμούς που αντετίθεντο στα σχέδιά του για δημιουργία εθνικού κράτους, όπως οι Αρμένιοι και οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, και δεν άφηνε κανένα περιθώριο για πολιτική αντίδραση στους στόχους του. Ουσιαστικά, κυβέρνησε μόνος του την Τουρκία για 15 χρόνια. Παρ\' όλα αυτά είναι μια προσωπικότητα που άσκησε τεράστια επιρροή όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στα εθνικιστικά κινήματα των χωρών της Αφρικής και της Ασίας.