«Όσα είπαν οι Αρχαίοι Έλληνες περί Θεού» Εκδόσεις Κάκτος 2009 σελ. 341

Η σει­ρά αυ­τή εί­ναι μια προ­σπά­θεια να α­πο­δελ­τιω­θεί το ά­πει­ρο γνω­στι­κό υ­λι­κό της αρ­χαί­ας γραμ­μα­τεί­ας και να κα­τα­τα­χθεί κα­τά α­ντι­κεί­με­νο, σε μια θε­μα­το­λο­γί­α που καλύ­πτει τις πιο βα­σι­κές και σπου­δαί­ες α­πό τις έν­νοιες που θε­με­λί­ω­σε και μελέ­τη­σε η ελ­λη­νι­κή σκέ­ψη, α­ντλη­μέ­νες α­πό τις πε­ριο­χές της ι­στο­ρί­ας, της φιλο­σο­φί­ας, της πο­λι­τι­κής, της ε­πι­στή­μης, της τέ­χνης, της θρη­σκεί­ας, της δημό­σιας και ι­διω­τι­κής ζω­ής – με μια λέ­ξη, α­πό ό­λα ό­σα συ­νι­στούν τον Άν­θρω­πο, που α­γω­νί­ζε­ται για μια ζω­ή ά­ξια να τη ζει κα­νείς, σύμ­φω­να με το α­νυ­πο­χώ­ρητο αί­τη­μα του ελ­λη­νι­κού κό­σμου. Τα α­πο­σπά­σμα­τα που πα­ρα­τί­θε­νται κα­λύ­πτουν μια πε­ρί­ο­δο 12-15 αιώ­νων και κα­τα­χω­ρί­ζο­νται με χρο­νο­λο­γι­κή σει­ρά σε νε­ο­ελλη­νι­κή με­τά­φρα­ση. Φέρ­νουν, μά­λι­στα, τον ση­με­ρι­νό α­να­γνώ­στη σε ε­πα­φή με τα με­γά­λα κεί­με­να της αρ­χαιό­τη­τας και πα­ρα­κι­νούν για την πα­ρα­πέ­ρα εμ­βά­θυνσή του στον ελ­λη­νι­κό λό­γο.

Τα κείμενα αυτά μιλούν από μόνα τους στον σημερινό αναγνώστη, ο οποίος, καλείται να κρίνει και να συμπεράνει ο ίδιος.

Ο Θεός φέρνει σε πέρας τα πάντα.Όμηρος

Είναι πολύ δύσκολο ο θνητός να νικήσει τον Θεό. Όμηρος

Τη γλυκιά επιστροφή στην πατρίδα σου ζητάς, ένδοξε Οδυσσέα, μα οι θεοί θα σου την κάνουν δύσκολη. Όμηρος

Το παλαιότερο από τα όντα είναι ο θεός, διότι είναι αγέννητος.Το ωραιότερο δημιούργημα είναι ο κόσμος, διότι είναι έργο θεού. Θαλής

Ο όμηρος και ο Ησίοδος προσήψαν στους θεούς όλα όσα για τους ανθρώπους είναι ντροπές και ψόγος, πώς κλέβουν, μοιχεύουν και απατούν ο ένας τον άλλο. Ξενοφάνης

Αν τα βόδια, τ΄ άλογα ή τα λιοντάρια είχανε χέρια και μπορούσαν να ζωγραφίσουν και να πλάσουν έργα όπως οι άνθρωποι, θα ζωγράφιζαν τη μορφή των θεών τους τα άλογα σαν τη μορφή των αλόγων και τα βόδια σαν των βοδιών, και τα κορμιά των θεών τους θα τα έφτιαχναν ίδια ακριβώς με τα δικά τους σώματα. Ξενοφάνης

Τίποτα δεν ξεφεύγει απ΄ τον θεό, να το ξέρεις. Ο θεός μας παρακολουθεί και όλα τα μπορεί. Κλήμης Αλεξανδρεύς

Ο Παρμενίδης λέει ότι το ακίνητο, πεπερασμένο και σφαιροειδές είναι θεός.

Όποιος ελπίζει πως οι πράξεις του μένουν κρυφές απ΄ τον θεό, γελιέται. Πίνδαρος

Τι είναι ο θεός. Το παν. Πίνδαρος

Ίσα τα άλλα οι θεοί τα έδωσαν στους θνητούς, τα καταραμένα γεράματα και τη νιότη. Θεόγνις

Για τους θεούς δεν γνωρίζω ούτε ότι υπάρχουν ούτε ότι δεν υπάρχουν ούτε πως είναι στη μορφή. Είναι πολλά εκείνα που εμποδίζουν τη γνώση, τόσο η αβεβαιότητα όσο και η συντομία της ανθρώπινης ζωής. Διογένης Λαέρτιος

Τη δύναμή σου, Δία, ποιος αλαζόνας άνθρωπος θα γονατίσει; Αντιγόνη του Σοφοκλή

Αλίμονο, πόσο γρήγορα αναποδογυρίζει ο θεός την ευτυχία των ανθρώπων. Μελέαγρος -Ευριπίδης

Ο φόβος της οργής των θεών πρέπει να συγκρατεί τους ανθρώπους. Πλάτων

Ο θεός άφησε ελεύθερους όλους τους ανθρώπους, η φύση δεν προόρισε κανένα για δούλο. Αλκιδάμας

Ο Επίκουρος πιστεύει ότι από τις ονειροφαντασίες άντλησαν οι άνθρωποι την έννοια του θεού.

Ο Αναξαγόρας είπε ότι ο θεός είναι νους που δημιουργεί τον κόσμο.

Ο Δημόκριτος είπε ότι ο θεός είναι νους σε φωτιά σφαιροειδή.

Ο Διογένης, ο Κλεάνθης και Οινοπίδης είπαν ότι είναι η ψυχή του κόσμου.

Ο Ηράκλειτος είπε ότι είναι περιοδικό αιώνιο πυρ.

Ο Ζήνων ο Στωικός είπε ότι είναι ο πύρινος νους του κόσμου.

Ο Μέλισσος και ο Ζήνωνας είπαν ότι είναι το ένα, το παν, το μόνο, το παντοτινό και το άπειρο.

Καταφύγιο είναι οι θεοί για τους θνητούς ανθρώπους. Αγνώστου τραγικού

Ορισμένοι φιλόσοφοι, όπως ο Διαγόρας από τη Μήλο, ο Θεόδωρος από την Κυρήνη και ο Ευήμερος από την Τεγέα, λένε πως δεν υπάρχουν καθόλου θεοί.

Γράφει: Ο Κώστας Τραχανάς