Βιβλίο Συμπληγάδες αξιών
Συγγραφέας Μηνάς Στραβοπόδης
Κατηγορία Κοινωνικό Μυθιστόρημα
Εκδότης Αρμός
Συντάκτης-ρια Τόλης Αναγνωστόπουλος

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω».

Η φράση του Καζαντζάκη είναι αντιπροσωπευτική των μηνυμάτων που θέλει να περάσει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ο ανήσυχος συγγραφέας Μηνάς Στραβοπόδης.

Ο βασικός του ήρωας ο καθηγητής του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου, Κίμωνας Ζερβός, σηκώνει πρώτος το λάβαρο της δικής του αντίστασης, για να ξυπνήσει συνειδήσεις «σε ένα κόσμο που δε θέλει να αλλάξει, έχει συνηθίσει το ψέμα και την καλουποποίηση της ζωής του».

Ένα μυστηριώδες σημείωμα για τον ίδιο από έναν παλιό του αγαπημένο φοιτητή λίγο πριν βάλει τέλος στη ζωή του, θα αποτελέσει την αρχή όλων των δοκιμασιών που θα πρέπει να υποστεί ο Ζερβός αν θέλει να φανερώσει την αλήθεια στον κόσμο και να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του. Μέσα από μία διαδικασία γρίφων ο καθηγητής ψάχνει να βρει το γράμμα που ο Τσώρτσιλ θα έστελνε οκτώ δεκαετίες πριν στον Ρούζβελτ και ίσως άλλαζε το ρου της ιστορίας. Λόγω του αιφνίδιου θανάτου του Αμερικανού Προέδρου, το γράμμα αυτό δεν εστάλη ποτέ καθώς ο Τσώρτσιλ δεν εμπιστευόταν τον διάδοχό του Ρούζβελτ, τον Τρούμαν, και τελικά εδόθη σε ένα Μαλτέζο στρατιώτη της αγγλικής φρουράς για να το καταστρέψει. Ο Ζερβός θα περιπλανηθεί στη Μάλτα, την Αυστρία και τη δική μας Σέριφο για να ανακαλύψει αν το γράμμα αυτό υπάρχει πραγματικά. Όταν το παίρνει τελικά στα χέρια του καταλαβαίνει πως πια δεν υπάρχει γυρισμός. Θα τραβήξει το μοναχικό δρόμο της αλήθειας. Μα μπορεί μόνος του να αλλάξει τον κόσμο;

«Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο» διακήρυττε ο Γκάντι και αυτό είναι ένα από τα σημαντικά μηνύματα που ο Στραβοπόδης θέλει να περάσει μέσα από τις «Συμπληγάδες αξιών» (Αρμός).

Μπορεί να αλλάξει έστω και ένας από εμάς σε μια περίοδο κατάργησης του αυτονόητου; Αρκεί η αναγνώριση του εαυτού μας και η ανάληψη ατομικής ευθύνης για την κατάσταση στον κόσμο; Και όμως, μπορεί κατά το συγγραφέα ο οποίος γράφει ένα βιβλίο-προσκλητήριο για ξύπνημα συνειδήσεων που έχουν εφησυχάσει, για κοινωνική επαγρύπνηση και επανάσταση για συμπεριφορές και πράξεις που θα πάνε μπροστά αυτόν τον κόσμο. 

Η ευφάνταστη και αγωνιώδης πλοκή του μυθιστορήματος είναι το προκάλυμμα. Είναι παραπάνω από προφανές πως ο Στραβοπόδης θέλει περισσότερο να επικοινωνήσει τους προβληματισμούς του για τις δυσκολίες μιας συλλογικής επιβίωσης σε ένα κοινωνικό οικονομικό περιβάλλον που παρακμάζει, για την αποξένωση των ανθρώπων και τον κυνισμό των κυβερνώντων απέναντί τους, για την καταπάτηση κάθε έννοιας δικαίου και τον εκφυλισμό ιδεών και αξιών.

Αδιαπραγμάτευτες αξίες όπως η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η αγάπη, είτε περιορίζονται είτε υπάρχουν μόνο κατ’ επίφαση για να μπορούν οι κρατούντες και το κατεστημένο στο όνομά τους να ευαγγελίζονται άνθηση αυτών, αν και είναι οι πρώτοι που τις καταπατούν και τις συνθλίβουν. Στηρίζονται στη βία με όλες της τις μορφές αλλά η χειρότερη κατά τον Κίμωνα είναι η «καθημερινότητα των πολιτών». Γιατί το λέει συχνά στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας;

Γιατί αυτή γίνεται από το κράτος με τον πιο ύπουλο και μη ανιχνεύσιμο τρόπο, μέσω μιας διαδικασίας μαζικοποίησης και κοινών συμπεριφορών, που μαθαίνονται από το εκπαιδευτικό σύστημα ή από κάποιους εκπροσώπους της εκκλησίας, με στόχο να κανονικοποιηθούν και να περάσουν στη συλλογική συνείδηση ως «οι σωστές». Το μυαλό είναι ο στόχος και «όταν η σκέψη αδρανοποιείται και μπαίνει σε καλούπια τότε αυτή η κατευθυνόμενη σκέψη δημιουργεί και συντηρεί εξουσίες και συμφέροντα».

Δύο πυλώνες αποτελούν τις Συμπληγάδες (Αξιών) που εμποδίζουν κάθε έννοια αντίστασης. Το κράτος που ενεργεί συνειδητά και η κοινωνία που ακολουθεί ασυνείδητα ως θύμα γιατί βρίσκεται σε πλάνη.

Δε διαφαίνεται κάτι ατομικά που θα αναστρέψει την κατάσταση μα ούτε και συλλογικά:

«Η συνεργασία ψάχνει να βρει πολιτισμένη κοινωνία για να χωρέσει μα δε βρίσκει».

Κοινωνίες καθοδηγούμενες, άνθρωποι κοιμισμένοι και υπάκουοι με μόνη επιδίωξη την ύλη. Συνδέουμε την ευτυχία με προϊόντα και κατανάλωση.

Όταν βαρεθούμε ή καταναλώσουμε πολύ θα αγοράσουμε άλλη.

Ακόμα όμως και μέσα σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες υπάρχει μια χαραμάδα ελπίδας. Ο συγγραφέας χτίζει και φροντίζει πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον ήρωα των πρωταγωνιστή του, τον Κίμωνα.

Έναν ακέραιο άνθρωπο με αξιοπρέπεια, περηφάνια, αυτοσεβασμό, αγάπη και ελευθερία από προσωπικά και κοινωνικά δεσμά. Αυτά τα άτομα θα κάνουν μια πράξη αντίστασης όχι μόνο απέναντι στην κοινωνία αλλά και απέναντι στον σκληρότερο αντίπαλο: τον ίδιο τους τον εαυτό. Και θα κερδίσουν με κάθε κόστος ακόμα και αν η πλειοψηφία δεν ακολουθήσει. Αυτά τα άτομα θα κάνουν στο τέλος το χρέος τους και ανακουφισμένοι πια κρατώντας ένα γαρίφαλο στα χέρια θα υψώσουν ψηλά τη γροθιά τους, ως πραγματικοί νικητές.

Ακόμα και έναν ακόμα να κινητοποιήσουν, επιτυχία θα είναι. Για κάθε Κίμωνα θα υπάρξει και μία Βεατρίκη να πάρει τη σκυτάλη για να αγωνιστεί, για την αλήθεια, την αγάπη, τον κόσμο όλο.

Οι «Συμπληγάδες αξιών» είναι ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα διαφορετικό από πολλά άλλα νέων δημιουργών που κυκλοφορούν, που ναι μεν έχουν τη φρεσκάδα και τον αυθορμητισμό αδυνατούν όμως να προσεγγίσουν πιο βαθιά θέματα και νοήματα. Ο Στραβοπόδης καταφέρνει και τα δύο. Έχει σπουδαία πένα, ευαίσθητη, ρεαλιστική που ταυτόχρονα σε κάποια σημεία γίνεται κοφτερή και σαν κεντρί εισχωρεί στην καρδιά μας προκαλώντας συναισθηματικές δονήσεις. Περνάει βαρυσήμαντα μηνύματα χωρίς να υπερβάλλει λογοτεχνικά με εντυπωσιασμούς και φιλολογικά «γεμίσματα».

Αφηγείται εξαιρετικά αλλά αυτό που με κάνει να προτείνω το βιβλίο του είναι επίσης η έκδηλη εσωτερική του ανησυχία, να κοινωνήσει και τελικά να επικοινωνήσει θέματα και προβληματισμούς για την κοινωνία και τον άνθρωπο, για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και την αγάπη. Με αυτές τις πρώτες ύλες και τέτοια δυναμική θεωρώ πως θα πρέπει να περιμένουμε ακόμα μεγαλύτερα πράγματα από αυτόν στο μέλλον.