Βιβλίο Η ελληνική επανάσταση
Συγγραφέας Mark Mazower
Κατηγορία Δοκίμιο ιστορίας
Εκδότης Αλεξάνδρεια
Συντάκτης-ρια Λεύκη Σαραντινού

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Ίσως το καλύτερο και πληρέστερο βιβλίο για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 να το έγραψε όχι ένας Έλληνας, αλλά ένας Βρετανός. Πρόκειται για το έργο-σταθμός με τίτλο "Η Ελληνική Επανάσταση" του διάσημου ιστορικού Mark Mazower.

Ο Mazower, ο οποίος διδάσκει σήμερα στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, έχει ασχοληθεί ενδελεχώς τόσο με την ιστορία των Βαλκανίων όσο και με εκείνη της χώρας μας και το 2021 πολιτογραφήθηκε τιμητικά Έλληνας πολίτης. Δικαίως, αφού το παρόν πόνημα αποτελεί μία από τις καλύτερες ιστορικές μελέτες που εκδόθηκαν στη χώρα μας για την επέτειο των διακοσίων χρόνων της Παλιγγενεσίας.

Αυτό το οποίο κάνει το παρόν έργο να διαφέρει από τα υπόλοιπα, είναι ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται τα γεγονότα ο Mazower. Αφενός ως ιστορικό τον διακρίνει μία εξαιρετικά στρωτή και ευκολοδιάβαστη ροή γραφής, αλλά και η ενσωμάτωση μέσα στο σώμα του κειμένου του, όχι μονάχα των πολιτικοστρατιωτικών γεγονότων, αλλά και των κοινωνικών συνισταμένων της Ελληνικής Επανάστασης.

Το βιβλίο, λοιπό, αυτό, δεν αποτελεί μία ξερή αναπαραγωγή και αναδιήγηση των στρατιωτικών και των πολιτικών συμβάντων της Επανάστασης, αλλά μία αφήγηση όλων των γεγονότων με μία συνδυασμένη απόπειρα επεξήγησης τους και ερμηνείας τους.

Ο Mazower πιάνει το νήμα της διήγησης από τα προεπαναστατικά χρόνια και από τα χρόνια σύστασης της Φιλικής Εταιρείας και εξηγεί με ποιον τρόπο ακριβώς έγινε εφικτός ο ξεσηκωμός. Ακόμη, δεν διστάζει να κατονομάσει τα λάθη και τις βιαιοπραγίες που διέπραξαν οι Έλληνες μετά από το ξέσπασμα της Επανάστασης και όχι μόνο εκείνα των Οθωμανών, με την ψύχραιμη και, οπωσδήποτε, πιο αντικειμενική ματιά του εξωτερικού παρατηρητή. Πρόκειται για μία αφήγηση η οποία δεν διακατέχεται από συναισθηματισμούς, χωρίς όμως να αφήνει έξω από τη διήγησή της το δράμα των προσφύγων του 1821 και εκείνων που υπέστησαν τα αντίποινα της οθωμανικής πλευράς.

Δεν διστάζει, επίσης, να επιρρίψει ευθύνες και στους οπλαρχηγούς, επίσημαίνοντας ότι ούτε ο Κολοκοτρώνης, ούτε και κανείς άλλος από αυτούς δεν ήταν μονάχα διάβολος ή μονάχα άγγελος. Αντιθέτως, υποστηρίζει αυτό που πάντα συμβαίνει στην Ιστορία: ότι όλοι κάνουν λάθη και ότι όλες οι πρωταγωνιστικές προσωπικότητές της έχουν τόσο τις κακές, όσο και τις καλές στιγμές τους. Οφείλουμε να γνωρίζουμε δε ότι τα όρια μεταξύ του εθνικού και του ατομικού συμφέροντος κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ήταν ιδιαίτερα ρευστά και συχνά πότε υπερτερούσε το ένα και πότε το άλλο.

Από την αφήγηση για τις ηρωικές και απελπισμένες μάχες που έδωσαν οι Έλληνες, μέχρι τον επονείδιστο εμφύλιό τους που κόντεψε να κάνει την Επανάσταση να σβήσει και από τη σύναψη των αγγλικών δανείων μέχρι την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, ο Mazower τεκμηριώνει επιτυχώς την άποψη ότι η επιτυχία της Επανάστασης δεν ήταν αποτέλεσμα ενός μονάχα παράγοντα-δηλαδή του ηρωισμού των Ελλήνων ή της αρωγής των ξένων-αλλά του συνδυασμού πολλών διαφορετικών, συχνά δε και τυχαίων- συγκυριών. Οι αναγνώστες της Ιστορίας έχουν πολλές φορές την τάση να υπεραπλουστεύουν τις ερμηνείες των γεγονότων, ενώ η πραγματικότητα είναι συνήθως αρκετά περίπλοκη.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον και πρωτότυπο είναι το κεφάλαιο στο οποίο ο Mazower κάνει γνωστά τα δεινά των Οθωμανών που διαβιούσαν στην Πελοπόννησο μετά τον ελληνικό ξεσηκωμό, αλλά και εκείνο στο οποίο αναφέρει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι Έλληνες αγρότες του Μοριά με την Επανάσταση και την εισβολή του Ιμπραήμ, δύο θέματα τα οποία τείνουν συνήθως να αγνοούν πολλοί ιστορικοί κατά την αφήγηση των γεγονότων της Επανάστασης.

Τέλος, από τα πιο κατατοπιστικά κεφάλαια του βιβλίου είναι αυτό το οποίο τιτλοφορείται "Η φύση του Αγώνα" και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις συγκοινωνίες, τη διατροφή των αγωνιστών και τις καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Το κεφάλαιο αυτό θα βοηθήσει τους αναγνώστες να κατανοήσουν τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι Έλληνες, αλλά και να τοποθετήσουν καλύτερα την Επανάσταση μέσα στον χωροχρόνο.

Αν, επομένως, θέλετε να διαβάσετε ένα μονάχα βιβλίο για την Ελληνική Επανάσταση, το οποίο θα υπάρχει στη βιβλιοθήκη σας για να ανατρέχετε σε αυτόν όταν το θελήσετε, τότε αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το κορυφαίο έργο του Mazower.