Βιβλίο Ραγιάς. Μέρες και νύχτες 1821
Συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος
Κατηγορία Ιστορικό μυθιστόρημα
Εκδότης Ψυχογιός
Συντάκτης-ρια Αναστασία Δημακοπούλου

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Ο πολυγραφότατος ιστορικός συγγραφέας και ποιητής Γιάννης Καλπούζος, είναι ο συγγραφέας του πρόσφατου ιστορικού μυθιστορήματος, Ραγιάς μέρες και νύχτες 1821 που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός!

Πρόκειται για ένα αξιόλογο ιστορικό έργο μ' έντονη δράση και περιπέτεια που σκιαγραφεί άρτια τα προεπαναστατικά χρόνια του 1821, την καθημερινότητα του απλού ελληνικού λαού, τις ανυπέρβλητα δύσκολες συνθήκες επιβίωσής τους,  την κοινωνική διαστρωμάτωση κοτζαμπάσηδων και κολίγων, την τάση εκδίκησης και το μίσος που φώλιαζε στην ψυχή των σκλαβωμένων μπροστά στ' απάνθρωπα έκτροπα του Τούρκου δυνάστη του, την ενεργό συμμετοχή τους στον αγώνα κατά της Τουρκικής σκλαβιάς, με συλλογικότητα και πνεύμα αλληλεγγύης.

Ουσιαστικά το βιβλίο επικεντρώνεται στο πώς έδρασαν αφανείς αγωνιστές-ήρωες, άγνωστοι σε μας, τα διαφορετικά κίνητρα που οδήγησαν οπλαρχηγούς, κοτζαμπάσηδες, κυβερνητικά στελέχη και μέλη της Φιλικής, τον απλό λαό, τους «ραγιάδες» στην αφύπνιση της επαναστατικής φλόγας και της εθνικής συνείδησης!

Οι τελευταίες σελίδες είναι τόσο συγκινητικές, καθώς βγάζουν ανατριχιαστικές αλήθειες για την κατάσταση της κοινωνίας μας, σήμερα.

«θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν»

«Να μην είμαι ραγιάς μήτε σε ξένο, μήτε σε δικό, μήτε του κορμιού, μήτε σε όσα δεν συνταιριάζονται με τον λεύτερο άνθρωπο. Ραγιάς σε τίποτα!»

βροντοφωνάζει ο Αγγελής, κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, θέλοντας να τονίσει, ότι ραγιάς δεν είναι μόνο ο υπόδουλος της σκλαβιάς του οποιοδήποτε τούρκου, ραγιάδες είναι και όσοι διέθεσαν τον εαυτό τους, προκειμένου να εξυπηρετήσουν ξένα συμφέροντα, ραγιάδικο είναι και το βήμα αυτών που κατέχουν την εξουσία και όλων αυτών που θυσιάζουν καθημερινά την αξιοπρέπειά τους, συμβιβάζονται και ενστερνίζονται απόψεις άλλων, ή γίνονται «ραγιάδες» κοινωνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Ραγιάς είναι και αυτός που οικειοποιείται συμπεριφορές που στηρίζονται στην ανασφάλεια και τον φόβο, για μην χάσει τα κεκτημένα του.

«Ραγιάς είναι και κείνος που γίνεται υποτακτικός σε χίλια δυο σκιάγματα….» και όχι μόνο σε υλικά αγαθά, αλλά υποτακτικός σε αναμφίβολα συναισθήματα και εμμονικές σκέψεις.

Ο Αγγελής, αυτός ο όμορφος και θαρραλέος άντρας, με την αντιφατική συμπεριφορά και τους ιδιαίτερα τραχείς και σκληρούς τρόπους, διηγείται την προσωπική του ιστορία, σ' έναν γραμματικό της εποχής, τον Ανάργυρο, ο οποίος τη μεταφέρει σε βιβλίο.

Εξιστορεί την περιπέτεια που είχε με έναν Τούρκο, την φυλάκισή του στο βρώμικο κοτέτσι του Σαχίν Αγά, αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο να σφαχτεί ζωντανός, καθώς και την άδικη συμπεριφορά του ίδιου, απέναντί του.

Η ιστορία του εκτείνεται μέχρι και το 1829.

Ο αναγνώστης ακολουθεί τα βήματα του Αγγελή, ο οποίος καταφέρνει να γλιτώσει από τη χατζάρα του Τούρκου, φεύγει από την Πάτρα με την οργή και το αβάσταχτο συναίσθημα της αδικίας να τον πνίγουν. Προκειμένου να επιβιώσει, γίνεται παραγιός στη δούλεψη ενός περιπλανώμενου πραγματευτή, του στριφνού και δύστροπου Τζίγνου, δουλεύει σκληρά για ευτελή ποσό, έως ότου γνωρίσει στην Τρίπολη, μία πλούσια Εβραία, την Κερασία που θ' αποτελέσει και τον μεγάλο έρωτα της ζωής του. Στο πλάι της, θα σταθεί απόλυτα αφοσιωμένος, με αυτοθυσία και αυταπάρνηση.

Έρωτας και επανάσταση συμπορεύονται, ο Αγγελής νιώθει δίβουλος, εάν δηλαδή, πρέπει να εγκαταλείψει τη γλύκα του έρωτα και να ριχτεί στην επανάσταση.

Παράλληλα, το μολυβένιο σύννεφο της σκλαβιάς και ο εξευτελισμός από τους κοτζαμπάσηδες, σχηματίζει γύρω του ασφυκτικό κλοιό. Μαζί με τον Αγγελή και χιλιάδες σκλαβωμένοι, θρέφουν μέσα τους τη φλόγα της λευτεριάς και της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού.

Η αρχή γίνεται στον Μοριά. Η σπίθα που σιγόκαιγε μέσα στην ψυχή, ξεσπά! Οι σκλαβωμένοι, με πρωτεργάτες οπλαρχηγούς και φιλικούς, ενθουσιάζονται με τα αισιόδοξα μηνύματα της φιλικής εταιρείας, ρίχνονται στη μάχη και συσπειρώνονται όπως όπως, καθώς  καλούνται να υπερασπιστούν μέχρι θανάτου την  πατρίδα και ν' αγωνιστούν με ό,τι μέσο διαθέτουν για να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Στο κεφάλι τους είναι όλα συγκεχυμένα, ασαφή και δυσδιάκριτα τα κίνητρα του ξεσηκωμού, αφού ο καθ' ένας τους, παίρνει μέρος στις μάχες για διαφορετικούς λόγους.

Η πλειοψηφία του ελληνικού λαού, θέλει ν' αποτινάξει από πάνω της τη μιζέρια και τη φτώχεια, να έχει μία αξιοπρεπή διαβίωση, να ζήσει ανθρώπινα, να  εκλείψουν τα κακουργήματα του Τούρκου εις βάρος του υποταγμένου λαού. Ορισμένοι, εκμεταλλευόμενοι τον αναβρασμό, διεκδικούσαν ν' αυξήσουν τα κέρδη και την περιουσία τους, αποκτώντας περισσότερη γη ή να μεγαλώσουν τη φήμη του ονόματός τους. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που διέπονταν από πατριωτικό φρόνιμα. Φυσικά, δεν έλειπαν και οι ασυμφωνίες μεταξύ οπλαρχηγών για τ' αξιώματα, που έσπειραν τη διχόνοια ανάμεσά τους και τη διεκδίκηση προσωπικών συμφερόντων.

Ο αναγνώστης μπαίνει πιο βαθιά στα γεγονότα καθώς παρελαύνουν μπροστά του, διαδοχικές μάχες, πρόσωπα που πρωτοστατούν του αγώνα, επώνυμα και ανώνυμα, απλοί κολίγοι, οπλαρχηγοί στρατηλάτες, προεστοί, καπεταναίοι, όλοι γίνονται μία γροθιά, συμπολεμιστές καρδιάς, στον αγώνα για ανεξαρτησία.

Ο κεντρικός πρωταγωνιστής της μυθοπλασίας, ο Αγγελής συμβολίζει τον απλό αγωνιστή, που απαρνιέται τα πάντα για να υπερασπιστεί την πατρίδα του. Καθώς μαίνονται οι μάχες, γινόμαστε μάρτυρες των περιπετειών του, ο  οποίος απαντιέται, με κοτζαμπάσηδες με απλούς αγωνιστές, που δένονται περισσότερο και από αδέλφια, ενώ ένα τρομαγμένο Τουρκόπουλο γαντζώνεται πάνω του, γίνεται η σανίδα σωτηρίας του. Στο διάβα του, θα συναντήσει διαφορετικής ηθικής ανθρώπους, από τον τριάντα έξι χρόνια αμίλητο Συμεών  μέχρι και έναν ανώνυμο καβαλάρη, που σώζει αιχμάλωτες τουρκοπούλες.

Μέσα από τον «Ραγιά», ο συγγραφέας αναδεικνύει τους αφανείς ήρωες της επανάστασης του’21, όλους όσους πολέμησαν με αυτοθυσία πίσω από τους επώνυμους στρατηλάτες-οπλαρχηγούς, με απόλυτη ομοφωνία και ομοθυμία με ανθρώπους που τους ένωναν κοινές επιδιώξεις διατηρώντας το συλλογικό πνεύμα.

Με λίγα λόγια ο συγγραφέας αποδομεί την ωραιοποιημένη εκδοχή, που έχει ο σύγχρονος Έλληνας για το ΄21. Ρίχνει φως στη σκοτεινή αλήθεια και τη βαρβαρότητα της εποχής. Στιγματίζει με οξύ λόγο, όχι μόνο τις βιαιοπραγίες των Τούρκων, αλλά και των Ελλήνων που απομυζούσαν κέρδη και φήμη. Στηλιτεύει τις εμφύλιες διαμάχες, που ενδεχομένως να μπέρδεψαν τους αγωνιστές και ν΄ αλλοίωσαν στο μυαλό τους, τον χαρακτήρα της επανάστασης, φανερώνει τα πάθη και τις αδυναμίες των οπλαρχηγών, δεν εξιδανικεύει τα πρόσωπα αυτά-όπως έχουμε διδαχθεί στα ιστορικά σχολικά βιβλία-. Κανείς δε γεννήθηκε ήρωας και αντρειωμένος. Όπως πολέμησαν αυτοί με τον ίδιο τρόπο και με περισσότερη αυτοθυσία, πολέμησαν και χιλιάδες ανώνυμοι άνθρωποι.

Αναμφισβήτητα ο κ. Καλπούζος, έχει μελετήσει μία ανεξάντλητη ιστοριογραφία της εποχής του Εικοσιένα, με πλούσια λαογραφικά και ηθογραφικά στοιχεία που κρύβονται μέσα στα διάσπαρτα τοπωνύμια και τους τοπικούς ιδιωματισμούς, την ντοπιολαλιά των ανθρώπων της υπαίθρου. Γιατί ιστορικό μυθιστόρημα δεν είναι μόνο τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και η καταγραφή των κοινωνικών στοιχείων της εποχής, αρχών, αξιών, των αντιλήψεων που κυριάρχησαν και διαμόρφωσαν τους χαρακτήρες της παρελθούσης εποχής.

Μέσα από παραστατικές περιγραφές, αναπλάθει το ανθρωπογεωγραφικό μωσαϊκό της ιστορικής περιόδου, με πολύ προσεκτική επιλογή των λέξεων, έτσι ώστε ν' αφομοιωθούν και να γίνονται κατανοητές στο αναγνώστη. Ο ίδιος έχει πει σε συνέντευξή του, ότι «επί της ουσίας, πρόκειται για λογοτεχνική γλώσσα με  μπολιάσματα και ζυμώματα από τη ρωμαίικη γλώσσα»

Ο λόγος του γλαφυρός, ρεαλιστικός μας ταξιδεύει και σκιαγραφεί ολοζώντανο το ιστορικό πνεύμα. Η αφήγησή του περιλαμβάνει παραστατικούς διαλόγους, που δεν περιορίζονται μόνο στην απλή καταγραφή των γεγονότων, αλλά εμπεριέχουν μια θεατρικότητα, με την ιστορία να ξετυλίγεται μπροστά στον αναγνώστη, προσδίδοντας στη ροή των εξελίξεων, μία έντονη δραματικότητα.

Ιστορία και μυθιστορία ενώνονται για να μεταφέρουν στον αναγνώστη τις αξίες, τα ήθη και τις αρχές του Έλληνα, να παραδώσουν μηνύματα αυταπάρνησης, αξιοπρέπειας και συλλογικότητας, ιδανικά, που παραμένουν διαχρονικά, αξίες που πρέπει να πρεσβεύει και ο σύγχρονος Έλληνας ως γνήσιος συνεχιστής της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του.