Βιβλίο Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας
Συγγραφέας Γιώργος Μπαμπινιώτης
Κατηγορία Λεξικό
Εκδότης Κέντρο Λεξικολογίας
Συντάκτης-ρια Τόλης Αναγνωστόπουλος

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Κατ' αρχήν θα ήθελα να σας πω ότι ο γράφων δε διεκδικεί τα αλάθητο στην ελληνική γραμματική και σύνταξη απλά πιστεύει ότι ιδιαίτερα όσοι γράφουν θα πρέπει να είναι περισσότερο προσεκτικοί. Για του λόγου το αληθές ξεκίνησα με μια λάθος φράση στην εισαγωγή. Κατ’ αρχήν είναι στα βασικά σημεία, κατ’ αρχάς που είναι το σωστό σημαίνει αρχικά.

Η γλώσσα μας έχει μεγάλο πλούτο και αυτό από μόνο του έχει απαιτήσεις από τους χρήστες της. Γι’ αυτό το λόγο (και όχι γιαυτό), καλό είναι να μελετούμε λεξικό και όχι να ανατρέχουμε στην εύκολη λύση των μηχανών αναζήτησης στο διαδίκτυο (και όχι διαδύκτιο) καθώς εκεί η μηχανή (ρομπότ) μαζεύει τις πιο συνηθισμένες εκφράσεις και όχι κατ’ ανάγκη τις σωστές. Δεν είναι λίγες οι φορές που αν βάλουμε σωστή λέξη σε τέτοιες μηχανές μπορεί να μας «ειρωνευτούν» ρωτώντας μας: «μήπως εννοείται κάτι άλλο βάζοντας σε bold και χρωματιστά τη λανθασμένη.

Πιστεύω πως οι αναγνώστες αλλά και οι συγγραφείς θα έπρεπε να ξεκινούν το ταξίδι τους στον κόσμο του βιβλίου από ένα λεξικό. Ναι από ένα λεξικό που ανοίγει ορίζοντες στο λόγο, γυμνάζει τους πνευματικούς μυς ( και όχι μύες) και δίνει παραδείγματα σωστής χρήσης της γλώσσας μας. Μπορεί να διαβαστεί ανεξαρτήτως ηλικίας (και όχι ανεξαρτήτου). Μπορεί να μας κρατήσει συντροφιά αντί κινητού στο μετρό, στο αυτοκίνητο όταν έχει κυκλοφοριακή συμφόρηση (και όχι κυκλοφορική) και να μας ταξιδέψει μέχρι την Καραϊβική (και όχι Καραβαϊκή).

Προτεινόμενο λεξικό είναι το ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ, 2012, του Γεώργιου Μπαμπινιώτη. Είναι το πιο σύγχρονο και δίνει την ετυμολογία όλων των λέξεων τής Νέας Ελληνικής (συμπεριλαμβανομένων των τοπωνυμίων, ανθρωπωνυμίων κ.λπ.), με ετυμολόγηση και των λέξεων που προέρχονται από την αρχαία γλώσσα. Θεωρείται το πιο έγκυρο, συντεταγμένο από ειδικούς (γλωσσολόγους), σύμφωνα με τις αρχές και τις μεθόδους τής σύγχρονης επιστημονικής λεξικογραφίας ενώ περιλαμβάνει περισσότερα από χίλια ειδικά σχόλια που εξηγούν τη σωστή χρήση, τις σημασίες, την ορθογραφία, την ιστορία κ.λπ. των λέξεων τής ελληνικής γλώσσας και ένθετο Παράρτημα με εποπτικούς πίνακες που οργανώνουν και ομαδοποιούν πλήθος χρήσιμων ενημερωτικών γλωσσικών πληροφοριών με πολλαπλό ενδιαφέρον.

Με προσθήκες νέων λέξεων και σημασιών από την επικαιρότητα (αναδιάρθρωση τού χρέους, κούρεμα, μαξιλάρι, τροϊκανοί, υπερπτήσεις, κοινωνικός αυτοματισμός κ.ά.) και σημαντική ανανέωση των ετυμολογικών πληροφοριών και σημαντικών τμημάτων τού λεξικού (όπως τού επιγραφόμενου «Τα λεξικά τής Νέας Ελληνικής»), επιβεβαιώνοντας ότι είναι όντως «Το λεξικό που ενημερώνεται διαρκώς»

Δυστυχώς στην καθομιλουμένη έχουν επικρατήσει εκφράσεις που λόγω της συνήθειας παρέμειναν λανθασμένες (και όχι λάθος). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το παράδοξο να πεις κάτι σωστό και να βρεθεί κάποιος να σε διορθώσει κοιτώντας σε υποτιμητικά.

Χαρακτηριστικοί διάλογοι:

«Ξέρετε που είναι η οδός Τράλλεων;»
«Τραλλέων βρε άσχετε. Η πρώτη κάθετος της Γαλατσίου κύριος»
«Συγγνώμη πάω καλά για την οδό Μάρνη;»
«Σίγουρα δεν πας καλά γενικά, οδός Μάρνης είναι και θα την βρεις στα δεξιά σου διακόσια μέτρα μετά το μεγάλο κτίριο του ΟΤΕ»
«Οι στύλοι του Ολυμπίου Διός, μαντάμ;»
«Μαντάμ να πεις τη μητέρα σου. Στήλες είναι, τι στύλοι πανάθεμά σε;»

Για την κακοποίηση της γλώσσας ευθύνεται το σύστημα εκπαίδευσης, το σχολείο, η οικογένεια, η απουσία συγκεκριμένου κρατικού ή ακαδημαϊκού θεσμού που να την προασπίζει και σίγουρα τα Μ.Μ.Ε.

Ιδιαίτερα τα τελευταία με την αύξηση των ιδιωτικών, ραδιοφωνικών, τηλεοπτικών σταθμών αλλά και έντυπων μέσων τη δεκαετία του 90 άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου (και όχι τους ασκούς). Έδωσαν βήμα σε άτομα με επιρροή (djs, ραδιοφωνικοί παραγωγοί, απόλυτα θηλυκά, αθλητικοί δημοσιογράφοι, celebrities, μοντέλα και γραφικοί πολιτικοί με ακραία φωνή που κανονικά σε εκλογές ούτε την ψήφο τους και όχι τον ψήφο τους δεν έπρεπε να βρουν) αλλά χωρίς καμία παιδεία και γλωσσική επάρκεια, τα οποία στιγμάτισαν τις επόμενες γενιές.

Ευθύνεται σίγουρα και η εξωπραγματική ταχύτητα της πληροφορίας που γίνεται στις σύγχρονες κοινωνίες σε βαθμό που κάθε επικοινωνία πρέπει να γίνει σύντομα και χωρίς κόπο. Το μάτι πλέον έχει συνηθίσει την εικόνα και τη γρήγορη πληροφορία και δεν μπορεί να αφοσιωθεί ούτε σε μια γραμμένη σελίδα (να μην πω παράγραφο). Σε σχέση με την γρήγορη εναλλαγή εικόνων στα κοινωνικά δίκτυα και στην τηλεόραση το διάβασμα απαιτεί αργό τέμπο για την κατανόηση και αφομοίωση του θέματος.

Οι πνευματικοί άνθρωποι δεν βοηθούν, αντίθετα επιτείνουν το πρόβλημα. Δεν υπάρχει μέση κατάσταση. Από τη μία η πλειοψηφία συρρικνώνει και κακομεταχειρίζεται τη γλώσσα από την άλλη οι άνθρωποι του πνεύματος χρησιμοποιούν όλο και πιο βαρύγδουπες και φανφαρώδεις λέξεις για να ξεφύγουν από τον «γλωσσικό οχετό» αυξάνοντας το χάσμα.

Θα μου πει κάποιος δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά για ξενόφερτες λέξεις που έχουν επικρατήσει και παγιωθεί.

Αν πούμε πως ένας αθλοβάνδαλος συνελήφθη από την Αστυνομία οι περισσότεροι θα φέρουν στο μυαλό τους κάποιον εξωγήινο και όχι ένα χούλιγκαν. Το ίδιο και μια γυναίκα με βαθύ εξώστηθο φαντάζει σαν ένα θηλυκό με εξωγήινο στήθος και όχι με ντεκολτέ. Αν χρησιμοποιήσεις τη λέξη ανάμιγμα καλώντας μια κοπέλα σε ένα μπαρ θα σε περάσει για αναρχικό και ότι θα την κεράσεις μολότοφ και όχι ένα κοκτέιλ. Θα σε παρατήσει, θα σου γυρίσει αυτεπίστροφον, μπούμερανγκ δηλαδή. Η εισροή ξένων όρων είναι αναπόφευκτη σε παγκοσμιοποιημένες κοινωνίες αλλά μπορούμε να βάλουμε φίλτρα και κανόνες.

«Μέτρον άριστον» (και όχι Παν μέτρον άριστον) όπως έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι.

Όλοι μας έχουμε απαυδήσει (και όχι απηυδήσει) από πολλά που ακούμε και διαβάζουμε αλλά και όλοι μας έχουμε υποπέσει σε μικρά ή μεγάλα λάθη στη χρήση της Ελληνικής γλώσσας. Σημασία έχει να προσπαθούμε να τα διορθώνουμε και να μην μπαίνουμε σε διαδικασίες ωχαδερφισμού: «δεν πειράζει όλοι έτσι το λένε», «η νέα δημοτική δεν έχει αυστηρούς κανόνες» και άλλα πολλά. Και αν στον προφορικό λόγο υπάρχει κάποια δικαιολογία για γλωσσικές ατασθαλίες, στον γραπτό λόγο δεν πρέπει να αναζητείται άλλοθι. Ειδικά συγγραφείς, επιμελητές, μεταφραστές, δημοσιογράφοι, κειμενογράφοι και όλοι όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με τον γραπτό λόγο πρέπει να συμβουλεύονται λεξικό. Πρέπει να καταλάβουν πως δεν είχαν την ευκαιρία όλοι οι αναγνώστες να σπουδάσουν οπότε ότι διαβάσουν το θεωρούν και σωστό και πιθανόν να το διαδώσουν. Οφείλουν να προσέχουν κάθε λέξη που χρησιμοποιούν. Εκτός από ο δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη γλώσσα έχουν και υποχρεώσεις. Όπως έλεγε και ο Ελύτης:

«Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις»