Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το συγγραφέα και το έργο του.
Σχετικά με το βιβλίο.

Κάπως έτσι πρέπει να ήταν και στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Ορθόδοξοι Χριστιανοί, Καθολικοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι, όλοι μαζί σε μία αίθουσα να μιλούν, να συνομιλούν και να επικοινωνούν. Εξαιρετική η ατμόσφαιρα στην παρουσίαση τού βιβλίου "Στα μονοπάτια του Ισλάμ", τού Μιχάλη Μαριόρα, στον ΙΑΝΟ στην Αθήνα, από τις εκδόσεις ΠΕΔΙΟ.

Για το βιβλίο και το συγγραφέα μίλησαν οι: Μάριος Μπέγζος καθηγητής Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας, Τμήμα Θεολογίας, ΕΚΠΑ, Αντώνης Παπαντωνίου διευθυντής του Κέντρου Μεταναστών και Προσφύγων, Δανιήλ Εσδράς διευθυντής Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΙΟΜ), Χρυσόστομος Λυκόπουλος υπεύθυνος Θρησκευμάτων του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ τη συζήτηση συντόνισε ο Ιωάννης Παναγιωτόπουλος λέκτορας Γεν. Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Τμήμα Θεολογίας, ΕΚΠΑ-αναπληρωτής Γραμματέας Κοινωνικών Δικτύων ΝΔ.

Ο κος Παναγιωτόπουλος ξεκινώντας ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους ονομαστικά, πολιτικούς, Έλληνες μητροπολίτες, Έλληνες μουσουλμάνους, αντιπροσώπους άλλων θρησκευτικών δογμάτων, αξιωματούχους τής δικαιοσύνης, "με το άγχος ότι θα ξεχάσω κάποιους" όπως είπε, λόγω του ότι ο χώρος ήταν ασφυκτικά γεμάτος. "Ένα βιβλίο με τέτοιο θέμα σε μία σημαντική στιγμή, αλλά, σε τέτοιες περιπτώσεις ο ομιλητής δεν πρέπει να μιλάει πολύ, για αυτό να δώσουμε το λόγο στους ομιλητές", συμπλήρωσε δίνοντας το λόγο στους διακεκριμένους εισηγητές.

Ο κος Μπέγζος αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τον Παύλο Παπαχριστοφίλου, πρώην εκδότη των Ελληνικών Γραμμάτων και νυν των εκδόσεων ΠΕΔΙΟ. "Είχε την έμπνευση να εκδώσουμε τότε στα Ελληνικά Γράμματα το Θρησκειολογικό λεξικό", είπε για μία από τις πράγματι πιο ιδιαίτερες λεξικογραφικές εργασίες που επιμελήθηκε ο κος Μπέγζος και ίσως παραμένει ακόμη αξεπέραστη. "Τώρα, και ο Μιχάλης Μαριόρας έχει τη χαρά τής συνεργασίας με τον Παύλο", συμπλήρωσε.

"Το βιβλίο αυτό είναι μία ευχάριστη έκπληξη, με πλούσιο υπόβαθρο και επιστημονικά τεκμηριωμένο", είπε για το βιβλίο και συνέχισε με πληροφορίες για την ακαδημαϊκή διαδρομή τού συγγραφέα, Τις σπουδές στη Θεολογική σχολή τού Μαρβούργου, την κοιτίδα τής θρησκειολογίας, τη διδακτορική διατριβή για τη Σαρία που εγκρίθηκε με άριστα το 2007, τις σπουδές στην αραβική γλώσσα στη Δαμασκό. "4 γλώσσες, 4 χώρες σπουδών με καρπό τρεις σημαντικές επιδόσεις, α) τη θέση καθηγητή στο τμήμα τής σχολής Θεολογίας από το 2008, β) τη θέση τού τακτικού μέλους τής επιτροπής τής Εκκλησίας τής Ελλάδος και, γ) τη θέση τού συμβούλου τού Υπουργείου Παιδείας για θέματα θρησκειών όπως τού τεμένους, τού μουσουλμανικού νεκροταφείου και των μουσουλμάνων τής Θράκης. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι αυτό το βιβλίο που χειρίζεται τα θέματα με λεπτεπίλεπτο τρόπο απ' όλες τις σκοπιές, πολιτική, πολιτιστική, θρησκειολογική. Πραγματεύεται θέματα που ταλανίζουν την κοινωνία όπως η μπούργκα, με τελική πρόταση την έμπρακτη ενσωμάτωση τής μουσουλμανικής μειονότητας". Ευχαρίστησε και ευχήθηκε για την πορεία τού βιβλίου.

Ο κος Παπαντωνίου αναφέρθηκε στη χαρά τής συνεργασίας με το συγγραφέα, ως διευθυντής τού Κέντρου Μεταναστών και Προσφύγων, στα πλαίσια ενός προγράμματος αναζήτησης τρόπων συνύπαρξης και στη συγγραφή άρθρων για τη σχετική ιστοσελίδα. "Μέρος τού προγράμματος ήταν η καταγραφή όλων των κέντρων προσευχής. διαπιστώσαμε ότι τα προβλήματα που είχαν οι μουσουλμάνοι δεν οφείλονταν στη θρησκεία τους αλλά στο ότι ήταν μετανάστες. Τέμενος, νεκροταφείο, κόλλησαν στη γραφειοκρατία και των δύο πλευρών".

"Σκεφτόμουν τι να σχολιάσω στη σημερινή μου ομιλία. Το θέμα τής σαρία το πραγματεύεται το ίδιο το βιβλίο. Αποφάσισα να μιλήσω για το τζιχάντ που σημαίνει ιερός πόλεμος; Σημαίνει όμως πάντα ιερός πόλεμος; Το μεγάλο τζιχάντ αφορά τον εσωτερικό πόλεμο με τον εαυτό μας. Το μικρό τζιχάντ αφορά τον πόλεμο ενάντια στην ειδωλολατρία, των απίστων".

"Η δυτική κοινωνία αγνοεί τι είναι και όμως εξακολουθεί να εκφράζεται. Η άγνοια πληρώνεται εξ ου και η αλυσίδα αμοιβαίων παρεξηγήσεων".

"Μήπως ευθύνονται και οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι για την περιθωριοποίησή τους; Βασική ανάγκη είναι να μάθουν τη γλώσσα, να προσαρμοστούν. Είναι όμως προσαρμόσιμοι;".

"Το βιβλίο είναι εύληπτο και επιστημονικά τεκμηριωμένο. Η σημαντικότερη βιβλιογραφία είναι παρούσα. Εξοικειώνει τον αναγνώστη με το Ισλάμ διότι επικρατεί άγνοια για το Ισλάμ και η άγνοια σκοτώνει".

"Στη ΕΕ πίστευαν ότι η αφομοίωση ήταν θέμα χρόνου. Εκτιμούσαν ότι η 3η γενιά των μεταναστών θα βάλει τη θρησκεία σε δεύτερη μοίρα, θα την κάνει μία προσωπική υπόθεση στο σπίτι. Διαψεύστηκαν όμως και την άγνοια αντικατέστησαν τα στερεότυπα".

"Δοκιμάστηκαν πολλά μοντέλα και απέτυχαν. Π.χ. το Πολυπολιτισμικό μοντέλο, με το σεβασμό τού άλλου, της ιδιαιτερότητας. Δημιουργήθηκαν έτσι παράλληλες αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες συμφερόντων με αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση".

Ο κος Εσδράς ξεκίνησε ανατρεπτικά, "Δεν είμαι θεολόγος, ούτε ξέρω καν που είναι η σχολή. Θα αναρωτιέστε λοιπόν γιατί είμαι εδώ. Είμαι εδώ σήμερα λόγω τής καθημερινότητας. Κάθε μέρα έχω να κάνω με ανθρώπους διαφορετικούς από εμάς", είπε και συνέχισε, "Πολλοί από αυτούς είναι ανύπαρκτοι, δεν είναι καταγεγραμμένοι, αν πάθουν κάτι, ίσως δεν θα το μάθουμε ποτέ. Είναι διαφορετικά για τους νόμιμους και διαφορετικά για όσους δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα".

"Έχουμε έλλειμμα παιδείας, δεν γνωρίζουμε για το Ισλάμ. Τέτοια βιβλία το Υπουργείο πρέπει να τα διανέμει στα σχολεία. Είναι αυτονόητος ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Εγώ δεν γνώριζα καν για τη διακήρυξη τού Ισλάμ για τα ανθρώπινα δικαιώματα!".

Αναφέρθηκε σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου η άγνοια έχει ολέθρια αποτελέσματα. "Σε μία γραμμή παραγωγής εργοστασίου δούλευαν μουσουλμάνοι. Στη διάρκεια τής παραγωγής, οι εργάτες έπρεπε να σταματάνε για να προσευχηθούν. Αυτό όμως δεν ήταν εφικτό για τις ανάγκες παραγωγής και προκάλεσε σοβαρά προβλήματα. Έτσι, κανένας πλέον δεν ήθελε μουσουλμάνους εργάτες. Το να μην ξέρεις είναι κακό, το να μη θέλεις να μάθεις είναι ολέθριο. Είναι απαραίτητη η εκπαίδευση στην κοινωνική συμπεριφορά, έπρεπε να μάθουμε στους μουσουλμάνους μετανάστες βασικά πράγματα, π.χ., όταν περνάει ο επιτάφιος σηκωνόμαστε ή όταν μας δίνουν το χέρι κάνουμε χειραψία. Δεν είναι αυτονόητα αυτά τα απλά θέματα".

Ο κος Λυκόπουλος ξεκίνησε λέγοντας ότι η εποχή δεν ευνοεί προτάσεις και θεωρητική αντιμετώπιση αλλά πράξεις. "Το βιβλίο βοηθάει όσους έχουν δημόσιο λόγο, ενημερώνει. Όταν η θρησκεία αποκτά πολιτικό λόγο τότε χάνει το δρόμο της".

"Οι πολιτικοί πρέπει να κατανοούν τις ιδιαιτερότητες και να χαράζουν πολιτική. Στην ανατολή βλέπουμε το θρησκευτικό φανατισμό που κρύβει εθνικιστικές τάσεις και βαθύτερα, οικονομικά συμφέροντα. Μαζί με τους χριστιανούς διώκονται ακόμα και μετριοπαθείς μουσουλμάνοι".

"Αυτό το βιβλίο είναι ιδιαίτερο διότι γράφτηκε από έναν ανατολικό ορθόδοξο χριστιανό. Η Ελλάδα ποτέ δεν ήταν στο χάρτη των εχθρών τού Ισλάμ. Γιατί; Διότι έχουμε γηγενές Ισλάμ, ντόπιο, ελληνικό. Υπήρχε και υπάρχει ειρηνική συνύπαρξη με το θετικό πάντα ρόλο τής ορθόδοξης Εκκλησίας". Εδώ αναφέρθηκε σε μητροπολίτη περιοχής τής Θράκης ο οποίος μετά κόπων έπεισε το διευθυντή νοσοκομείου να φροντίσει για ειδικό χώρο προσευχής των μουσουλμάνων.

"Είναι τόσο κρίσιμο θέμα το τέμενος και το νεκροταφείο; Είναι λάθος να λέμε ότι θα γίνουν μόνο για τους μετανάστες αλλά και για τους Έλληνες μουσουλμάνους. Σημαντικό ρόλο παίζουν τα Πατριαρχεία, όλα βρίσκονται σε μουσουλμανικές χώρες δείχνοντας ότι δεν είμαστε εχθροί".

"Χρειαζόμαστε τέτοια βιβλία να μας βοηθήσουν σε σοβαρές αποφάσεις. Όλα καταγραμμένα σε αυτό".

Ο συγγραφέας κος Μαριόρας ευχαρίστησε του παρευρισκόμενους, τον εκδότη Παύλο Παπαχριστοφίλου, την επιμελήτρια Χρύσα Ξενάκη και την Παναγούλα Κολλιοπούλου, "το κεντρικό νευρικό σύστημα τού εκδοτικού οίκου" όπως την αποκάλεσε.

"Το κοινό μας είναι οι φοιτητές, το βιβλίο ξεκινάει και καταλήγει στους φοιτητές. Αφορά ζητήματα που τους αφορούν. Πρέπει να είναι προετοιμασμένο για αυτά τα ζητήματα".

Εξήρε εδώ τη συμβολή μητροπολιτών που χειρίζονται σημαντικά θέματα όπως ο διάλογος με άλλα δόγματα, το μεταναστευτικό και διαχριστιανικά-διαθρησκειολογικά θέματα. "Πως όμως εκπαιδεύεις τους Έλληνες για το Ισλάμ; Πως δένει το Ισλάμ με την ελληνική πραγματικότητα;".

"Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πρόκειται να έρθουν αλλά ότι είναι ήδη εδώ. Να περάσουμε στην πράξη, να συνλειτουργήσουμε. Δεν γίνεται να μη βλέπουμε τι γίνεται γύρω μας. Το Ισλάμ είναι ένα κομμάτι της χώρας και είναι το ήπιο Ισλάμ. Γίνονται πλέον και γάμοι αλλοεθνών".

Ευχήθηκε στο τέλος να καρποφορήσει η προσπάθεια τής θεολογικής σχολής που αρθρώνει λόγο και ευχαρίστησε πάλι τους παρευρισκόμενους.

Ακολούθησε παρέμβαση και ερωτήσεις τού κοινού όπου τέθηκαν πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως, "Το πείραμα στην Ολλανδία ή τι μπορεί να γίνει τώρα που ήδη ξεκίνησαν οι 'σταυροφορίες' ή αν μπορεί να επιτευχθεί ειρηνική συνύπαρξη ή πως ο συγγραφέας ερεύνησε το θέμα σαρία δεδομένων των πολλών οπτικών για το θέμα".

Οι απαντήσεις δόθηκαν ελεύθερα και ο κάθε ομιλητής επέλεξε και απάντησε σε θέματα τής αρμοδιότητας-ειδκότητάς του.

"Η Ολλανδία και η Γαλλία ήταν πρωτοπόρες χώρες στην πολιπολιτισμικότητα. Είδαν όμως ότι υπήρξαν ταραχές, ειδικά από τους νέους. Επίσης, φάνηκε και αύξηση τής επιρροής των ακροδεξιών. Αυτό τους προβλημάτισε. διαπίστωσαν ότι αυτή η προσέγγιση προκάλεσε απομόνωση των μειονοτικών κοινοτήτων και τη δημιουργία αντικρουόμενων συμφερόντων ομάδων. Υπό αυτές τις εξελίξεις υιοθέτησαν ένα άλλο σχέδιο, την ενσωμάτωση. Για να πάρει κάποιος την υπηκοότητα πρέπει να δώσει εξετάσεις στη γλώσσα και την ιστορία ως ενδείξεις αφομοίωσης τής τοπικής κουλτούρας".

"Η Σύγκρουση των Πολιτισμών τού Σάμιουελ Χάντιγκτον είναι ένα κατασκεύασμα τού Χάρβαρντ για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία υπέρ τού πολέμου. Οι λύσεις δεν επιβάλλονται, κερδίζονται".

"Η Ελλάδα λόγω θέσης και σχέσεων με τον αραβικό κόσμο είναι ένας παράγοντας σταθερότητας και μπορεί να παίξει ρόλο στις συνομιλίες με μία φιλειρηνική πολυδιάστατη πολιτική".

Την εκδήλωση έκλεισε ο ίδιος ο συγγραφέας ο οποίος χρησιμοποίησε ως παράδειγμα τον παρευρισκόμενο Ιμάμη μουσουλμανικής μειονότητας ο οποίος βρίσκεται στη χώρα μας μόνον 6 μήνες και ήδη καταλαβαίνει ελληνικά. Παρακολούθησε μία υψηλού επιπέδου συζήτηση στα ελληνικά, παρόλο που μίλησε στα αγγλικά. "Σε 6 μήνες θα μιλάει και ελληνικά, αυτό είναι το πνεύμα", είπε και συνέχισε, "Η θεωρία τού Σάμιουελ Χάντιγκτον είναι ενδιαφέρουσα αλλά εμείς ασχολούμαστε με τη θρησκεία. Είναι περίπλοκο θέμα, ακόμα και μεταξύ τους έχουν χαοτικές διαφορές".

"Δεν θέλουμε άλλη ανάλυση. Πλέον χρειαζόμαστε σύνθεση", ήταν το εύστοχο λογοπαίγνιο που χρησιμοποίησε για το τέλος.

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το συγγραφέα και το έργο του.
Σχετικά με το βιβλίο.