Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το βιβλίο «Κρίση και κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα».
Σχετικά με το συγγραφέα Σπύρο Σακελλαρόπουλο.

Oι Εκδόσεις Τόπος παρουσίασαν το βιβλίο του Σπύρου Σακελλαρόπουλου, «Κρίση και κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα», στο αμφιθέατρο τής ΕΣΗΕΑ στο κέντρο τής Αθήνας. Για το βιβλίο μίλησαν οι

• Παναγιώτης Λαφαζάνης, Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας,
• Γιάννης Κουζής, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου,
• Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Δημοσιογράφος,
• Παναγιώτης Σωτήρης, Δρ. Πολιτικής Φιλοσοφίας,

ενώ τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Βασιλική Σιούτη.

Η κα Σιούτη ευχαρίστησε το συγγραφέα για την παρουσία της και την τιμή τού συντονισμού τής συζήτησης. Εξήρε τις εκδόσεις Τόπος για το κύρος των εκδόσεων που μας προσφέρει, παίρνοντας ως παράδειγμα το συγκεκριμένο βιβλίο που «μελετάει τις δομές τής χώρας» όπως είπε.

Η παρουσίαση συνέπεσε με την επέτειο των 5 ετών από την έναρξη τής κρίσης, «5 χρόνια από το Καστελόριζο», όπως έμεινε στην ιστορία. Έκανε μία ιστορική αναδρομή στις εξελίξεις από τότε, τις κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την κρίση και τα πεπραγμένα τους, αναφερόμενη και στη διεθνή κρίση συνδυάζοντάς της με την ελληνική.

Ιδιαίτερα καυστική ήταν η κα Σιούτη με τον Τύπο και το ρόλο του στην ενημέρωση τού λαού, «τα πανομοιότυπα άρθρα από τους συναδέλφους δημοσιογράφους», όπως είπε, «Συναδέλφοι; δεν ξέρω», σχολίασε χαρακτηριστικά.

«Το βιβλίο μελετάει την εξέλιξη τής κοινωνικής διαστρωμάτωσης και αντικρούει τα περί τέλους των κοινωνικών τάξεων και συγκρούσεων», είπε για το βιβλίο και έδωσε το λόγο στον Πέτρο Παπακωνσταντίνου.

Ο κος Παπακωνσταντίνου ευχαρίστησε με τη σειρά του το συγγραφέα για την τιμή τής πρόσκλησης. «Αυτό το βιβλίο είναι ο 3ος σταθμός μίας τριλογίας», είπε αναφερόμενος σαφώς σε προγενέστερη βιβλιογραφία τού συγγραφέα που συμπληρώνει το μελετητικό του έργο.

«Η κόκκινη γραμμή τού Σακελλαρόπουλου είναι να αναλύσει ως επιστήμονας και ως αριστερός την ελληνική κοινωνία, κάτι που είναι προϋπόθεση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων», είπε για την αξία τού ερευνητικού έργου τού συγγραφέα.

«Στο πρώτο μέρος αποδομεί τα κυρίαρχα αστικά στερεότυπα για τις αιτίες τής κρίσης, το "ελληνικό φαινόμενο" δίνοντάς του "διεθνή διάσταση", τα "υπολείμματα μεταπολίτευσης", τον "υπέρογκο δημόσιο τομέα", το "βαλκανικό σοβιέτ"», ήταν οι τίτλοι που έδωσε σε αυτά τα στερεότυπα.

«O όγκος του ελληνικού δημόσιου τομέα ήταν στο μέσο τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας Ε.Ε. με αρνητικές επιπτώσεις στη χώρα. Το χρέος και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν ο συνδυασμός που έφερε τη χώρα στη θέση που βρίσκεται, με την ανθρωπιστική κρίση, τη διάλυση τής εργατικής τάξης και τής συλλογικότητας».

«Οπισθοχώρηση υπήρξε, εκτός από τα οικονομικά και τα εργασιακά, και στα δημοκρατικά δικαιώματα, με το "παρασύνταγμα" (όπως το αποκάλεσε), παραμερίστηκαν δικαιώματα λόγω έκτακτων αναγκών δημιουργώντας ένα μοντέρνο παρακράτος. Ζούμε μία επιδημία "ανεξάρτητων αρχών", όπως η "Ρυθμιστική αρχή ενέργειας" που το Δεκέμβριο αποφάσισε αυξήσεις για το Μάρτιο, μετά τις εκλογές».

«Στο δεύτερο μέρος, ο συγγραφέας αναπτύσσει την πολεμική του περί τέλους των τάξεων ενάντια σε μία υπερεθνική αστική τάξη. Βγάζει πολιτικά συμπεράσματα με σύνεση, χωρίς να προτρέπει δείχνοντας το δρόμο στην είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο προοπτική. Το βιβλίο γράφτηκε το καλοκαίρι τού '14, πριν τις πολιτικές αλλαγές στη χώρα. Έγιναν πολλά από τότε, εκλογές, συμφωνία Eurogroup τής 20ής Φεβρουαρίου».

Ο κος Κουζής ευχαρίστησε «το σύντροφο και φίλο», όπως τον προσφώνησε, για την τιμή να συμμετάσχει στη διαδικασία. «Γνωρίζω την επιστημονική του συμβολή στο Πανεπιστήμιο», είπε για το συγγραφέα. «Μέσα από το βιβλίο του μελετάει την κοινωνική διαστρωμάτωση τής Ελλάδας και επιχειρεί να δώσει τους ορισμούς των τάξεων σε μία χώρα με μισθωτή εργασία στο 64% τού πληθυσμού (47% πριν 35 χρόνια), με ανεπτυγμένο το θεσμό τής αυτοαπασχόλησης και χαμηλό ποσοστό συνδικαλιστικής-συλλογικής οργάνωσης».

«Η διαμόρφωση κουλτούρας μισθωτής εργασίας φαίνεται από τα στοιχεία που παραθέτει ο συγγραφέας, το 30% είναι 3ης γενιάς μισθωτοί ενώ σε άλλες χώρες είναι 7ης ή και 8ης γενιάς. Επίσης, οι παράλληλες πηγές εσόδων αλλάζουν το οικονομικό επίπεδο».

«Η κρίση δίνει ένα βίαιο πλήγμα», είπε και παρέθεσε στοιχεία για το μέγεθός της, το μείγμα πολιτικών που εφαρμόστηκαν και τις τεράστιες επιπτώσεις στην κοινωνία. «Το μνημόνιο πέτυχε απόλυτα στους στόχους που έθεσε, τη μετατροπή τής χώρας σε ειδική οικονομική ζώνη με συγκέντρωση κεφαλαίου και εξαφάνιση των μικρών επαγγελματιών που ως τώρα είναι 170.000 οι μικροεπιχειρήσεις που έκλεισαν».

«Ως μέθοδοι πλήγματος τής απασχόλησης χρησιμοποιήθηκαν η κατάργηση των συμβάσεων εργασίας, η ευέλικτη εργασία, η μείωση των μισθών κατά -25% και η αγοραστική ικανότητα κατά -50% με την αύξηση των τιμών, τη φορολόγηση και τις κοινωνικές παροχές, ωθώντας σε φτωχοποίηση το 33% τού πληθυσμού. Έως το '12 ο κατώτατος μισθός ήταν 751 € ενώ σήμερα είναι 586 € και 580 € για τους νέους».

«Όσον αφορά τα αποτελέσματα, 500 επιχειρήσεις ελέγχουν τη μεγάλη πλειοψηφία του τζίρου, ενώ αυξήθηκε ο αριθμός των πολιτών με περιουσία πάνω από 30 εκ $».

Ο κος Σωτήρης χαρακτήρισε το βιβλίο ως «χρήσιμο πρακτικά και πολιτικά». «Μία τεκμηρίωση τής ελληνικής κρίσης όχι ως τοπική αντανάκλαση τής διεθνούς κρίσης, ένα μοντέλο ανάπτυξης με στρεβλά χαρακτηριστικά».

«Δεν φταίνε οι μισθοί», είπε, «Αμφισβητεί τις πολιτικές από το 2010 αλλά και την ΕΕ, θεωρεί αδύνατη την επιστροφή στο 2009».

«Η αριστερά υποτιμάει την ταξική ανάλυση, χτίζει δυναμικές στον αέρα. Δεν είναι θέμα ηθικής επιλογής, πρέπει να εξετάσουμε τους όρους δημιουργίας ιστορικού μπλοκ, αλλιώς κάνουμε πολιτική δημοσκοπήσεων. Κυριαρχούν προκατασκευασμένες αντιλήψεις και όχι ταξική ανάλυση που πρέπει να γίνει όχι με όρους εισοδηματικών ορίων. Ποια είναι τα άλλα στρώματα; Πως σταθεροποιείται η αστική τάξη μέσα στην κρίση η οποία ενισχύθηκε και άρα δεν έχει λόγους να είναι αντιμνημονιακή;».

«Η επιδείνωση δεν προκαλεί από μόνη της πολιτικές μετακινήσεις. Η λιτότητα, η ανθρωπιστική κρίση και η ανεργία δεν οδηγούν αυτόματα στην αριστερά. Οι συλλογικές πρακτικές αναζητήσεις, όχι όμως απλά δυσαρεστημένων, δημιουργούν τις δυνάμεις για το σχηματισμό αυτού του ιστορικού μπλοκ».

Ο κος Λαφαζάνης σημείωσε την «πυκνή παρουσία στην αίθουσα» χαρακτηρίζοντάς την «ελπιδοφόρα». Ευχαρίστησε το συγγραφέα χαρακτηρίζοντάς τον «όχι μόνον φίλο αλλά διακεκριμένο αγωνιστή τής αριστεράς». «Νεότεροι κάναμε πολλές συζητήσεις, είχαμε διενέξεις. Ακόμα και τώρα τα κύρια ερωτήματα συνεχίζουν να υπάρχουν, "ποια είναι η εργατική τάξη και η σύνθεσή της;"».

«Ο Σπύρος απαντάει επιστημονικά. Ο περιορισμός τής εργατικής τάξης στη χειρωνακτική εργασία είναι λάθος, το ίδιο λάθος έκανε και ο Μάρξ. Ως εργατική τάξη μπορούμε να ορίσουμε όλους όσοι είναι στη μισθωτή εργασία που παράγει υπεραξία. Από αυτήν εξαιρούνται τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη».

«Η εργατική τάξη υπάρχει ανεξάρτητα από το υποκείμενο, είναι παντού και παλεύει για τα δικαιώματά της. Αυτή η ταξική πάλη όμως διαμορφώνει και εκτρώματα. Ή ταξική πάλι είναι σύμφυτη, συστατικό τού καπιταλισμού, χωρίς αυτήν ο καπιταλισμός θα έμενε ακίνητος, είναι προωθητική στη συγκέντρωση κεφαλαίου και του καπιταλιστικού κέρδους».

«Πως θα δημιουργήσει τις συνθήκες να ανοίξει νέους ιστορικούς δρόμους το πολιτικό υποκείμενο; Μέσω τής αριστεράς, η εργατική τάξη θα ανατρέψει τον καπιταλισμό. Η αριστερά πρέπει να αντιληφθεί τη συγκυρία, αλλιώς δεν μπορεί να παίξει το ρόλο της, να γίνει ηγεμονική δύναμη. Σήμερα η αριστερά είναι στο μεταίχμιο, ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις, όχι μόνον εθνικές ή ευρωπαϊκές, αλλά πλανητικές».

«Ζούμε το στραγγαλισμό τής οικονομίας μας ταυτόχρονα με έναν ανελέητο ωμό εκβιασμό για το πρόγραμμα των μνημονίων με την απειλή τής διακοπής χρηματοδότησης. Δώσαμε σκληρή μάχη στην ΕΚΤ για χρηματοδότηση τής Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης ώστε να διασωθεί η ελληνική τεφλοκαλιέργεια, μάχη όχι από τα υπουργικά γραφεία».

«Θα αξιοποιήσουμε όσα λέγονται στο βιβλίο. Η μελέτη αυτή είναι αναντικατάστατη. Η θεωρία είναι οδηγός. Αυτά που ζούμε σήμερα είναι ιστορικά, οι θύελλες δεν πέρασαν, είναι μπροστά μας».

Ο συγγραφέας Σπύρος Σακελλαρόπουλος μίλησε «και με την ιδιότητα τού επιστημονικού επιμελητή τής σχετικής σειράς στις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ», όπως είπε και ευχαρίστησε τους συνεργάτες του στον εκδοτικό οίκο, το Βαγγέλη Γεωργακάκη, το Γιάννη Καραχάλιο, τη Μαρία Αποστολοπούλου, τους πολλούς φίλους και συνεργάτες του πανεπιστημιακούς που παρευρίσκονταν.

«Γιατί προέκυψε η κρίση;», αναρωτήθηκε. «Από την πρώτη μέρα ένταξης στην ΕΕ, το αγροτικό ισοζύγιο από θετικό έγινε αρνητικό».

«Τη χαρά και ευτυχία από την ένταξή μας στην ΟΝΕ, ακολούθησαν τα προβλήματα. Ο ελληνικός καπιταλισμός δεν άντεξε μέσα στην ΟΝΕ και άρχισε η κρίση. Πρώτο μέλημα ήταν η διάσωση των τραπεζών ως μία καλή ευκαιρία για ένα νέο πρότυπο συσσώρευσης. Το ελληνικό μοντέλο συσσώρευσης κεφαλαίου γίνεται προσπάθεια να εξαχθεί και σε άλλες χώρες».

«Κάποιοι κέρδισαν, κάποιοι έχασαν. Χάθηκαν πολλά. Έγιναν πολιτικές ανακατατάξεις. Είναι πλέον προνόμιο να έχεις δουλειά, αν πληρώνεσαι κιόλας είσαι βασιλιάς! Νιώθουμε ευτυχισμένοι αν δεν χειροτερέψει η ζωή μας. Έχουμε απώλεια εθνικής ανεξαρτησίας και ελευθεριών. Το βιβλίο είναι επιστημονικό. Κάνει κριτική στην άποψη περί αταξικής κοινωνίας».

«Πότε θα βγούμε από το μνημόνιο; α) Όταν συγκροτηθεί μια αριστερά που δε θα φοβάται να αναμετρηθεί με το ερώτημα τής κατάκτησης τής πολιτικής εξουσίας β) που θα έχει εκπονήσει ένα συγκεκριμένο και σαφές πρόγραμμα εξόδου από την κρίση γ) που θα γνωρίζει πως για να υλοποιηθεί αυτό σχέδιο θα πρέπει να έρθει σε ρήξη με την ΕΕ, την ΟΝΕ και το ΝΑΤΟ δ) που θα στηρίζει τις λαϊκές και κοινωνικές κινητοποιήσεις αλλά και που θα εμπνέεται από αυτές».

Ευχαρίστησε πάλι όλους τους ομιλητές και το κοινό, κλείνοντας τη συζήτηση.