Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το βιβλίο «Ο Κύκλος των “μάταιων” πράξεων».
Σχετικά με το συγγραφέα Σπύρο Τζόκα.

(παράταξη εκτελεστικού αποσπάσματος)

Ο Δήμος Βύρωνα και οι εκδόσεις «Εύμαρος», παρουσίασαν το βιβλίο (β’ έκδοση) του Σπύρου Τζόκα, «Ο Κύκλος των “μάταιων” πράξεων», ένα ιστορικό μυθιστόρημα με φόντο τη ζωή του Ναπολέοντα Σουκατζίδη.

Για το βιβλίο μίλησαν οι:
- Σπύρος Τζόκας (Συγγραφέας, Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αθήνας)
- Πέτρος Κακολύρης (Υπεύθυνος Εκδόσεων «Εύμαρος»)
- Δήμητρα Νούση (Συγγραφέας)

Αποσπάσματα του βιβλίου ανέγνωσε η (δική μας) Αγγελική Ειρήνη Μήτση, ηθοποιός, τη συζήτηση συντόνισε ο Περικλής Καπετανόπουλος (Δημοσιογράφος) ενώ χαιρέτησε ο Δήμαρχος Βύρωνα Γρηγόρης Κατωπόδης.

Αυτός ο πόλεμος ίσως άξιζε μόνο και μόνον γιατί δημιούργησε τις προϋποθέσεις για αυτή την πράξη τού Ναπολέοντα Σουκατζίδη.
Σίγουρα όμως αυτή η πράξη τον ακύρωσε!

Ο κος Καπετανόπουλος ευχαρίστησε όσους παρευρέθηκαν στην αίθουσα τού δημοτικού συμβουλίου τού Δήμου Βύρωνα για την παρουσίαση τού βιβλίου, με την ευκαιρία τού εορτασμού των 70 χρόνων από το τέλος τού 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, σημειώνοντας ιδιαίτερα την ιδιότητα τού συγγραφέα ως Αντιπεριφερειάρχη τής Δυτικής Αθήνας.

«Η ιστορία τού βιβλίου είναι η ιστορία τού αγώνα των απλών ανθρώπων ενάντια στη βία. Θυσιάστηκαν πολλοί στο σκοπευτήριο τής Καισαριανής μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ένας από αυτούς ήταν και ο Ναπολέων Σουκατζίδης, το Νο 71 των 200 που εκτελέστηκαν την 1η Μαΐου τού 1944. Διάλεξε την αθανασία αντί για τη ζωή!», είπε στην εισαγωγική ομιλία του.

Παρουσίασε τους συντελεστές τής βραδιάς και το πρόγραμμα και έδωσε το λόγο στο δήμαρχο Βύρωνα.

Ο δήμαρχος Βύρωνα κος Γρηγόρης Κατωπόδης καλωσόρισε «Το φίλο και γείτονα» όπως προσφώνησε το συγγραφέα Σπύρο Τζόκα, «αλλά και όλους τους φίλους στο πάνελ».

«Αυτή η εκδήλωση είναι τιμή για την εργατική πρωτομαγιά, των αγώνων τής εργατικής τάξης. Έχει μεγάλη σημασία και για εμάς διότι ανήκουμε στην αριστερά που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων. Αυτή η ιστορία είναι χαρακτηριστική των θυσιών αυτής τής γενιάς. Αναδεικνύει την αξία τής προσφοράς και της συλλογικότητας», είπε και σημείωσε τη σπουδαία δουλειά που γίνεται στη δημοτική βιβλιοθήκη.

Ο κος Κακολύρης ευχαρίστησε το δήμο Βύρωνα για τη φιλοξενία τής παρουσίασης και έδωσε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για το βιβλίο, «Είναι η τρίτη έκδοση παρότι πρόκειται για ένα "μη εμπορικό" βιβλίο ενώ έχουν γίνει πολλές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα. Επαναφέρει το θέμα τού ηθικού πλεονεκτήματος τής αριστεράς και πρέπει να διαβαστεί από όλους τους βουλευτές, και αυτούς τού ΣΥΡΙΖΑ, διότι καλύπτει ένα κενό στη σχετική βιβλιογραφία», είπε και εξήρε το εξώφυλλο, σχεδιασμένο από τη Βάσω Κατράκη.

Ακολούθησε η προβολή βίντεο για το θέμα τού βιβλίου, το οποίο σχεδίασαν και δημιούργησαν οι μαθητές τού Γυμνασίου Αρκαλοχωρίου Ηρακλείου Κρήτης, εκεί όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια τού Σουκατζίδη μετά τη μικρασιατική καταστροφή.

H κα Νούση ευχαρίστησε με τη σειρά της για την παρουσία της στην εκδήλωση και δήλωσε, «Δεν θα πω πολλά για τον ήρωα, τον γνωρίζετε». Απευθυνόμενη στο συγγραφέα τού είπε, «το βιβλίο δεν είναι δικό σου, όταν ένα βιβλίο εκδίδεται παύει να ανήκει στο συγγραφέα του».

«Όταν μιλάει κάποιος υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να διολισθήσει στο να μιλήσει για τον εαυτό του. Όχι ότι αυτό είναι κακό ή λάθος αλλά εδώ έχουμε ένα πολύ σπουδαίο θέμα για να παρασυρθούμε. Ο συγγραφέας μοίρασε τη ζωή τού Σουκατζίδη συμμετρικά σε όλες τις σελίδες τού βιβλίου και την περιγράφει με γλώσσα απλή και άμεση».

Εδώ, η κα Νούση μάς εκμυστηρεύτηκε μία σπουδαία πραγματική ιστορία, «Για το Σουκατζίδη άκουσα πρώτη φορά όταν ήμουν 17 ετών όταν γνώρισα το Γιώργο. Έκανε άσωτο βίο, καζίνο, τοκογλυφία, προβλήματα με το νόμο. Έτυχε να τον ρωτήσω τι ψηφίζει και μου είπε ότι ψηφίζει ΚΚΕ. "Είσαι τρελός;", τού είπα. "Το Ναπολέοντα Σουκατζίδη τον ξέρεις;", μου απάντησε και μου είπε εν τάχει την ιστορία του, καταλήγοντας, "Όταν ένα σύστημα ιδεών σε κάνει να στηθείς στον τοίχο, δεν μπορεί παρά να είναι καλό, ψάχνω να βρω κάποιον να κάνει το ίδιο για ένα τραπεζικό βιβλιάριο". Αναρωτιόμουν μετά, πως ο άγνωστος Σουκατζίδης είχε επηρεάσει τόσο πολύ αυτόν τον άνθρωπο».

«Είναι τσεκούρι το κείμενο. Οι εκτελέσεις ξεκινούν πρώτα με την εκτέλεση τού αναγνώστη και με τελευταίο τον ήρωα Σουκατζίδη. Ο αναγνώστης δεν μπορεί να ξεφύγει από τον τοίχο στον οποίο τον έχει στήσει ο συγγραφέας. Είναι βασανιστήριο, δεν αντέχεται, ήθελα να το κλείσω, με συγκλόνισε! Ενώ σε άλλα βιβλία θέλεις κι άλλο, εδώ ο αναγνώστης νιώθει ευτυχής που τελείωσε».

«Αναρωτιόμουν τι θα γινόταν αν ο Σουκατζίδης δεν έκανε ότι έκανε. Στην ιστορία του αιωρείται η ματαιότητα, η αριστερά και η ματαιότητα έχουν μία σχέση ερωτική. Αυτές οι πράξεις όμως δεν είναι μάταιες, αναγκάζουν τον αντίπαλο να σε σεβαστεί. Ο Γλέζος τα έζησε και δεν μπορεί να καταλάβει αυτούς που ζουν τον απόηχο των διηγήσεων».

«Η τελευταία του επιθυμία ήταν ένα κουτάλι χαλβάς. Αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία στο σπίτι του με τη μητέρα του όπου μαζί ετοίμαζαν το χαλβά.»

«Αυτό το βιβλίο δεν πρέπει να διαβαστεί μόνον, πρέπει να συζητηθεί», είπε και ευχαρίστησε το συγγραφέα που το έγραψε.

Η κα Ειρήνη Μήτση διάβασε απόσπασμα από το βιβλίο. Διάλεξε ένα τμήμα που σχετίζεται με την τελευταία επιθυμία τού Σουκατζίδη, «ένα κουτάλι χαλβά», όπως μας ενημέρωσε νωρίτερα η κα Νούση.

Ακολούθησε η προβολή ενός ακόμα βίντεο για το στρατόπεδο τού Χαϊδαρίου. Από αυτό κρατάμε ιδιαίτερα δύο μαρτυρίες, «τις μέρες τις μετρούσαμε με 12ωρα γιατί γίνονταν εκτελέσεις πρωί και απόγευμα», «Ο πιο αιματοβαμένος μήνας τού πολέμου ήταν ο Μάης τού '44 και η 1η Μαΐου η χειρότερη μέρα αυτού τού μήνα».

Ο συγγραφέας Σπύρος Τζόκας ευχαρίστησε τη βιβλιοθήκη τού δήμου και το δήμαρχο Βύρωνα για τη φιλοξενία τής εκδήλωσης.

«Ο Ναπολέων Σουκατζίδης είναι ήρωας λησμονημένος από την κυρίαρχη ιδεολογία, δεν αναφέρεται στην επίσημη ούτε στη σχολική ιστορία», είπε και συνέχισε με βιογραφικά στοιχεία τού ήρωα, ξεκινώντας όμως λίγο πριν τη γέννησή του, από τον πόλεμο τού 1897 με την Τουρκία ως αποτέλεσμα τής πίεσης των δανειστών, με τους Τούρκους να έχουν φτάσει έως τη Λάρισα και να λήγει αυτός ο πόλεμος με την επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων, κάνοντας τη συσχέτιση με τη σημερινή εποχή.

Συνέχισε με την περιγραφή των ιστορικών γεγονότων την εποχή που γεννήθηκε ο Σουκατζίδης το 1909 και τη διαδρομή τής οικογένειάς του από τη μικρά Ασία, στα βάθη τής ανατολής και από εκεί στην Κρήτη, «13 ετών έζησε δύο εκτοπισμούς», είπε και συνέχισε, «Σπουδάζει, μαθαίνει 6 γλώσσες, οργανώνεται στο ΚΚΕ και δρα στο εργατικό κέντρο Ηρακλείου. Απολύσεις λόγω συνδικαλιστικής δράσης, εξορίες, σκοπευτήριο, όρθιος μέχρι το τέλος».

«Δεν δέχτηκε να τον αντικαταστήσει άλλος στο απόσπασμα κάνοντάς τον αιώνιο σύμβολο. Ήθελα να αποτυπώσω το ηθικό πλεονέκτημα τής αριστεράς, για αυτό έγραψα αυτό το βιβλίο. Ήταν τιμή μου που μίλησα με συναγωνιστές του και με την οικογένειά του».

«Η λέξη "κύκλος" στον τίτλο είναι σε εισαγωγικά. Πιστεύω ότι δεν θα βγουν ποτέ και ποτέ δεν θα κλείσει αυτός ο κύκλος».

Η κα Ειρήνη Μήτση διάβασε ακόμα ένα απόσπασμα από το βιβλίο. Αυτή φορά διάλεξε την περιγραφή τής εκτέλεσης, τη μεταφορά των εκτελεσμένων και την ταφή τους. Κρατάμε αυτό, «Κανένας δεν ήξερε ποιος τάφηκε που. Οι συγγενείς των νεκρών επέλεξαν τυχαία από έναν τάφο και έγραψαν πάνω σε αυτόν το όνομα τού δικού τους ανθρώπου». Και τα δύο αποσπάσματα περιλαμβάνονται στο ίδιο βίντεο, παραπάνω.

Η κα Μακρίδη Ειρήνη είναι κάτοικος Καισαριανής. Τότε, κατοικούσε σε ένα σπίτι πολύ κοντά στο σκοπευτήριο. Βίωσε τα γεγονότα, είδε με τα μάτια της να φέρνουν τους μελλοθάνατους και να τους παίρνουν νεκρούς. Η παρουσία της στην εκδήλωση και η προσωπική μαρτυρία της ήταν συγκινητική. Είναι διαφορετικό να διαβάζεις για ένα τέτοιο γεγονός και διαφορετικό να το ακούς από κάποιον που το έζησε. Αξίζει εδώ να σημειώσω την έκδηλη ανάγκη της να μιλήσει για αυτά που έζησε.

Καθώς οι Γερμανοί μετέφεραν τους μελλοθάνατους στο σκοπευτήριο, αυτοί έριχναν στο δρόμο χαρτάκια με προσωπικά τους σημειώματα, μερικά από οποία:

«Τίποτα δεν είναι μάταιο όταν είναι ανθρώπινο και αληθινό»

«Τίποτα δεν πάει χαμένο»

«Δεν ζητάμε εκδίκηση, αγαπήστε τους ανθρώπους, εμείς φεύγουμε για τα ιδανικά μας»

Ο συντονιστής κος Καπετανόπουλος ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν για την πραγματοποίηση τής εκδήλωσης, το δήμο, τη βιβλιοθήκη, το πάνελ, τον εκδότη, το συγγραφέα, το κοινό.