Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η συγγραφέας, Δομνίκη Καράτζιου.
Το βιβλίο Ο γλάρος Νάθαν, ο Σφυριχτής.

Η Δομνίκη Καράντζιου είναι από τις λίγες νεανικές φωνές των δημιουργών της Πιερίας. Είναι μέλος της Ένωσης συγγραφέων Πιερίας και έχει πλούσιο απόθεμα έμπνευσης που  μπορεί να μας καταπλήξει με τον χρόνο. Μίλησε στο  Bookia που στηρίζει  τις φωνές της περιφέρειας για το νέο της πνευματικό παιδί «Ο γλάρος Νάθαν, ο Σφυριχτής», μια οικολογική νουβέλα, που απευθύνεται σε παιδιά από 10 έως 110 χρονών.

Τη συνάντησα στον ραδιοφωνικό σταθμό Ενημέρωση 92,2, λίγο πριν βγει στον αέρα η εκπομπή  “Μουσικό Αερόστατο” για να μου μιλήσει για το βιβλίο της... Δεν έχασα φυσικά την ευκαιρία να “μείνω” στην εκπομπή... Ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία  και φυσικά “εκμεταλλεύτηκα” τον χρόνο να μιλήσω στους μικρούς ακροατές μα και τους γονείς για το Bookia που μπορούν να συμβουλεύονται πριν αγοράσουν ένα παιδικό βιβλίο διαβάζοντας τις κριτικές και τις γνώμες των αναγνωστών...

Ε: Δομνίκη μίλησε μας για τη πορεία σου μέχρι σήμερα και το ταξίδι σου στο χώρο των βιβλίων;

Το ταξίδι μου στο χώρο των βιβλίων, ως αναγνώστρια, αρχίζει από τα παιδικά μου χρόνια, τότε που μου άρεσε να ξεφυλλίζω εγκυκλοπαίδειες, να κοιτάζω τις εικόνες, πριν ακόμη μάθω να διαβάζω. Στη συνέχεια η λογοτεχνία έγινε πολύ καλή φίλη, όχι όμως και πολύ κολλητή, ίσως γιατί μου άρεσαν και κάποια αθλήματα, οι ξένες γλώσσες, η επιστήμη αργότερα και οι σπουδές μου. Τη συγγραφή την συνάντησα αργότερα, ίσως γιατί δεν είχα προλάβει ή δεν είχα συνειδητοποιήσει τις δυνατότητές μου,  όταν απέκτησα τα παιδιά μου, θέλοντας να τους πω τις δικές μου ιστορίες, καθώς καθημερινά η σχέση που αναπτυσσόταν μεταξύ μας, τα ξενύχτια, τα παιχνίδια, τα γέλια και τα κλάματα με ενέπνευσαν και οδήγησαν το χέρι μου να γράψει πολλά παραμύθια.

Ε: «Ο γλάρος Νάθαν, ο Σφυριχτής», είναι το πρώτο σου βιβλίο, αυτοέκδοση, που εκδόθηκε μετά την ιδιαίτερη διάκριση επαίνου στον 34^ο λογοτεχνικό διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Δεν σου κρύβω ότι με συγκίνησε η γραφή σου. Πώς το αποφάσισες να προχωρήσεις στην έκδοση του;

Η ανυπομονησία μου και ο ενθουσιασμός μου να επικοινωνήσω το ευχάριστο νέο της διάκρισης της νουβέλας μου και την ίδια την ιστορία του Νάθαν ήταν ο οδηγός και ο συνοδηγός σε αυτή την αυτοέκδοση. Ίσως και η εγωιστική αποφυγή της απόρριψης που υφίσταται ένας πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας, καθώς δύσκολα οι εκδοτικοί οίκοι εμπιστεύονται στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης ένα άγνωστο όνομα, με οδήγησαν σ' αυτή την αυτοέκδοση. Έβαλα λοιπόν ως καύσιμο στο όχημά μου θάρρος και δύναμη, ίσως και λίγη ξεροκεφαλιά, και ξεκίνησα να κατευθύνω την έκδοση πηγαίνοντας κυριολεκτικά στα τυφλά, καθώς δεν είχα καμία προηγούμενη εμπειρία στο χώρο.

Ε: Έχεις γράψει και άλλα διηγήματα που βραβεύτηκαν κι εκείνα. Μίλησε μας και για τις άλλες διακρίσεις.

Το 2011 διακρίθηκε σε διαγωνισμό του εκδοτικού οίκου Μέθεξις το, επίσης οικολογικό, παραμύθι μου «Αναστάτωση στο τροπικό δάσος», το οποίο συμπεριλήφθηκε στο συλλογικό βιβλίο «Παραμύθια της μαμάς και του μπαμπά» που κυκλοφόρησε το έτος 2012 από τον οίκο Μέθεξις. Το διήγημά μου «όταν ένα δένδρο…» διακρίθηκε το 2013 με το 8^ο βραβείο, στον 1^ο ηλεκτρονικό λογοτεχνικό διαγωνισμό της εθελοντικής ομάδας δράσης του Νομού Πιερίας και συμπεριλήφθηκε και αυτό σε συλλογικό τόμο. Είχα και μια ακόμη διάκριση, στα γυμνασιακά μου χρόνια, με την πρωτιά στο νομό μας σε διαγωνισμό έκθεσης της Δ/νσης Δασών με θέμα «Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς το δάσος;».

Ε: Ποια είναι τα μηνύματα που θέλεις να δώσεις σε όλους τους αναγνώστες σου, μικρούς και μεγάλους;

Πιστεύω πως μου βγαίνει περισσότερο η επιθυμία να προσανατολίσω τους αναγνώστες προς τη φύση, μια λέξη που τελευταία ξεχάσαμε και αντικαταστήσαμε με την πιο μοδάτη λέξη ‘περιβάλλον’. Επίσης η φιλία, η αληθινή και ανιδιοτελής αγάπη προς τον άνθρωπο είναι θέματα που σχεδόν πάντα υπάρχουν στη θεματολογία των γραπτών μου. Πιάνω τον εαυτό μου να θέλει να μεταδίδει αρκετά μηνύματα, ίσως και να κουράζω κάποιους αναγνώστες!

Ε: Είναι ένα βιβλίο που βγάζει μέσα από τις σελίδες του δύναμη ψυχής και θέλησης και δίνεις στον αναγνώστη να ανεβεί ένα σκαλί να υπερβεί τη φύση του. Πιστεύεις ότι διαβάζοντάς το, θα προβληματιστούν οι μεγάλοι σε ηλικία και θα ανατρέψουν τις θεωρίες τους για το εύκολο κέρδος αγνοώντας την καταστροφή του περιβάλλοντος; Γιατί οι μικροί μας φίλοι σίγουρα θα κερδίσουν πολλά από την ανάγνωση του.

Σίγουρα οι μικροί θα κερδίσουν πολλά, γιατί πάντα το μικρό παιδί είναι αγνό και ανοιχτό σαν σφουγγάρι στο να δεχτεί και να ακούσει. Οι μεγάλοι, αντίθετα, είναι εγωιστές και έχουν μονίμως κλειστά αυτιά και μάτια. Αν κοιτάξουν όμως μέσα τους και ανακαλύψουν πώς ήταν μικροί, πώς σκέφτονταν και πώς λειτουργούσαν, τότε σίγουρα θα καταφέρουν να ανατρέψουν τις θεωρίες που υιοθέτησαν μεγαλώνοντας και θα ξεσκονίσουν την παιδική ψυχή τους. Θα καταφέρουν να ανέβουν ένα σκαλοπάτι προς την υπέρβαση του εγώ τους, να προσεγγίσουν ό,τι μέχρι τώρα τους φαινόταν απόμακρο, να καταφέρουν το ακατόρθωτο, γιατί θεωρούσαν πως δεν είχαν τη δύναμη να το καταφέρουν.

Ε: Τη φύση την έχουμε ταλαιπωρήσει. Σε λίγο δεν θα έχουμε ψάρια, το κακό το κάνουν τα γρι-γρι και όχι οι ψαρόβαρκες όπως πολύ σωστά έγραψες. Η φύση εκδικείται με αποτέλεσμα, με τους ρυθμούς που πάμε, σε λίγα χρόνια η τροφή μας να περιορίζεται σε βιομηχανικά μόνο προϊόντα. Το βιβλίο σου αυτό το σκοπό έχει. Να προβληματίσει, να διδάξει το παιδί και να το βοηθήσει να νιώσει τον κίνδυνο που έρχεται στη ζωή του. Να του δώσει τα εφόδια και την ευαισθησία να αγωνιστεί για να προστατέψει αυτά που χάνονται. Ποια είναι η γνώμη σου γιατί σίγουρα αυτό ήταν το κλικ που σου έδωσε τη συνέχεια για τούτο το βιβλίο.

Το παιδί, ο Νάθαν δηλαδή στο βιβλίο, κατευθύνεται από τους γονείς του, αυτοί τον συνετίζουν, αυτοί του δίνουν τα πρώτα ερεθίσματα, αυτοί τον γαλουχούν. Στη συνέχεια, ο Νάθαν, έχοντας αυτή την σωστή αλλά και διακριτική καθοδήγηση, μεγαλώνει με τη σκέψη και την πεποίθηση ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο και στο τέλος τα καταφέρνει. Αυτό θέλω να πω στα παιδιά αλλά και στους γονείς, ότι δηλαδή πρέπει να αγωνίζονται τα ίδια με όλη τους τη δύναμη και στους γονείς ότι πρέπει να δίνουν την καθοδήγησή τους διακριτικά και υποστηρικτικά, από έναν παραδιπλανό βράχο, με βλέμμα αυστηρό αλλά και τρυφερό, συνεχές αλλά και διακοπτόμενο, με εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια.

Ε: Οι λέξεις ρέουν και εσύ δεν μπορείς να σταματήσεις να βγουν τα συναισθήματα στο χαρτί. Ο αναγνώστης διαβάζοντας το καταλαβαίνει ότι το έγραψε η ψυχή σου και όχι το χέρι σου. Τα δυο σου παιδιά με τα ερωτήματα τους σε οδήγησαν στη γραφή αυτών των παραμυθιών;. Τα παιδιά σου ήταν  τελικά οι  αυστηροί κριτές των έργων σου;

Τα δικά μου παιδιά εμπνέουν την κάθε μου γραφή!  Είναι οι μικροί μου γλάροι Νάθαν, που σφυρίζουν καθημερινά, που με καλούν να τα προσέχω και να τα μαθαίνω να πετούν, να τα αφήνω να ταξιδεύουν αλλά και να τα παρακολουθώ χωρίς να το καταλαβαίνουν και εγώ προσπαθώ, χωρίς να τα καταφέρνω πάντα, να είμαι σαν τη μαμά του Νάθαν, υποστηρικτική και διακριτική, τρυφερή και προστατευτική. Είναι αυστηροί κριτές σίγουρα, είναι γενικώς αυστηροί κριτές της μαμάς τους, με θέλουν πάντα τέλεια, πάντα ιδανική, πάντα έτοιμη να εκπληρώσω την κάθε τους επιθυμία. Ταυτόχρονα όμως είναι και ζηλιάρικα αδέλφια του Νάθαν, κάτι που το έδειξαν έντονα όπως όταν ασχολήθηκα κάποιες μέρες περισσότερο με την έκδοση του βιβλίου, δέχθηκα τη ζήλια και την κτητικότητα του γιου και της κόρης μου!

Ε: Η εκπομπή «Μουσικό αερόστατο» από τη συχνότητα της Ενημέρωσης 92,2 μαζί με την Ειρήνη Παπαδοπούλου και τον Λεωνίδα Βαϊόπουλο, είναι αφιερωμένη στους μικρούς μας φίλους μα την ακούν ευχάριστα και οι γονείς. Έχει φιλοξενήσει συγγραφείς της Ένωσης όπως τον Θάνο Κόσυβα και τη Χρύσα Λουλοπούλου που έχουν γράψει παραμύθια και έχουν αγαπηθεί από τους μικρούς μας αναγνώστες. Ποια είναι τα σχέδια και των τριών σας για τη νέα ραδιοφωνική χρονιά;

Στη νέα αυτή ραδιοφωνική χρονιά σκοπεύουμε να προβάλλουμε και άλλα έργα του Θάνου και της Χρύσας, αλλά και άλλων συγγραφέων φίλων, όπως της Εύας Κασιάρου, της Ρίας Φελεκίδου, της Λητώς Τσακίρη και πολλών ακόμη που σύντομα θα προγραμματίσουμε. Γιατί όχι, τώρα που το σκέφτομαι στη συζήτηση μαζί σου, να γράψετε και εσείς οι Πιερείς συγγραφείς παραμύθια και να μας τα αφηγηθείτε στο ραδιόφωνο; Βέβαια διατηρούμε και τη δική μας συγγραφική παραγωγή, τα δικά μας παραμύθια, καθώς και η Ειρήνη και ο Λεωνίδας γράφουν εξαίρετα, με το δικό του στυλ ο καθένας. Αυτό ήταν εξάλλου το αρχικό κόνσεπτ της εκπομπής, όπως το εμπνεύστηκα πριν τέσσερα χρόνια, δηλαδή όχι μόνο να παρουσιάζουμε μια παιδική ραδιοφωνική εκπομπή αλλά να παρουσιάζουμε και να επικοινωνούμε στο ακροατήριό μας τα δικά μας παραμύθια. Και για να σας πω την αλήθεια, οι μεγάλοι τα απολαμβάνουν σαν μικρά παιδιά, ίσως γιατί τους θυμίζει τα παιδικά χρόνια με τις κρατικές ραδιοφωνικές εκπομπές για παιδιά και αυτό μας ευχαριστεί ιδιαίτερα.

Ε: Πώς βλέπεις το μέλλον του παιδικού βιβλίου τώρα που καταργήθηκε το μάθημα της φιλαναγνωσίας; Μήπως πρέπει να στηριχθούν περισσότερο οι σχολικές βιβλιοθήκες και να μετατραπούν σε δανειστικές ή πρέπει να αρκεστούμε μοναχά στην ιδιωτική πρωτοβουλία;

Αυτό που διαπιστώνω καθημερινά, με μεγάλη μου λύπη, είναι η απομάκρυνση του παιδιού από το βιβλίο και ο εθισμός στην τεχνολογία. Οι γονείς, ανήμποροι να αντιδράσουν, ουσιαστικά είμαστε παθητικοί θεατές μιας σύγχρονης μάστιγας. Γι’ αυτό είναι πολύ κρίσιμο και απαιτείται άμεσα να αγαπήσουν τα παιδιά το βιβλίο, το χαρτί, το κείμενο. Δεν αρκεί μόνο στους γονείς να πιέζουν τα παιδιά να διαβάζουν. Η διαδικασία ανάγνωσης είναι πιο ευχάριστη στο σχολείο, όταν γίνεται από τους δασκάλους και όλοι οι μαθητές συμμετέχουν ομαδικά. Για αυτό και το μάθημα της φιλαναγνωσίας πρέπει να υποστηριχθεί και οφείλουμε εμείς που γράφουμε και είμαστε πίσω από το βιβλίο να δράσουμε δυναμικά. Το παιδικό βιβλίο επίσης πρέπει να αναδείξει το πλούσιο περιεχόμενο κειμένου, γιατί η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως έχει δοθεί μεγάλη σημασία στην εικονογράφηση, στο ακριβό ιλουστρασιόν χαρτί, κάτι που συνεπάγεται ακριβό παιδικό βιβλίο, εις βάρος του κειμένου. Σήμερα μάλιστα που τα παιδιά βάλλονται από πολλές εικόνες έχουν ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη από προσεγμένο κείμενο που σέβεται τον μικρό αναγνώστη.

Ε: Κλείνοντας θέλω να σε ρωτήσω για τα μελλοντικά σου σχέδια κάνοντας μια ευχή που γεννιέται μέσα από τον Γλάρο Νάθαν, τον Σφυριχτή…

Τα μελλοντικά μου σχέδια είναι να εκδώσω την επόμενη νουβέλα μου, μία αντιπολεμική νουβέλα  στην οποία διαπραγματεύομαι το προσφυγικό θέμα, αλλά επίσης και πολλά από τα παραμύθια μου. Σχέδια υπάρχουν πολλά στο μυαλό μου, ίσως πιο πολλά από όσα μου επιτρέπει ο ταχύτατος δρομέας χρόνος. Όπως ο γλάρος Νάθαν, ο σφυριχτής, θέλω και εγώ να μπορέσω να πετάξω και να αγωνιστώ, να μεγαλώσω και να παραμείνω ένα παιδί στην ψυχή.

Μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο

«Η λαιμαργία και η επιπολαιότητα που δείχνουν για τον ανθρώπινο σκουπιδότοπο , λες και στα μάτια τους λάμπει σαν τη πιο πλούσια από ψάρια θάλασσα, τους έχει κάνει τόσους αλαζόνες και ψυχρούς που δεν αντιλαμβάνονται την έννοια της μοναδικότητας, σκεφτόταν.»

«Έλα τώρα Σφυριχτή, μη μετανιώνεις για ότι έκανες. Σίγουρα κάτι αποκόμισες από το ταξίδι σου. Επισκέφτηκες μέρη που δεν θα γνώριζες ποτέ, εξάλλου τώρα είσαι νέος και ασυγκράτητος. Αν ήσουν πιο μεγάλος, δεν θα τολμούσες να κάνεις κάτι τέτοιο….»

«Ζούσαν καιν οι δυο στη διαχωριστική γραμμή , εκεί που ο άνθρωπος προσεγγίζει τη φύση και η φύση τον άνθρωπο και δεν τολμά κανείς να κάνει ένα βήμα στο απέναντι στρατόπεδο , γιατί απλά μέχρι εκεί του επιτρέπει η φύση του, γιατί  «έτσι συμβαίνει στη φύση»

Το Bookia εύχεται τη Δομνίκη Καράντζιου να ταξιδεύει  τους αναγνώστες πάνω στις φτερούγες του γλάρου Νάθαν και να συνεχίσει να ομορφαίνει τις ψυχές τους και πέρα από τα σύνορα της Πιερίας.