Γράφει: Eλισσάβετ Δέδε

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το Βιβλίο.
Σχετικά με το συγγραφέα Λέοντα Ναρ.

Σήμερα είχε μπάλα αλλά το παιχνίδι δεν παίχτηκε στο χόρτο, παίχτηκε στην εξέδρα, εκεί που ίσως είναι ένας από τους τελευταίους ζωντανούς χώρους δράσης του λαϊκού πολιτισμού, όπως αναρωτιέται και ο ίδιος ο συγγραφέας τού βιβλίου, "Το παιχνίδι της εξέδρας, Σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα", Λέων Ναρ. Ποιοι είναι όμως οι καταλληλότεροι να μιλήσουν για ποδόσφαιρο και αυτό το βιβλίο; Για σκεφτείτε!

• Χρήστος Σωτηρακόπουλος, αθλητικός δημοσιογράφος,
• Αντώνης Πανούτσος, αθλητικός δημοσιογράφος,
• Στέλιος Κούλογλου, δημοσιογράφος,
• Μυρτώ Αλικάκη, ηθοποιός,
• Βικτόρια Χίσλοπ, συγγραφέας,

ενώ οι πολιτικές εξελίξεις εμπόδισαν τον Παύλο Τσίμα να παρευρεθεί, όπως είχε προγραμματιστεί.

Ποιοι, άραγε, εμπνέονται τα συνθήματα που ακούγονται εξακολουθητικά στα γήπεδα από οπαδούς διαφορετικών ομάδων; Είναι αυτά μια σύγχρονη εκδοχή «δημοτικών τραγουδιών»; Μπορούν να επιβεβαιώσουν την άποψη πως η «κερκίδα» είναι από τους τελευταίους ζωντανούς χώρους δράσης του λαϊκού πολιτισμού;

Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία απαντά το βιβλίο, αναδεικνύοντας το ποιητικό, πολλές φορές, περιεχόμενο των συνθημάτων, το απόσταγμα κοινωνικής εμπειρίας και την αναμφισβήτητη λαογραφική τους αξία. Προσφέρει ένα συναρπαστικό ταξίδι στους τόπους της συλλογικής περιπέτειας.

Εδώ ταιριάζει η ατάκα "δεν περιγράφω άλλο". Πως να περιγράψω τις λεπτομέρειες που ακούστηκαν από τη φωνή που μας δονεί μετά τον Διακογιάννη; Πως να περιγράψω το ταμπεραμέντο τού Πανούτσου; Πως να περιγράψω αυτά τα πειράγματα μεταξύ των ανδρών με αντικείμενο την μπάλα και που "οι γυναίκες δεν καταλαβαίνουν αλλά είναι αυτό που κάνει τους άντρες μαγικούς", όπως δήλωσε λίγο αργότερα η Μυρτώ Αλικάκη.

Ευτυχώς τα έχουμε σε βίντεο! Ότι και να διαβάσετε παρακάτω θα είναι λίγο. Δείτε το βίντεο, απολαύστε το, διαδώστε το! Ξέρετε που!

Η Κατερίνα Δημάκη, η υπεύθυνη των εκδηλώσεων στον ΙΑΝΟ, καλωσόρισε το κοινό και παρουσίασε τους ομιλητές. Έδωσε αμέσως το λόγο στον εκδότη τού ΜΕΤΑΙΧΜΙΟΥ κο Νώντα Παπαγεωργίου ο οποίος ευχαρίστησε με τη σειρά του το κοινό, το συγγραφέα για τη συνεργασία του και τους ομιλητές και ευχήθηκε να έρθει σύντομα και ο Παύλος Τσίμας διότι "πολύ γαυρίλα έπεσε στο τραπέζι", προκαλώντας το πάνελ. Ευχήθηκε δε, να είναι αυτή η συζήτηση μία ευχάριστη διακοπή από τα δύσκολα που ακούμε και να βγει ένα μήνυμα, ότι όλα θα πάνε καλά, δίνοντας "πάσα" στο Στέλιο Κούλογλολου, το μόνο μέλος τού πάνελ με διτή ιδιότητα.

"Τα πράγματα πάνε καλά στη χώρα σε σύγκριση με την πορεία τής Εθνικής ομάδας", σχολίασε αμέσως ο Στέλιος Κούλογλου, συνδυάζοντας πολιτική και ποδόσφαιρο. Ευχαρίστησε για την πρόσκληση και μίλησε για το πως γνώρισε το συγγραφέα, "σε μία προβολή ταινίας στη Θεσσαλονίκη", όπως είπε.

"Ο τρόπος που παίζεται το ποδόσφαιρο αντανακλά τον πολιτισμό κάθε χώρας", είπε και συνέχισε ο ομιλητής φέρνοντας ως παραδείγματα χώρες και τον τρόπο παιχνιδιού τους που πραγματικά ταίριαζε με τη συνολική συμπεριφορά τους. Στο βίντεο θα ακούσετε τις ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες.

Για τη δική μας Εθνική ομάδα είπε, "Εξελίσσεται σε αυτή ένα νέο στυλ. Βασίζεται στο ηρωικό ΟΧΙ. Με ηρωισμό τα καταφέρνουμε, όπου χρειάζεται όμως σχεδιασμός και συνεργασία, αποτυγχάνουμε". Ο Στέλιος Κούλογλου συνέχισε περιγράφοντας τον "Αγώνα Θανάτου", την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία τού ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ Γερμανών και κακακτημένων Ουκρανών και την αρνητική έκβαση αυτού του ματς για τους δεύτερους, παρόλο που νίκησαν. Την ιστορία αυτήν την είχε κάνει και ντοκυμαντέρ ο κος Κούλογλου.

Συνέχισε αναφερόμενος στο πως το ποδόσφαιρο και κάποιες καμπές του για την Γερμανική Εθνική ομάδα, έγιναν αφορμή επανάκαμψης τού ηθικού σε αυτή τη χώρα μετά τον πόλεμο.

Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος συνέχισε την ιστορία τού "Αγώνα θανάτου", αναφέροντας την ταινία "Η απόδραση των 11" στην οποία όμως η κατάληξη δεν ήταν παρόμοια δεδομένης τής ανάγκης για ευτυχές τέλος στις κινηματογραφικές ταινίες.

Μίλησε για το πως η εξέδρα δίνει το στίγμα κάθε εποχής μες τις ατάκες. "Αν το βλέπαμε σε τηλεοπτικό χρόνο θα ήταν όλο μπιπ. Το γήπεδο απελευθερώνει έναν άλλο εαυτό", είπε για την ψυχολογία τής εξέδρας. Μίλησε στη συνέχεια για το πως γνώρισε το συγγραφέα. "Γνωριστήκαμε σε ένα τραπέζι", είπε. "- Παοκτζής; τον ρώτησα - Όχι, Ολυμπιακός, μου είπε!".

"Ο ΠΑΟΚ και η ΑΕΚ έχουν τα ευρηματικότερα συνθήματα, πιάνουν καλύτερα τον παλμό", είπε δηλώνοντας βέβαια και την ανησυχία του ότι μπορεί να αδικεί κάποιες άλλες εξέδρες.

"Αυτό το βιβλίο είναι ωραία τρέλα για να σωθούν κάποια πράγματα ... Πρέπει να είσαι πολύ βαρεμένος για να κάτσεις να το γράψεις ... Το γήπεδο είναι ένα trailer προσεχώς ... Όταν πρωτακούσαμε το -Βούλγαροι- ήταν ένα πολιτισμικό σοκ ... Στο ασπρόμαυρο ελληνικό σινεμά, βλέπουμε την κουλτούρα μιας άλλης εποχής ... Ο κόσμος πηγαίνει στο γήπεδο, οικογένειες, γυναίκες, κοστούμι".

Αναφέρθηκε στη συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η ηγεσία τα θέματα τού ποδοσφαίρου, φέροντας ως παράδειγμα τον τελικό κυπέλλου Άρη - ΠΑΟΚ και τις επανηλειμένες συνεδριάσεις για να γίνει το αυτονόητο, να γίνει ο αγώνας στη Θεσσαλονίκη και όχι στην Αθήνα. Ως παράδειγμα των αντανακλαστικών τής εξέδρας ανέφερε ένα περιστατικό μετά την αλλαγή τού κανονισμού όπου ο διαιτητής μπορεί να δώσει κάρτα και σε παίκτη εκτός γηπέδου. Έτσι, σε ένα αγώνα δόθηκε κάρτα σε έναν παίκτη που ζεσταινόταν! Στην εξέδρα ακούστηκε αμέσως το σύνθημα "ΠΑΟΚ σ' αγαπώ, είναι ο ένας, στο ζέσταμα δεν έφαγε κίτρινη κανένας!". "Άλλα συνθήματα είναι ευρηματικά και άλλα εμετικά", είπε και κλείνοντας μίλησε για το ίδιο το βιβλίο.

"Το πήρα στα χέρια μου και άρχισα να το διαβάζω. Έλεγα, λίγο ακόμα, λίγο ακόμα, ώσπου διαπίστωσα ότι διάβασα πάνω από το μισό και δεν υπήρχε άλλη επιλογή από το να το διαβάσω όλο με τη μία. Νοερά με ταξίδεψε σε άλλες εποχές. Διαβάστε το, θα διασκεδάσετε, θα χαλαρώσετε".

Η Βικτόρια Χίσλοπ είπε ότι αυτή είναι η πρώτη φορά μιλάει για ένα άθλημα και συνέχισε, "Δεν είναι θέμα που ενδιαφέρει τις γυναίκες αλλά σήμερα βλέπω πολλές εδώ ... Το ποδόσφαιρο είναι αυτό που κάνουν οι άντρες για να την κοπανήσουν ... Είμαι στενά δεμένη με το ποδόσφαιρο, έχω και τη δική μου μπλούζα", είπε βγάζοντας και δείχνοντας μία κίτρινη μπλούζα που έγραφε ΝΙΚΗ, το όνομα τής συγγραφέως στα ελληνικά.

"Πήγαινα με το γιο μου στο γήπεδο αλλά ακόμα δεν κατάλαβα είναι το οφσάιντ ... Το γήπεδο μας κρατάει στην παιδική μας ηλικία", είπε και ευχήθηκε επιτυχία στο συγγραφέα. Αναρωτήθηκε δε μήπως θα ήταν χρήσιμο να κάνει το ίδιο για τη χώρα της; Σε κάθε περίπτωση προσκάλεσε τον κο Ναρ να το παρουσιάσει στην Αγγλία όταν θα είναι έτοιμο.

Η Μυρτώ Αλικάκη δήλωσε αγοροκόριτσο, με βάζελο πατέρα και αργότερα γαύρο σύζυγο. "Όταν χώρισα, μου δόθηκε η δυνατότητα να αφοσιωθώ στην ομάδα τής καρδιάς, την... ΑΕΚ", έκπληξη!

"Είναι ωραίο άθλημα, μας έχει δώσει ωραίες στιγμές", είπε και θυμήθηκε όμως ένα πολύ δυσάρεστο συμβάν όπου γαύροι κουκουλοφόροι έσπασαν το θέατρο όπου η ίδια έπαιζε στην παράσταση "Ταξιδεύοντας με τον ΠΑΟΚ". "Το ποδόσφαιρο είναι ανδρικό θέμα, δεν το κατανοούμε εμείς οι γυναίκες. Είναι όμως αυτό που κάνει τους άντρες μαγικούς.".

"Είναι ωραίο βιβλίο, αποτυπώνει την εποχή!", είπε ολοκληρώνοντας την ομιλία της.

Ο Αντώνης Πανούτσος! Αν δεν δείτε την ομιλία του στο βίντεο, ΧΑΝΕΤΕ!

"Γεννήθηκα στον Πειραιά μία εποχή που ανεχόμασταν τη διαφορετικότητα", είπε και συνέχισε, "Όταν πιάναμε κάποιον που δεν ήταν γαύρος, τού βουτούσαμε το κεφάλι μέσα στο νερό για 10 λεπτά, αυτό ήταν!".

Πιάστηκε από τη δήλωση τής κας Χίσλοπ ότι δεν καταλαβαίνει το οφσάιντ και είπε ότι "Υπάρχει μία καμπή στην ιστορία τής γυναίκας, η στιγμή που θα καταλάβει τι είναι το οφσάιντ"! Για να το εξηγήσει στις γυναίκες, χρησιμοποίησε ένα παράδειγμα δημιουργώντας συνθήκες οφσάιντ σε ένα εμπορικό κέντρο, μπροστά στο ταμείο τού Ζάρα, απολαύστε το στο βίντεο.

"Παλιά, τα συνθήματα ήταν μινιμαλιστικά, π.χ. -Ούρα λα ούρα λα ούρα ούρα λα-, αυτό. Αργότερα ακούστηκε σε σύνθημα η λέξη -κουρελέ- και προκάλεσε σοκ, 'που θα πάει αυτή η κοινωνία' αναρωτιόταν όλοι".

Ο κος Πανούτσος μας διηγήθηκε ωραίες ιστορίες με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Συμφώνησε ότι τα συνθήματα χαρακτηρίζουν την εποχή τους. Τελευταίως εκφυλίστηκαν και δεν τα βρίσκει ευρηματικά. Στο βιβλίο ξεχώρισε τους σχολιασμούς στα συνθήματα, "διαφορετικά θα ήταν μία βαρετή καταγραφή, χωρίς ενδιαφέρον", όπως είπε.

"Είναι ένα βιβλίο με αρχή, μέση και τέλος. Διαβάζοντάς το μπορείς να καταλάβεις γιατί ο Ολυμπιακός είναι η καλύτερη ομάδα!", είπε προβοκατόρικα και ολοκλήρωσε την ομιλία του.

Τέλος, ο ίδιος ο συγγραφέας Λέων Ναρ, ευχαρίστησε όλους τους παρευρισκόμενους και δήλωσε Ιανόπληκτος. "Ο πατέρας μου με πήγαινε μόνον στο γήπεδο και στον ΙΑΝΟ", είπε χαρακτηριστικά.

Αναφέρθηκε σε εικόνες που σχηματίζονται, όπως τα ιπτάμενα φελιζόλ μετά τον αγώνα διότι δεν υπήρχαν καθίσματα, "τώρα πετάνε τα καθίσματα", σχολίασε. Περιέγραψε το βιβλίο και τις ενότητές του αναφέροντας παραδείγματα από κάθε μία, πραγματικά διασκεδαστικά τα ίδια τα συνθήματα αλλά και οι σχολιασμοί του.

Ευχαρίστησε τον εκδοτικό του οίκο, τους καλεσμένους και το κοινό και έκλεισε την εκδήλωση με την υπογραφή αντιτύπων τού βιβλίου που το κοινό προμηθεύτηκε από τον ίδιο τον ΙΑΝΟ.